مترادف شاهد : مثال، نمودار، نموده، نمونه، غلام، محبوب، معشوق، مغبچه، تماشاچی، حاضر، حی، گواه، ناظر، شهید
متضاد شاهد : غایب
برابر پارسی : گواه، انجمن، گواهی دهنده
شاهد
مترادف شاهد : مثال، نمودار، نموده، نمونه، غلام، محبوب، معشوق، مغبچه، تماشاچی، حاضر، حی، گواه، ناظر، شهید
متضاد شاهد : غایب
برابر پارسی : گواه، انجمن، گواهی دهنده
فارسی به انگلیسی
witness, example, beautiful woman or handsome youth
evidence, to, onlooker, proof, testament, text, witness
فارسی به عربی
تزکیة , شاهد , مستند الصرف , موضوع , هالة
عربی به فارسی
گواهي , شهادت , گواه , شاهد , مدرک , شهادت دادن , ديدن , گواه بودن بر
ديدن , مشاهده کردن , نگاه کردن , فهميدن , مقر يا حوزه اسقفي , بنگر
فرهنگ اسم ها
اسم: شاهد (پسر) (عربی) (مذهبی و قرآنی) (تلفظ: šāhed) (فارسی: شاهد) (انگلیسی: shahed)
معنی: گواه، ( به مجاز ) محبوب، خدای تعالی، عالی، حاضر، مرد خوبروی، ( در تصوف ) خداوند به اعتبار ظهور و حضور در قلب سالک، خوب، دلپذیر، عربی گواه، در قدیم ) به مجاز ) محبوب، در تصوف ) خداوند به اعتبار ظهور و حضور در قلب سالک، در قدیم ) به مجاز ) عالی، زیبارو، معشوق
معنی: گواه، ( به مجاز ) محبوب، خدای تعالی، عالی، حاضر، مرد خوبروی، ( در تصوف ) خداوند به اعتبار ظهور و حضور در قلب سالک، خوب، دلپذیر، عربی گواه، در قدیم ) به مجاز ) محبوب، در تصوف ) خداوند به اعتبار ظهور و حضور در قلب سالک، در قدیم ) به مجاز ) عالی، زیبارو، معشوق
(تلفظ: šāhed) عربی گواه ، حاضر ، مرد خوبروی ؛ در قدیم) به مجاز) محبوب ، خدای تعالی ؛ در تصوف) خداوند به اعتبار ظهور و حضور در قلب سالک ؛ در قدیم) به مجاز) عالی ، خوب ، دلپذیر .
مترادف و متضاد
تماشاچی، حاضر، حی، گواه، ناظر
شهید
مثال، نمودار، نموده، نمونه ≠ غایب
غلام، محبوب، معشوق، مغبچه
مثل، شاهد، مثال، نمونه، مورد، سرمشق، لحظه
گواهی نویس، استشهاد نویس، شاهد
شاهد، گواهی، شهادت، مدرک، گواه
شاهد، مورث، موصی، وصیت کننده، میراث گذار
شاهد، گواهی نامه، شهادت، جایزه، پاداش، رضایت نامه، تصدیق نامه، سفارش وتوصیه
شاهد، گواه، تصدیق کننده
شاهد، مورث
شاهد، ناظر، تماشاچی، بیننده
شاهد، ریشه، زمینه، انشاء، موضوع
سند، شاهد، ضامن، هزینه، مدرک، دستاویز، گواه، سند خرج، تضمین کننده
شاهد، ضامن، متعهد، گواه
۱. مثال، نمودار، نموده، نمونه
۲. غلام، محبوب، معشوق، مغبچه
۳. تماشاچی، حاضر، حی، گواه، ناظر
۴. شهید ≠ غایب
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - کسی که امری یا واقعه ای را مشاهده کرده حاضر گواه جمع : شهود . ۲ - جمله یا عبارتی ( نظم نثر ) که موید صحت استعمال یک لغت یا اصطلاح باشد . ۳ - مثال . ۴ - مرد خوبروی محبوب معشوق . ۵ - خدای تعالی . ۶ - اثریست که مشاهده در قلب ایجاد کند و آن مطابق است با حقیقت آن چه که از صورت مشهود بر قلب ظاهر می شود تجلی . یا شاهد رخ زرد . خورشید . یا شاهد زربفت . ۱ - آسمان . ۲ - خورشید . ۳ - روز . یا شاهد زعفرانی . خورشید . یا شاهد شاه فلک . خورشید . یا شاهد فاستقم . حضرت رسول ص . توضیح اشاره به آیه ۱۱۴ از سوره ۱۱ ( هود ) فاستقم کما امرت و من تاب معک و لاتطغوا انه بما تعلمون بصیر . ( پس مستقیم باش آن چنان که تو مامور شده ای و هر که با تو توبه کرده و از حدود مگذرید که همانا او ( خدای ) بدانچه می کنید آگاه بیناست ) یا شاهد لعمرک . حضرت رسول ص . توضیح اشاره به آیه ۷۲ سوره ۱٠ ( الحجر ) : لعمرک انهم لفی سکرتهم یعمهون ( سوگند به جان تو ( محمد ص ) همانا آنان در بیهوشی خود سرگردانند .
ده از بخش ایذه شهرستان اهواز سکنه : ۷٠ تن . آب رود کارون و چشمه . محصول : غلات .
ده از بخش ایذه شهرستان اهواز سکنه : ۷٠ تن . آب رود کارون و چشمه . محصول : غلات .
فرهنگ معین
(هِ ) [ ع . ] ۱ - (اِفا. ) گواه ، گواهی دهنده . ۲ - (اِ. ) مثال . ۳ - خوبروی . ج . شهود.
لغت نامه دهخدا
شاهد. [ هَِ ] ( ع ص ، اِ ) مشاهده کننده امری یا چیزی. حاضر. ( از منتهی الارب ). نگاه کننده. ( از اقرب الموارد ). ج ، شهود و شُهَّد : اینک جوابهای جزم است در این مشافهه عرضه کنی [ حصیری ] تا مقرر گردد آنچه ترا باید گفت که شاهد همه حالها بوده ای. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 217 ).
قاضی بدو شاهد بدهد فتوی شرع
در مذهب عشق شاهدی بس باشد.
بر چنان فتحی که این شاه ملایک پیشه کرد
هم ملایک شاهدالحالند و محضر ساختند.
- شاهد قضیه بودن ؛ گواه و ناظر حادثه بودن. قضیه ای را مشاهده کردن. دیدن حادثه ای که واقع شده است.
|| اداء شهادت کننده و گواه. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). ج ، شُهَّد و شهود و أشهاد. ( اقرب الموارد ). گواه. ( دهار ). گوا. آنکه بر امری شهادت دهد :
قول او بر جهل او هم حجت است و هم دلیل
فضل من بر عقل من هم شاهد است و هم یمین.
هم با ازلت ابد مجاور.
- ||... در آسمان ؛ کنایه از ماهتاب است که بر شب سلطنت راند و تاشب هست او نیز خواهد بود. ( از قاموس کتاب مقدس ).
- شاهد عادل ؛ گواه که از نظر موازین شرعی شهادت وی پذیرفته شود.
