غایه المامول من علم الاصول

wikinoor: وضع ، صحیح و اعم ، مبحث اشتراک، مشتق، اوامر، مبحث طلب و اراده ، تعبدیات و توصلیات ، بحث اجزاء ، مقدمه واجب ، وجوب مطلق و مشروط ، معلق و منجز ، وجوب نفسی و غیری ، بحث ضد ، نواهی و مفاد آن، بحث اجتماع امر و نهی ، مفاهیم ، عموم و خصوص ، مطلق و مقید ، و مجمل و مبین.جلد دوم کتاب از مباحث قطع آغاز شده و با بحث اجتهاد و تقلید خاتمه می یابد . در این دو جلد مؤلف نظریات و نوآوری هایی دارند که به چند مورد از آنها اشاره می شود:۱- تعهد و مساله وضع : بر اساس این دیدگاه، هریک از کاربران واژه ها، خود به راستی واضع خواهند بود، چرا که وضع همان تعهد است و متعهد شدن هر کاربر، به این مطلب، است که در هنگام فهماندن معنایی معین، تنها واژه معینی را به کار برد که به تعهد کننده مربوط می شود؛ بنابراین هریک از کاربران واژه ها، خود واضع همان واژه ها خواهند بود و دلالتی که از چنین وضعی برمی آید، دلالت تصدیقی است نه اینکه تنها دلالت تصوری باشد.۲- ابراز و مساله انشاء : بر اساس این دیدگاه، مدلول مستقیم اوامر و نواهی همان ابراز چیزی است نفسانی و اعتباری، نه وجوب یا حرمت . با این نظریه مساله شرط متاخر نیز حل می شود. البته لازم نیست ابراز به واسطه واژه یا ساختار لفظی ویژه ای باشد بلکه به کمک هر چیز، می توان مقصود خود را در انشاء ابراز کرد چه گفتار، چه کردار چه اشاره و مانند آن.۳- تخصیص و مساله وضع حروف : آیت الله خویی حروف را وضع شده برای دلالت بر فهماندن تخصیص و تضییق مفاهیم اسمی می داند بنابراین نظریه، مدلول حروف تنها تصوری نبوده بلکه تصدیقی خواهد بود.۴- مساله شهرت فتوایی : به نظر مؤلف شهرت فتوایی، تنها در جایی می تواند ضعف سند روایتی را جبران کند یا روایت صحیحی را از اعتبار دور سازد که شهرت فتوایی از سوی فقیهان پیشین باشد و از سوی دیگر شهرت فتوایی به خودی خود حجت نیست بلکه نهایت چیزی که درباره آن می توان گفت این است که پدید آورنده ظن و گمان به صدور روایت از معصوم- علیه السّلام- است.۵- مساله اطلاق: بر اساس نظریه استاد، اطلاق در گستره مدلول واژگانی نیست بلکه این عقل است که به یاری مقدمات حکمت، اطلاق را درمی یابد. می توان گفت که اطلاق در انجام، مدلول همین مقدمات است، بدین سان، اطلاق خود، واژه و سخن نیست تا از کتاب یا سنت بشمار آید بلکه دلالتی است که از سکوت در مقام بیان برمی آید.۶- مساله استصحاب: در نگاه آیت الله خویی ، استصحاب اماره است و نه اصل عملی . البته اماره بودن استصحاب در طول امارت دیگر است و نه در کنار آنها و برای همین است که همه امارات دیگر بر استصحاب مقدم است. ایشان تصریح می کنند: دلیل های حجت بودن استصحاب، تعبد به پابرجایی یقین سابقه در حالت شک است و نه تعبد به عمل به یقین در زمان شک و میان آن دو تعبیر تفاوت بسیار است.۷- مثبتات امارات و اصول: میان اصولیین معروف است تنها مثبتات امارات حجت است و نه اصول و در این مطلب، میان انواع امارات فرقی نیست. استاد در این مورد می گوید: چون امارات، واقع نگرند و از خارج گزارش می دهند پس به همان گونه از مدلول های التزامی خویش هم حکایت دارند. چرا که هم ثبوتا و هم اثباتا میان مدلول اصلی و مدلول التزامی ملازمه وجود دارد اما در اصول نگاه به واقع نیست تنها مدلول مطابقی خود را اثبات می کند و نه لوازم آن را.در آخر لازم به ذکر است که آیت الله خویی نظریات استاد نائینی را به عنوان «شیخنا الاستاد»، مرحوم حاج شیخ محمدحسین اصفهانی را به عنوان «بعض مشایخنا المعاصرین» و مرحوم آقا ضیاء عراقی را به عنوان «بعض الاساطین» عرضه نموده و بالاخره نظر برگزیده خود را مطرح می نمایند.
وضعیت کتاب
...