شهرستان آباده

باده شهری است در استان فارس و مرکز شهرستان آباده. شهرستان آباده در شمالی ترین نقطه استان فارس قرار دارد. از شمال و غرب به استان اصفهان، از جنوب به صفاشهر و از شرق به استان یزدمتصل است. این شهرستان در فاصله ۲۷۰ کیلومتری شمال شیراز، ۲۰۰ کیلومتری جنوب اصفهان، ۱۹۰ کیلومتری جنوب غربی یزد و ۵۲۸ کیلومتری جنوب شرقی شهرکرد قرار دارد. وسعت جغرافیایی آباده ۶۰۵۲ کیلومتر مربع است که حدود ۱۱ درصد کل مساحت استان را به خود اختصاص داده شهرستان آباده، به مرکزیت شهر آباده شامل صغاد، بهمن، ایزدخواست، سورمق و خسروشیرین و بیش از ۲۰ دهستان است. به استناد متون باستان شناسان سکونت در محدوده کنونی آباده به هزاره اول پیش از میلاد باز می گردد. گروه های کرد چادر نشین در دوره هخامنشی، نخستین کسانی بودند که در دشت حد فاصل آباده و اصفهان اسکان یافتند. آثار باستانی بر جای مانده، هم چون قلعه باستانی ایزدخواست و قصر بهرام گور در سورمق، شواهدی از وجود فرهنگ وتمدن دراین گستره جغرافیا می باشد. یکی از خانوادگان اباده عرب های چادر نشینی بودند که به دودستهی اعرابی ها و انتریان تقسیم می شدند که کل اکبر اباده ای یکی از بزرگانه اعرابی ها بود که با کمک و قرارداد باانگلیسی ها تلگراف را وارد اباده کرد. شهر آباده به دلیل واقع شدن در سه راهی مواصلاتی بین اصفهان، یزد و شیراز موقعیت ویژه ای دارد. اماکن تاریخی و سیاحتی ۱- قبور خورشیدی در کوه خواجه وکوههای پشت آن. ۲- قلعه گبری بر فراز کوهی به همین نام در مجاورت کوه خواجو از دوره ساسانی و قبل از آن. ۳- آرامگاه خواجه عکاشه بر فراز کوه خواجو از دوره صفویه. ۴- خرفخانه آباده در پشت کوه خواجو از دوره صفویه. ۵- عمارت کلاه فرنگی (تاریخ ساخت ۱۲۹۱ ه. ق). ۶- تیمچه صرافیان (شرح آن در پایین آمده است). ۷- تیمچه مسعودی. ۸- تپه های باقر آباد که قدمت آنها نامشخص است. ۹- تپه های قلعه کهنه رحمت آباد از دوران پیش از تاریخ ۱۰- قلعه سورمق (قاجاریه) ۱۱- کلاه فرنگی سورمق (قاجاریه) ۱۲- کاروانسرای شورجستان (صفویه) ۱۳- نخستین سد قوسی جهان در ایزدخواست ۱۴- قلعه ایزدخواست از دوره ساسانی ۱۵- کاروانسرا و پل صفوی در ایزدخواست ۱۶- خرفخانه سورمق و چهل زرعی از دوره صفویه ۱۷- قبر مذنب شاعر معاصر آباده ای در گورستان قدیمی محمدیه آباده ۱۸- تُل شاه نشین مربوط به دوره هخامنشی شامل یک سفره - محل تهیه غذا که کنده کاری در سنگ است که در نزدیکی قبر مذنب (شاعر آباده ای) می باشد که متأسفانه اخیراً بعلت کود برداری ناشیانه شهرداری برای راه سازی قسمتی از این تل تخریب شده است. 19-آرامگاه دکتر روح الله عباسی پژوهشگر و مترجم آباده ای.