- شاهد عدل ؛ گواه بر حق. ( بهار عجم ) ( آنندراج ) :
به این دقیقه دو مصرع دو شاهد عدل است
که جز سخن نتواند شدن قرین سخن.
|| ( اصطلاح ادب ) در اصطلاح ادب و علمای عربیت عبارت است از جزئی که استشهاد شود بدان در اثبات قاعده ای برای بودن آن جزئی از آیات قرآنی یا از سخنان عرب که بعربیت آنان اعتماد و وثوق کامل حاصل باشد و لفظ شاهد از لفظ مثال اخص است. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). مثال از برای نحو و صرف و سایر فنون ادب از شعر و نثر. || در اصطلاح علماء مناظره و جدل چیزی است که دلالت کند بر فساد دلیل. برای تخلف. یا برای استلزام آن محال را. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). || ( اصطلاح فقه ) گواهی دهنده از روی یقین به حقی برای شخصی بر شخص دیگری. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). گواه را گویند که در موقع حدوث و وقوع جنایت یا سرقت و قتل حاضر باشد و واقعه را مشاهده نماید و اداء شهادت بر شاهد وقایع از واجبات است و کتمان آن بحکم عقل و نقل حرام است. شرایط گواه : عقل ، بلوغ ، ایمان ، عدالت ، عدم تهمت از لحاظ انتساب یا شریک بودن. طهارت مولد، قوت ضبط است. مستند شهادت باید قطع و یقین باشد که مشهودبه رادیده باشد. ( فرهنگ علوم نقلی از شرح لمعه ). || ( اصطلاح حدیث ) در اصطلاح محدثان اگر راوی حدیثی در نقل روایتی منحصر بفرد بود و شخص دیگری همان روایت را با مطابقت سند و لفظ و معنی روایت کند آن را متابعه تامه خوانند و هر گاه مطابقت مزبور فقط از حیث لفظ یا معنی و یا آنکه از اواسط سند به همان صحابی مروی عنه راوی منحصر بفرد منتهی گردید آن را متابعه ناقصه و شاهد گویند و برخی معتقدند که حتی سند دو روایت اگر از نظر معنی مطابقت نماید و یا آنکه سند حدیث به دو صحابی مختلف منتهی گردد آن را نیز شاهد گویند. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ج 1 ص 185 ). || ( اصطلاح کلام ) اصل ، مقابل فرع : و ایشان [ جدلیان و متکلمان ] اصل را شاهد گویند و فرع را غایب و بشاهد آن خواهند که حکم در او موجود و معلوم باشدو به غایب آنکه در او مطلوب و مجهول باشد. ( اساس الاقتباس ص 333 ). || ( اصطلاح عرفان ) معشوق ، محبوب عندالعاشق اراده شده است از جهت حضور او نزد معشوق در تصور و خیالش. ( فرهنگ مصطلحات عرفاء ). || در نزد سالکان ، حق را گویند به اعتبار ظهور و حضور، زیرا که حق به صور اشیاء ظاهر شده و «هوالظاهر»عبارت از آن است. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ).
قاضی بدو شاهد بدهد فتوی شرع
در مذهب عشق شاهدی بس باشد.
سعدی.
- شاهدالحال ؛ گواه حاضر و ناظر : بر چنان فتحی که این شاه ملایک پیشه کرد
هم ملایک شاهدالحالند و محضر ساختند.
خاقانی.
- شاهد بودن ؛ شاهد بر شی یا کسی بودن. بر وقوع امری یا چیزی ناظر بودن. حضور داشتن.- شاهد قضیه بودن ؛ گواه و ناظر حادثه بودن. قضیه ای را مشاهده کردن. دیدن حادثه ای که واقع شده است.
|| اداء شهادت کننده و گواه. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). ج ، شُهَّد و شهود و أشهاد. ( اقرب الموارد ). گواه. ( دهار ). گوا. آنکه بر امری شهادت دهد :
قول او بر جهل او هم حجت است و هم دلیل
فضل من بر عقل من هم شاهد است و هم یمین.
منوچهری.
هم با قدمت حدوث شاهدهم با ازلت ابد مجاور.
ناصرخسرو.
- شاهد امین ؛ آن کس که به امانت شهادت دهد و در گواه دادن امین باشد.- ||... در آسمان ؛ کنایه از ماهتاب است که بر شب سلطنت راند و تاشب هست او نیز خواهد بود. ( از قاموس کتاب مقدس ).
- شاهد عادل ؛ گواه که از نظر موازین شرعی شهادت وی پذیرفته شود.
- شاهد عدل ؛ گواه بر حق. ( بهار عجم ) ( آنندراج ) :
به این دقیقه دو مصرع دو شاهد عدل است
که جز سخن نتواند شدن قرین سخن.
محسن تأثیر ( از بهار عجم ).
- شاهد مجلس ؛ حاضر و گواه در مجلس. او که در جایی حاضر و ناظر حادثه ای باشد.|| ( اصطلاح ادب ) در اصطلاح ادب و علمای عربیت عبارت است از جزئی که استشهاد شود بدان در اثبات قاعده ای برای بودن آن جزئی از آیات قرآنی یا از سخنان عرب که بعربیت آنان اعتماد و وثوق کامل حاصل باشد و لفظ شاهد از لفظ مثال اخص است. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). مثال از برای نحو و صرف و سایر فنون ادب از شعر و نثر. || در اصطلاح علماء مناظره و جدل چیزی است که دلالت کند بر فساد دلیل. برای تخلف. یا برای استلزام آن محال را. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). || ( اصطلاح فقه ) گواهی دهنده از روی یقین به حقی برای شخصی بر شخص دیگری. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). گواه را گویند که در موقع حدوث و وقوع جنایت یا سرقت و قتل حاضر باشد و واقعه را مشاهده نماید و اداء شهادت بر شاهد وقایع از واجبات است و کتمان آن بحکم عقل و نقل حرام است. شرایط گواه : عقل ، بلوغ ، ایمان ، عدالت ، عدم تهمت از لحاظ انتساب یا شریک بودن. طهارت مولد، قوت ضبط است. مستند شهادت باید قطع و یقین باشد که مشهودبه رادیده باشد. ( فرهنگ علوم نقلی از شرح لمعه ). || ( اصطلاح حدیث ) در اصطلاح محدثان اگر راوی حدیثی در نقل روایتی منحصر بفرد بود و شخص دیگری همان روایت را با مطابقت سند و لفظ و معنی روایت کند آن را متابعه تامه خوانند و هر گاه مطابقت مزبور فقط از حیث لفظ یا معنی و یا آنکه از اواسط سند به همان صحابی مروی عنه راوی منحصر بفرد منتهی گردید آن را متابعه ناقصه و شاهد گویند و برخی معتقدند که حتی سند دو روایت اگر از نظر معنی مطابقت نماید و یا آنکه سند حدیث به دو صحابی مختلف منتهی گردد آن را نیز شاهد گویند. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ج 1 ص 185 ). || ( اصطلاح کلام ) اصل ، مقابل فرع : و ایشان [ جدلیان و متکلمان ] اصل را شاهد گویند و فرع را غایب و بشاهد آن خواهند که حکم در او موجود و معلوم باشدو به غایب آنکه در او مطلوب و مجهول باشد. ( اساس الاقتباس ص 333 ). || ( اصطلاح عرفان ) معشوق ، محبوب عندالعاشق اراده شده است از جهت حضور او نزد معشوق در تصور و خیالش. ( فرهنگ مصطلحات عرفاء ). || در نزد سالکان ، حق را گویند به اعتبار ظهور و حضور، زیرا که حق به صور اشیاء ظاهر شده و «هوالظاهر»عبارت از آن است. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ).
شاهد. [ هَِ ] (اِ) در تداول فارسی زبانان نوع کشت یا بذری که اساس امتحان در به گزینی است و آن را شاخص نیز گویند. (یادداشت مؤلف ).
شاهد. [ هَِ ] (اِخ ) ده از بخش ایذه ٔ شهرستان اهواز. دارای 70 تن سکنه . آب آن از رود کارون و چشمه . محصول آن غلات است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6).
شاهد. [ هَِ ] (ع اِ) مرد نیکوروی و خوش صورت . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). ریدک . نکل . نوخط. نوجوان . لیتک . (برهان ) :
شاهدان زمانه خرد و بزرگ
دیده را یوسفند و دل را گرگ .
هر گروهی بر زنی و شاهدی شیفته گشته چون مرغ در دام و دستان او مانده . (بهاءالدین ولد).
خرابت کند شاهد خانه کن
برو خانه آبادگردان به زن .
قاضی را همه شب شراب در سر و شاهد در بر. (گلستان سعدی ). شمع را دید ایستاده و شاهد نشسته و می ریخته و قدح شکسته . (گلستان سعدی ).
سعدیا عاشق نشاید بودن اندر خانقاه
شاهدان بازی مزاج و زاهدان تنگخوی .
|| معشوق . محبوب . مطلوب منظور. زن زیباروی :
روی دل از این شاهد بدمهر بگردان
کانجا که جمال است علی القطع وفا نیست .
دربند عشق شاهد و هم عشق شاهدش
عشقش چو قیس عامری و عروه ٔ حزام .
شاهد سرمست من صبح درآمد ز خواب
کرد صراحی طلب دید صبوحی صواب .
باز نیازم به شاهد و می و شمع است
هر سه توئی زان بسوی تست نیازم .
عید مبارک است کزان پای بخت شاه
چون شاهدان ز خون عدو پر حنا شود.
زاهدان را آشکارا می بده
شاهدان را بوسه پنهانی بخواه .
روی و موی شاهدان چون آبنوس
روز و شب در یک مکان آمیخته .
این خرابات مغانست و درو رندانند
شاهد و شمع و شراب و شکر و نای و سرود.
شاهد باغ است درخت جوان
پیر شود بشکندش باغبان .
دو شاهد هر دو چون ماهی مهیا
زده خرگاه زرین بر ثریا.
مثلاً کنیزک شاهد را که برای فروختن خرند آن کنیزک بر خواجه چه مهر نهد. (فیه ما فیه ). پیش خلیفه رقاصه ٔ شاهد چهارتار میزد. (فیه ما فیه ).
قاضی بدو شاهد بدهد فتوی شرع
در مذهب عشق شاهدی بس باشد.
که برقعی است مرصع بلعل و مروارید
فروگذاشته بر روی شاهدجماش .
بیم آن است دمادم که چو پروانه بسوزم
از تغابن که تو چون شمع چرا شاهد عامی .
شاهد آن نیست که موئی و میانی دارد
بنده ٔ طلعت آن باش که آنی دارد.
- شاهد جان ؛ کنایه از مقصود جان باشد. (برهان قاطع) (آنندراج ).
- شاهد رخ زرد ؛ کنایه از آفتاب عالمتاب است . (برهان قاطع) (آنندراج ).
- شاهد روحانی ؛ محبوب روحانی . مقابل معشوق جسمانی :
با تو ترسم نکندشاهد روحانی روی
کالتماس تو بجز راحت نفسانی نیست .
- شاهد روز ؛ بمعنی شاهد رخ زرد باشد که کنایه از آفتاب جهان تاب است . (برهان قاطع) (از آنندراج ) :
شاهد روز از نهان آمد برون
خوانچه ٔ زر زآسمان آمد برون .
شاهد روز کز هوا غالیه گون غلاله شد
شاهد تست جام می زو تو هوای تازه بین .
- شاهد زربفت پوش ؛ کنایه از آسمان است . (برهان قاطع) (آنندراج ).
- || کنایه از آفتاب . (برهان قاطع) (آنندراج ).
- || روز که در مقابل شب است . (برهان قاطع) (آنندراج ).
- شاهد زعفران ؛ بمعنی شاهد رخ زرد است که کنایه از آفتاب عالم آرا باشد. (انجمن آرا) (آنندراج ).
- شاهد زعفرانی ؛ بمعنی شاهد رخ زرد است که کنایه از آفتاب عالم آرا باشد. (برهان قاطع).
- شاهد شاه فلک ؛ کنایه از خورشید جهان پیماست . (برهان قاطع) (انجمن آرا) (آنندراج ).
- شاهد طارم فلک ؛ کنایه از آفتاب است . (انجمن آرا) :
شاهد طارم فلک رست ز دیو هفت سر
ریخت به هر دریچه ای آغچه زر شش سری .
- شاهد طغان چرخ ؛ کنایه از نیر اعظم است . (برهان قاطع) (انجمن آرا) (آنندراج ).
- شاهد مجلس ؛ معشوق و زیباروی محفل و مجلس .
- شاهدکردار ؛ چون شاهدان . که رفتار معشوقان را داشته باشد. آنکه در ناز و کرشمه چون شاهدان باشد :
دل من لاغر کی دارد شاهدکردار
لاغرم من چه کنم گر نبود فربه یار.
|| (ص ) زیبا. صاحب حسن . (غیاث اللغات ). خوش ادا. خوبروی . شیرین حرکات . چنانکه بطفل نارسیده گویند :
لب معشوق شاهد چون شکر شیرین است .
هر چه آن را نمک نبود معیوب بود تا حسن انسانی نیز هرچه ملیح تر شاهدتر بود. (نزهة القلوب حمداﷲ مستوفی ).
زان که او شاهد و جوان باشد
نازک و نغز و دلستان باشد.
- دختر شاهد ؛ شاهد دختر، زنی زیبا و خوبروی : پرسید که این طعام را ازپیش که آوردی ؟ گفت دختر شاهدی بمن داد. (فیه مافیه ).
- زن شاهد ؛ زن خوبروی . زن زیبا و خوبروی . زن قشنگ و خوشگل : زن شاهد را چون باوفا می بینند دوسترش میدارند از آنچه اول دوست میداشتند... باز شاهد بی وفا را دشمن میدارند. (بهاءالدین ولد).
- شاهدروی ؛ دارای روئی چون شاهدان . زیباروی . آنکه چهره ٔ چون معشوقگان دارد :
در این سماع همه ساقیان شاهد روی
بر این شراب همه صوفیان دردآشام .
|| (ق ) خوب . بجا. بموقع. زیبا :
آن نقطه های خال چه شاهد نشانده اند
وین خطهای سبز چه موزون کشیده اند.
|| (ص ) زیبا. حسن . قشنگ . دلربا. شیرین . فرد ممتاز در حسن و زیبائی از همنوع خواه از مردم و خواه از اشیاء : و من کمرکی ساخته بودم شاهد چنانکه رعنایی جوانان باشد. (اسرار التوحید ص 73). آنروز شیخ صوفی رومی شاهد پوشیده بود. (اسرار التوحید ص 108). شیخ بفرمود تا طعامهای شاهد آوردند. (اسرار التوحید ص 103).
انگشت خوبروی و بناگوش دلفریب
بی گوشوار و خاتم فیروزه شاهد است .
|| (اِ) فرشته . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (صحاح ) . || پادشاه . (مهذب الاسماء) (تاج العروس ) (شرح قاموس ). || روز جمعه . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). روز آدینه . (دهار). || آب سطبر که با بچه بیرون آید از رحم . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). سُخد. آب زرد سطبر که با بچه برآید از زهدان . (منتهی الارب ). آبَه لیزابه ای است که با کودک از شکم مادر آید. (یادداشت مؤلف ). || نام لحنی است در موسیقی . رجوع به آهنگ شود. || اسب دونده که نشان جودت اسب باشد. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || کار سریع و شتاب . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد).
شاهدان زمانه خرد و بزرگ
دیده را یوسفند و دل را گرگ .
سنایی .
هر گروهی بر زنی و شاهدی شیفته گشته چون مرغ در دام و دستان او مانده . (بهاءالدین ولد).
خرابت کند شاهد خانه کن
برو خانه آبادگردان به زن .
سعدی .
قاضی را همه شب شراب در سر و شاهد در بر. (گلستان سعدی ). شمع را دید ایستاده و شاهد نشسته و می ریخته و قدح شکسته . (گلستان سعدی ).
سعدیا عاشق نشاید بودن اندر خانقاه
شاهدان بازی مزاج و زاهدان تنگخوی .
سعدی .
|| معشوق . محبوب . مطلوب منظور. زن زیباروی :
روی دل از این شاهد بدمهر بگردان
کانجا که جمال است علی القطع وفا نیست .
اخسیکتی .
دربند عشق شاهد و هم عشق شاهدش
عشقش چو قیس عامری و عروه ٔ حزام .
خاقانی .
شاهد سرمست من صبح درآمد ز خواب
کرد صراحی طلب دید صبوحی صواب .
خاقانی .
باز نیازم به شاهد و می و شمع است
هر سه توئی زان بسوی تست نیازم .
خاقانی .
عید مبارک است کزان پای بخت شاه
چون شاهدان ز خون عدو پر حنا شود.
خاقانی .
زاهدان را آشکارا می بده
شاهدان را بوسه پنهانی بخواه .
خاقانی .
روی و موی شاهدان چون آبنوس
روز و شب در یک مکان آمیخته .
خاقانی .
این خرابات مغانست و درو رندانند
شاهد و شمع و شراب و شکر و نای و سرود.
نظامی .
شاهد باغ است درخت جوان
پیر شود بشکندش باغبان .
نظامی .
دو شاهد هر دو چون ماهی مهیا
زده خرگاه زرین بر ثریا.
نظامی .
مثلاً کنیزک شاهد را که برای فروختن خرند آن کنیزک بر خواجه چه مهر نهد. (فیه ما فیه ). پیش خلیفه رقاصه ٔ شاهد چهارتار میزد. (فیه ما فیه ).
قاضی بدو شاهد بدهد فتوی شرع
در مذهب عشق شاهدی بس باشد.
سعدی .
که برقعی است مرصع بلعل و مروارید
فروگذاشته بر روی شاهدجماش .
سعدی .
بیم آن است دمادم که چو پروانه بسوزم
از تغابن که تو چون شمع چرا شاهد عامی .
سعدی .
شاهد آن نیست که موئی و میانی دارد
بنده ٔ طلعت آن باش که آنی دارد.
حافظ.
- شاهد جان ؛ کنایه از مقصود جان باشد. (برهان قاطع) (آنندراج ).
- شاهد رخ زرد ؛ کنایه از آفتاب عالمتاب است . (برهان قاطع) (آنندراج ).
- شاهد روحانی ؛ محبوب روحانی . مقابل معشوق جسمانی :
با تو ترسم نکندشاهد روحانی روی
کالتماس تو بجز راحت نفسانی نیست .
سعدی .
- شاهد روز ؛ بمعنی شاهد رخ زرد باشد که کنایه از آفتاب جهان تاب است . (برهان قاطع) (از آنندراج ) :
شاهد روز از نهان آمد برون
خوانچه ٔ زر زآسمان آمد برون .
خاقانی .
شاهد روز کز هوا غالیه گون غلاله شد
شاهد تست جام می زو تو هوای تازه بین .
خاقانی .
- شاهد زربفت پوش ؛ کنایه از آسمان است . (برهان قاطع) (آنندراج ).
- || کنایه از آفتاب . (برهان قاطع) (آنندراج ).
- || روز که در مقابل شب است . (برهان قاطع) (آنندراج ).
- شاهد زعفران ؛ بمعنی شاهد رخ زرد است که کنایه از آفتاب عالم آرا باشد. (انجمن آرا) (آنندراج ).
- شاهد زعفرانی ؛ بمعنی شاهد رخ زرد است که کنایه از آفتاب عالم آرا باشد. (برهان قاطع).
- شاهد شاه فلک ؛ کنایه از خورشید جهان پیماست . (برهان قاطع) (انجمن آرا) (آنندراج ).
- شاهد طارم فلک ؛ کنایه از آفتاب است . (انجمن آرا) :
شاهد طارم فلک رست ز دیو هفت سر
ریخت به هر دریچه ای آغچه زر شش سری .
خاقانی (از انجمن آرا).
- شاهد طغان چرخ ؛ کنایه از نیر اعظم است . (برهان قاطع) (انجمن آرا) (آنندراج ).
- شاهد مجلس ؛ معشوق و زیباروی محفل و مجلس .
- شاهدکردار ؛ چون شاهدان . که رفتار معشوقان را داشته باشد. آنکه در ناز و کرشمه چون شاهدان باشد :
دل من لاغر کی دارد شاهدکردار
لاغرم من چه کنم گر نبود فربه یار.
فرخی .
|| (ص ) زیبا. صاحب حسن . (غیاث اللغات ). خوش ادا. خوبروی . شیرین حرکات . چنانکه بطفل نارسیده گویند :
لب معشوق شاهد چون شکر شیرین است .
بهاءالدین ولد.
هر چه آن را نمک نبود معیوب بود تا حسن انسانی نیز هرچه ملیح تر شاهدتر بود. (نزهة القلوب حمداﷲ مستوفی ).
زان که او شاهد و جوان باشد
نازک و نغز و دلستان باشد.
اوحدی .
- دختر شاهد ؛ شاهد دختر، زنی زیبا و خوبروی : پرسید که این طعام را ازپیش که آوردی ؟ گفت دختر شاهدی بمن داد. (فیه مافیه ).
- زن شاهد ؛ زن خوبروی . زن زیبا و خوبروی . زن قشنگ و خوشگل : زن شاهد را چون باوفا می بینند دوسترش میدارند از آنچه اول دوست میداشتند... باز شاهد بی وفا را دشمن میدارند. (بهاءالدین ولد).
- شاهدروی ؛ دارای روئی چون شاهدان . زیباروی . آنکه چهره ٔ چون معشوقگان دارد :
در این سماع همه ساقیان شاهد روی
بر این شراب همه صوفیان دردآشام .
سعدی .
|| (ق ) خوب . بجا. بموقع. زیبا :
آن نقطه های خال چه شاهد نشانده اند
وین خطهای سبز چه موزون کشیده اند.
سعدی .
|| (ص ) زیبا. حسن . قشنگ . دلربا. شیرین . فرد ممتاز در حسن و زیبائی از همنوع خواه از مردم و خواه از اشیاء : و من کمرکی ساخته بودم شاهد چنانکه رعنایی جوانان باشد. (اسرار التوحید ص 73). آنروز شیخ صوفی رومی شاهد پوشیده بود. (اسرار التوحید ص 108). شیخ بفرمود تا طعامهای شاهد آوردند. (اسرار التوحید ص 103).
انگشت خوبروی و بناگوش دلفریب
بی گوشوار و خاتم فیروزه شاهد است .
سعدی .
|| (اِ) فرشته . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (صحاح ) . || پادشاه . (مهذب الاسماء) (تاج العروس ) (شرح قاموس ). || روز جمعه . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). روز آدینه . (دهار). || آب سطبر که با بچه بیرون آید از رحم . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). سُخد. آب زرد سطبر که با بچه برآید از زهدان . (منتهی الارب ). آبَه لیزابه ای است که با کودک از شکم مادر آید. (یادداشت مؤلف ). || نام لحنی است در موسیقی . رجوع به آهنگ شود. || اسب دونده که نشان جودت اسب باشد. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || کار سریع و شتاب . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد).
شاهد. [ هَِ ] (ع ص ، اِ) مشاهده کننده ٔ امری یا چیزی . حاضر. (از منتهی الارب ). نگاه کننده . (از اقرب الموارد). ج ، شهود و شُهَّد : اینک جوابهای جزم است در این مشافهه عرضه کنی [ حصیری ] تا مقرر گردد آنچه ترا باید گفت که شاهد همه حالها بوده ای . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 217).
قاضی بدو شاهد بدهد فتوی شرع
در مذهب عشق شاهدی بس باشد.
- شاهدالحال ؛ گواه حاضر و ناظر :
بر چنان فتحی که این شاه ملایک پیشه کرد
هم ملایک شاهدالحالند و محضر ساختند.
- شاهد بودن ؛ شاهد بر شی ٔ یا کسی بودن . بر وقوع امری یا چیزی ناظر بودن . حضور داشتن .
- شاهد قضیه بودن ؛ گواه و ناظر حادثه بودن . قضیه ای را مشاهده کردن . دیدن حادثه ای که واقع شده است .
|| اداء شهادت کننده و گواه . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). ج ، شُهَّد و شهود و أشهاد. (اقرب الموارد). گواه . (دهار). گوا. آنکه بر امری شهادت دهد :
قول او بر جهل او هم حجت است و هم دلیل
فضل من بر عقل من هم شاهد است و هم یمین .
هم با قدمت حدوث شاهد
هم با ازلت ابد مجاور.
- شاهد امین ؛ آن کس که به امانت شهادت دهد و در گواه دادن امین باشد.
- || ... در آسمان ؛ کنایه از ماهتاب است که بر شب سلطنت راند و تاشب هست او نیز خواهد بود. (از قاموس کتاب مقدس ).
- شاهد عادل ؛ گواه که از نظر موازین شرعی شهادت وی پذیرفته شود.
- شاهد عدل ؛ گواه بر حق . (بهار عجم ) (آنندراج ) :
به این دقیقه دو مصرع دو شاهد عدل است
که جز سخن نتواند شدن قرین سخن .
- شاهد مجلس ؛ حاضر و گواه در مجلس . او که در جایی حاضر و ناظر حادثه ای باشد.
|| (اصطلاح ادب ) در اصطلاح ادب و علمای عربیت عبارت است از جزئی که استشهاد شود بدان در اثبات قاعده ای برای بودن آن جزئی از آیات قرآنی یا از سخنان عرب که بعربیت آنان اعتماد و وثوق کامل حاصل باشد و لفظ شاهد از لفظ مثال اخص است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). مثال از برای نحو و صرف و سایر فنون ادب از شعر و نثر. || در اصطلاح علماء مناظره و جدل چیزی است که دلالت کند بر فساد دلیل . برای تخلف . یا برای استلزام آن محال را. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || (اصطلاح فقه ) گواهی دهنده از روی یقین به حقی برای شخصی بر شخص دیگری . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). گواه را گویند که در موقع حدوث و وقوع جنایت یا سرقت و قتل حاضر باشد و واقعه را مشاهده نماید و اداء شهادت بر شاهد وقایع از واجبات است و کتمان آن بحکم عقل و نقل حرام است . شرایط گواه : عقل ، بلوغ ، ایمان ، عدالت ، عدم تهمت از لحاظ انتساب یا شریک بودن . طهارت مولد، قوت ضبط است . مستند شهادت باید قطع و یقین باشد که مشهودبه رادیده باشد. (فرهنگ علوم نقلی از شرح لمعه ). || (اصطلاح حدیث ) در اصطلاح محدثان اگر راوی حدیثی در نقل روایتی منحصر بفرد بود و شخص دیگری همان روایت را با مطابقت سند و لفظ و معنی روایت کند آن را متابعه ٔ تامه خوانند و هر گاه مطابقت مزبور فقط از حیث لفظ یا معنی و یا آنکه از اواسط سند به همان صحابی مروی عنه راوی منحصر بفرد منتهی گردید آن را متابعه ٔ ناقصه و شاهد گویند و برخی معتقدند که حتی سند دو روایت اگر از نظر معنی مطابقت نماید و یا آنکه سند حدیث به دو صحابی مختلف منتهی گردد آن را نیز شاهد گویند. (از کشاف اصطلاحات الفنون ج 1 ص 185). || (اصطلاح کلام ) اصل ، مقابل فرع : و ایشان [ جدلیان و متکلمان ] اصل را شاهد گویند و فرع را غایب و بشاهد آن خواهند که حکم در او موجود و معلوم باشدو به غایب آنکه در او مطلوب و مجهول باشد. (اساس الاقتباس ص 333). || (اصطلاح عرفان ) معشوق ، محبوب عندالعاشق اراده شده است از جهت حضور او نزد معشوق در تصور و خیالش . (فرهنگ مصطلحات عرفاء). || در نزد سالکان ، حق را گویند به اعتبار ظهور و حضور، زیرا که حق به صور اشیاء ظاهر شده و «هوالظاهر»عبارت از آن است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ).
- شاهد حق ؛ غلبه ٔ حق بر دل . (از تعریفات جرجانی ).
- شاهد علم ؛ غلبه ٔ علم بردل . (از تعریفات جرجانی ).
- شاهد وجد ؛ غلبه ٔ و جد و حال بر دل . (از تعریفات جرجانی ).
|| در اصطلاح عرفاء بمعنی حاضر آمده است «و شاهد الحق شاهد فی ضمیرک » و تجلی جمالی ذات مطلق را در لباس شاهد عیان و بیان فرموده اند و گفته شده است که شاهد حق است به اعتبار ظهور و حضور. (فرهنگ مصطلحات عرفاء). || (اصطلاح تصوف ) در اصطلاح صوفیه عبارت است از آنچه در دل آدمی حضور داشته و یاد آن دردل غالب باشد پس اگر علم در دل غالب بود آن را شاهدعلم . و اگر وجد بر دل غالب بود آن را شاهد وجد. و اگر حق بر دل غالب بود آن را شاهد حق نامند. (از تعریفات جرجانی ). || در اصطلاح عرفاء اطلاق شود بر آنچه حاضر در قلب انسان است و همواره در فکر و بیاد اوست . (فرهنگ مصطلحات عرفاء) :
در چشم عیان شاهد و مشهود تویی
در قبله ٔ جان ساجد و مسجود تویی .
|| در اصطلاح صوفیه : دانا به هر چه بنده کند. || (اِخ ) خدای تعالی . (یادداشت مؤلف ). نامی از نامهای خدای تعالی . دانا بهمه چیز که بنده کند. (مهذب الاسماء). || نامی از نامهای نبی صلی اﷲ علیه و سلم . (منتهی الارب ). || و گاه از آن نور محمدی اراده شده است : شاهد را شنیدی که کیست ، خد و خال و زلف و ابروی شاهد را گوش دار. ای عزیز چه دانی که خد و خال و زلف معشوق با عاشق چه میکند! تا نرسی ندانی خد و خال معشوق جز چهره ٔ نور محمد رسول اﷲ مدان که «اول ما خلق اﷲ نوری »... دریغا اگر دل نیستی در میان خد و خال این شاهد دل بگفتی که این خد و خال معشوق با عاشق چه سرها دارد. (تمهیدات عین القضاة همدانی ص 116).
- شاهد فاستقم ؛ اشاره بحضرت رسول صلی اﷲ علیه و آله و سلم است . (برهان قاطع) (انجمن آرا) (آنندراج ).
- شاهد لعمرک ؛ بمعنی شاهد فاستقم است و اشاره به حضرت رسالت پناه (ص ). (شرفنامه منیری ) (برهان قاطع) (انجمن آرا)(غیاث اللغات ) (آنندراج ) (فرهنگ رشیدی ). شاه گویندگان . شاه رسل :
آن شاهد لعمرک و شاگرد فاستقم
مخصوص قم فانذر و مقصود کن فکان .
|| (اصطلاح رمل ) عبارت است از چهار شکل از زایجه که مسمی به زواید میباشند. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || (اصطلاح نجوم ) مزاعم را گویند و آن طلب کردن کوکب است زعامت برجی را که در او خطی دارد به اتصال نظر یا به اتصال محل و آن کوکب را مزاعم این برج خوانند و شاهد و دلیل نیز. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || نماز شام . (دهار) (یادداشت مؤلف ).
- صلوةالشاهد ؛ نماز مغرب . (منتهی الارب ). از این جهت آن را شاهد خوانند که برای حاضر و مقیم و مسافر یکسان باشدو قصر نگردد. (از اساس البلاغه ٔ زمخشری ).
|| (اِخ ) ثریا. (منتهی الارب ). نجم . (اقرب الموارد). لاصلاة بعدها حتی یری الشاهد؛ پس از آن نمازی نباشد تا آنکه ستاره را ببیند. (از اقرب الموارد). ستاره . (دهار). || (اِ) زبان . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). ما لفلان رواء و شاهد؛ دارای ظاهر و زبان نباشد. (از اقرب الموارد). زبان . (دهار). || غزل بعد از فال . (فرهنگ نظام ). در عرف و تداول چون از دیوان خواجه حافظ فال گیرند و غزلی برآید، غزلی را که پس از غزل فال واقع است ، شاهد اصطلاح کنند و گروهی نیز غزل هفتم پس از غزل فال را شاهد گویند.
قاضی بدو شاهد بدهد فتوی شرع
در مذهب عشق شاهدی بس باشد.
سعدی .
- شاهدالحال ؛ گواه حاضر و ناظر :
بر چنان فتحی که این شاه ملایک پیشه کرد
هم ملایک شاهدالحالند و محضر ساختند.
خاقانی .
- شاهد بودن ؛ شاهد بر شی ٔ یا کسی بودن . بر وقوع امری یا چیزی ناظر بودن . حضور داشتن .
- شاهد قضیه بودن ؛ گواه و ناظر حادثه بودن . قضیه ای را مشاهده کردن . دیدن حادثه ای که واقع شده است .
|| اداء شهادت کننده و گواه . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). ج ، شُهَّد و شهود و أشهاد. (اقرب الموارد). گواه . (دهار). گوا. آنکه بر امری شهادت دهد :
قول او بر جهل او هم حجت است و هم دلیل
فضل من بر عقل من هم شاهد است و هم یمین .
منوچهری .
هم با قدمت حدوث شاهد
هم با ازلت ابد مجاور.
ناصرخسرو.
- شاهد امین ؛ آن کس که به امانت شهادت دهد و در گواه دادن امین باشد.
- || ... در آسمان ؛ کنایه از ماهتاب است که بر شب سلطنت راند و تاشب هست او نیز خواهد بود. (از قاموس کتاب مقدس ).
- شاهد عادل ؛ گواه که از نظر موازین شرعی شهادت وی پذیرفته شود.
- شاهد عدل ؛ گواه بر حق . (بهار عجم ) (آنندراج ) :
به این دقیقه دو مصرع دو شاهد عدل است
که جز سخن نتواند شدن قرین سخن .
محسن تأثیر (از بهار عجم ).
- شاهد مجلس ؛ حاضر و گواه در مجلس . او که در جایی حاضر و ناظر حادثه ای باشد.
|| (اصطلاح ادب ) در اصطلاح ادب و علمای عربیت عبارت است از جزئی که استشهاد شود بدان در اثبات قاعده ای برای بودن آن جزئی از آیات قرآنی یا از سخنان عرب که بعربیت آنان اعتماد و وثوق کامل حاصل باشد و لفظ شاهد از لفظ مثال اخص است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). مثال از برای نحو و صرف و سایر فنون ادب از شعر و نثر. || در اصطلاح علماء مناظره و جدل چیزی است که دلالت کند بر فساد دلیل . برای تخلف . یا برای استلزام آن محال را. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || (اصطلاح فقه ) گواهی دهنده از روی یقین به حقی برای شخصی بر شخص دیگری . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). گواه را گویند که در موقع حدوث و وقوع جنایت یا سرقت و قتل حاضر باشد و واقعه را مشاهده نماید و اداء شهادت بر شاهد وقایع از واجبات است و کتمان آن بحکم عقل و نقل حرام است . شرایط گواه : عقل ، بلوغ ، ایمان ، عدالت ، عدم تهمت از لحاظ انتساب یا شریک بودن . طهارت مولد، قوت ضبط است . مستند شهادت باید قطع و یقین باشد که مشهودبه رادیده باشد. (فرهنگ علوم نقلی از شرح لمعه ). || (اصطلاح حدیث ) در اصطلاح محدثان اگر راوی حدیثی در نقل روایتی منحصر بفرد بود و شخص دیگری همان روایت را با مطابقت سند و لفظ و معنی روایت کند آن را متابعه ٔ تامه خوانند و هر گاه مطابقت مزبور فقط از حیث لفظ یا معنی و یا آنکه از اواسط سند به همان صحابی مروی عنه راوی منحصر بفرد منتهی گردید آن را متابعه ٔ ناقصه و شاهد گویند و برخی معتقدند که حتی سند دو روایت اگر از نظر معنی مطابقت نماید و یا آنکه سند حدیث به دو صحابی مختلف منتهی گردد آن را نیز شاهد گویند. (از کشاف اصطلاحات الفنون ج 1 ص 185). || (اصطلاح کلام ) اصل ، مقابل فرع : و ایشان [ جدلیان و متکلمان ] اصل را شاهد گویند و فرع را غایب و بشاهد آن خواهند که حکم در او موجود و معلوم باشدو به غایب آنکه در او مطلوب و مجهول باشد. (اساس الاقتباس ص 333). || (اصطلاح عرفان ) معشوق ، محبوب عندالعاشق اراده شده است از جهت حضور او نزد معشوق در تصور و خیالش . (فرهنگ مصطلحات عرفاء). || در نزد سالکان ، حق را گویند به اعتبار ظهور و حضور، زیرا که حق به صور اشیاء ظاهر شده و «هوالظاهر»عبارت از آن است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ).
- شاهد حق ؛ غلبه ٔ حق بر دل . (از تعریفات جرجانی ).
- شاهد علم ؛ غلبه ٔ علم بردل . (از تعریفات جرجانی ).
- شاهد وجد ؛ غلبه ٔ و جد و حال بر دل . (از تعریفات جرجانی ).
|| در اصطلاح عرفاء بمعنی حاضر آمده است «و شاهد الحق شاهد فی ضمیرک » و تجلی جمالی ذات مطلق را در لباس شاهد عیان و بیان فرموده اند و گفته شده است که شاهد حق است به اعتبار ظهور و حضور. (فرهنگ مصطلحات عرفاء). || (اصطلاح تصوف ) در اصطلاح صوفیه عبارت است از آنچه در دل آدمی حضور داشته و یاد آن دردل غالب باشد پس اگر علم در دل غالب بود آن را شاهدعلم . و اگر وجد بر دل غالب بود آن را شاهد وجد. و اگر حق بر دل غالب بود آن را شاهد حق نامند. (از تعریفات جرجانی ). || در اصطلاح عرفاء اطلاق شود بر آنچه حاضر در قلب انسان است و همواره در فکر و بیاد اوست . (فرهنگ مصطلحات عرفاء) :
در چشم عیان شاهد و مشهود تویی
در قبله ٔ جان ساجد و مسجود تویی .
جامی .
|| در اصطلاح صوفیه : دانا به هر چه بنده کند. || (اِخ ) خدای تعالی . (یادداشت مؤلف ). نامی از نامهای خدای تعالی . دانا بهمه چیز که بنده کند. (مهذب الاسماء). || نامی از نامهای نبی صلی اﷲ علیه و سلم . (منتهی الارب ). || و گاه از آن نور محمدی اراده شده است : شاهد را شنیدی که کیست ، خد و خال و زلف و ابروی شاهد را گوش دار. ای عزیز چه دانی که خد و خال و زلف معشوق با عاشق چه میکند! تا نرسی ندانی خد و خال معشوق جز چهره ٔ نور محمد رسول اﷲ مدان که «اول ما خلق اﷲ نوری »... دریغا اگر دل نیستی در میان خد و خال این شاهد دل بگفتی که این خد و خال معشوق با عاشق چه سرها دارد. (تمهیدات عین القضاة همدانی ص 116).
- شاهد فاستقم ؛ اشاره بحضرت رسول صلی اﷲ علیه و آله و سلم است . (برهان قاطع) (انجمن آرا) (آنندراج ).
- شاهد لعمرک ؛ بمعنی شاهد فاستقم است و اشاره به حضرت رسالت پناه (ص ). (شرفنامه منیری ) (برهان قاطع) (انجمن آرا)(غیاث اللغات ) (آنندراج ) (فرهنگ رشیدی ). شاه گویندگان . شاه رسل :
آن شاهد لعمرک و شاگرد فاستقم
مخصوص قم فانذر و مقصود کن فکان .
خاقانی .
|| (اصطلاح رمل ) عبارت است از چهار شکل از زایجه که مسمی به زواید میباشند. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || (اصطلاح نجوم ) مزاعم را گویند و آن طلب کردن کوکب است زعامت برجی را که در او خطی دارد به اتصال نظر یا به اتصال محل و آن کوکب را مزاعم این برج خوانند و شاهد و دلیل نیز. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || نماز شام . (دهار) (یادداشت مؤلف ).
- صلوةالشاهد ؛ نماز مغرب . (منتهی الارب ). از این جهت آن را شاهد خوانند که برای حاضر و مقیم و مسافر یکسان باشدو قصر نگردد. (از اساس البلاغه ٔ زمخشری ).
|| (اِخ ) ثریا. (منتهی الارب ). نجم . (اقرب الموارد). لاصلاة بعدها حتی یری الشاهد؛ پس از آن نمازی نباشد تا آنکه ستاره را ببیند. (از اقرب الموارد). ستاره . (دهار). || (اِ) زبان . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). ما لفلان رواء و شاهد؛ دارای ظاهر و زبان نباشد. (از اقرب الموارد). زبان . (دهار). || غزل بعد از فال . (فرهنگ نظام ). در عرف و تداول چون از دیوان خواجه حافظ فال گیرند و غزلی برآید، غزلی را که پس از غزل فال واقع است ، شاهد اصطلاح کنند و گروهی نیز غزل هفتم پس از غزل فال را شاهد گویند.
فرهنگ عمید
۱. [جمع: شُهود] (حقوق ) کسی که در دادگاه دربارۀ موضوع مورد بحث شهادت می دهد.
۲. کسی که امری یا واقعه ای را به چشم خود دیده باشد و گواهی بدهد، گواه.
۳. (اسم ) (ادبی ) جمله یا عبارتی از نثر یا نظم که برای اثبات معنی لغت یا موضوعی بیاورند.
۴. [قدیمی، مجاز] معشوق، محبوب.
۵. مرد یا زن خوب رو.
۶. (صفت ) بازماندگان شهید: فرزند شاهد، دانشگاه شاهد.
۷. آنچه با آن بتوان وجود چیز دیگر را اثبات کرد.
* شاهد حال: گواه حاضر.
* شاهد عادل (معتمد ): شاهد راست گو که به گفته اش بتوان اعتماد کرد.
* شاهد روز: [قدیمی، مجاز] خورشید، شاهد رخ زرد، شاهد فلک.
* شاهد جان: [قدیمی، مجاز] معشوق، محبوب، مقصود جان.
۲. کسی که امری یا واقعه ای را به چشم خود دیده باشد و گواهی بدهد، گواه.
۳. (اسم ) (ادبی ) جمله یا عبارتی از نثر یا نظم که برای اثبات معنی لغت یا موضوعی بیاورند.
۴. [قدیمی، مجاز] معشوق، محبوب.
۵. مرد یا زن خوب رو.
۶. (صفت ) بازماندگان شهید: فرزند شاهد، دانشگاه شاهد.
۷. آنچه با آن بتوان وجود چیز دیگر را اثبات کرد.
* شاهد حال: گواه حاضر.
* شاهد عادل (معتمد ): شاهد راست گو که به گفته اش بتوان اعتماد کرد.
* شاهد روز: [قدیمی، مجاز] خورشید، شاهد رخ زرد، شاهد فلک.
* شاهد جان: [قدیمی، مجاز] معشوق، محبوب، مقصود جان.
۱. [جمع: شُهود] (حقوق) کسی که در دادگاه دربارۀ موضوع مورد بحث شهادت می‌دهد.
۲. کسی که امری یا واقعه‌ای را به چشم خود دیده باشد و گواهی بدهد؛ گواه.
۳. (اسم) (ادبی) جمله یا عبارتی از نثر یا نظم که برای اثبات معنی لغت یا موضوعی بیاورند.
۴. [قدیمی، مجاز] معشوق؛ محبوب.
۵. مرد یا زن خوبرو.
۶. (صفت) بازماندگان شهید: فرزند شاهد، دانشگاه شاهد.
۷. آنچه با آن بتوان وجود چیز دیگر را اثبات کرد.
⟨ شاهد حال: گواه حاضر.
⟨ شاهد عادل (معتمد): شاهد راست‌گو که به گفته‌اش بتوان اعتماد کرد.
⟨ شاهد روز: [قدیمی، مجاز] خورشید؛ شاهد رخ‌زرد؛ شاهد فلک.
⟨ شاهد جان: [قدیمی، مجاز] معشوق؛ محبوب؛ مقصود جان.
دانشنامه عمومی
شاهد می تواند به موارد زیر اشاره کند:
wiki: شاهد
شاهد (ابهام زدایی). شاهد می تواند به موارد زیر اشاره کند:
شاهد (حقوق)
شاهدبازی
شاهد مثال در اثبات مفهوم
شاهد (حقوق)
شاهدبازی
شاهد مثال در اثبات مفهوم
wiki: شاهد (ابهام زدایی)
شاهد (فیلم ۱۹۲۹). شاهد (به انگلیسی: Alibi) فیلمی ۹۰ دقیقه ای به کارگردانی رولاند وست با بازی چستر موریس محصول کشور ایالات متحده آمریکا است.
wiki: شاهد (فیلم ۱۹۲۹)
شاهد (فیلم ۱۹۸۳). شاهد (انگلیسی: Testament) نام فیلمی است که در سال ۱۹۸۳ منتشر شد. جین الکساندر موفق شد برای بازی در این فیلم برای دریافتِ جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن نامزد شود.
جین الکساندر
ویلیام دیون
رکسانا زال
لوکاس هاس
لیون امس
ماکو ایواماتسو
لیلیا اسکالا
ربکا د مورنی
کوین کاستنر
لورن تاتل
زندگی یک خانوادهٔ حومه نشین آمریکایی، پس از وقوع یک حمله هسته ای به کل نابود می شود…
جین الکساندر
ویلیام دیون
رکسانا زال
لوکاس هاس
لیون امس
ماکو ایواماتسو
لیلیا اسکالا
ربکا د مورنی
کوین کاستنر
لورن تاتل
زندگی یک خانوادهٔ حومه نشین آمریکایی، پس از وقوع یک حمله هسته ای به کل نابود می شود…
wiki: شاهد (فیلم ۱۹۸۳)
شاهد (فیلم ۱۹۸۵). شاهد (انگلیسی: Witness) فیلمی در ژانر جنایی به کارگردانی پیتر ویر است که در سال ۱۹۸۵ منتشر شد.
۸ فوریه ۱۹۸۵ (۱۹۸۵-02-۰۸)
۸ فوریه ۱۹۸۵ (۱۹۸۵-02-۰۸)
wiki: شاهد (فیلم ۱۹۸۵)
شاهد (مجموعه تلویزیونی آمریکایی). شاهد (انگلیسی: Eyewitness) نام یک مجموعه تلویزیونی درام و بر اساس مجموعه تلویزیونی نروژی به همین نام ساخته شده است و داستان دو پسر نوجوان با نام فیلیپ شی (تایلر یانگ) و لوکاس والدنبک (جیمز پکستون) و رابطه این دو است و اینکه این دو شاهد قتل سه نفر بودند.
درام
درام
دانشنامه آزاد فارسی
شاهد (حقوق). شاهد (حقوق)(witness)
(یا: گواه) کسی که وجود امری را به نفع یکی از طرفین دعوی و به زیان دیگری شهادت دهد. اعتبار آن منوط به شرایطی است که در قانون مدنی برای شاهد پیش بینی شده است؛ بلوغ، عقل، عدالت، ایمان و طهارت ازجمله این شرایط است. علاوه بر آن، شهادت کسی که در دعوی نفع شخصی داشته باشد، و شهادت کسانی که تکدی را شغل خود قرار داده باشند، پذیرفته نیست. همچنین، شهادت اطفالی که به سن پانزده سال تمام نرسیده اند، فقط ممکن است برای مزید اطلاع استماع شود، مگر در مواردی که قانون شهادت این قبیل اطفال را معتبر شناخته باشد. در امور کیفری، شهادت شهود یکی از راه های اثبات جرم است. در مواد مختلف قانون مجازات اسلامی تعداد و جنسیت شهود برای اثبات هریک از جرایم مستوجب قصاص، حد و یا دیه مشخص شده است؛ برای مثال به موجب مادۀ ۷۶ این قانون «شهادت زنان به تنهایی یا به انضمام شهادت یک مرد عادل زنا را ثابت نمی کند بلکه در مورد شهود مذکور حد قذف جاری می شود». با تصویب قانون آیین دادرسی در امور مدنی (۲۱ مهر ۱۳۷۹)، در امور حقوقی نیز جنسیت گواه در تعیین ارزش آن مؤثر شد به طوری که به موجب بند الف این ماده دعاوی راجع به اصل طلاق، وکالت، اصل نکاح، وصیت و جز آن صرفاً با شهادت دو مرد قابل اثبات است و شهادت زنان در این گونه دعاوی ارزش اثباتی ندارد.
(یا: گواه) کسی که وجود امری را به نفع یکی از طرفین دعوی و به زیان دیگری شهادت دهد. اعتبار آن منوط به شرایطی است که در قانون مدنی برای شاهد پیش بینی شده است؛ بلوغ، عقل، عدالت، ایمان و طهارت ازجمله این شرایط است. علاوه بر آن، شهادت کسی که در دعوی نفع شخصی داشته باشد، و شهادت کسانی که تکدی را شغل خود قرار داده باشند، پذیرفته نیست. همچنین، شهادت اطفالی که به سن پانزده سال تمام نرسیده اند، فقط ممکن است برای مزید اطلاع استماع شود، مگر در مواردی که قانون شهادت این قبیل اطفال را معتبر شناخته باشد. در امور کیفری، شهادت شهود یکی از راه های اثبات جرم است. در مواد مختلف قانون مجازات اسلامی تعداد و جنسیت شهود برای اثبات هریک از جرایم مستوجب قصاص، حد و یا دیه مشخص شده است؛ برای مثال به موجب مادۀ ۷۶ این قانون «شهادت زنان به تنهایی یا به انضمام شهادت یک مرد عادل زنا را ثابت نمی کند بلکه در مورد شهود مذکور حد قذف جاری می شود». با تصویب قانون آیین دادرسی در امور مدنی (۲۱ مهر ۱۳۷۹)، در امور حقوقی نیز جنسیت گواه در تعیین ارزش آن مؤثر شد به طوری که به موجب بند الف این ماده دعاوی راجع به اصل طلاق، وکالت، اصل نکاح، وصیت و جز آن صرفاً با شهادت دو مرد قابل اثبات است و شهادت زنان در این گونه دعاوی ارزش اثباتی ندارد.
wikijoo: شاهد_(حقوق)
شاهد (عرفان و ادب). (در لغت به معنی گواه و زیبارو) در اصطلاح عارفان، حق را گویند به اعتبار ظهور و حضور. این اصطلاح در زبان کسانی همچون حافظ و مولوی به معنی تجلّی جمال خداوند در همۀ پدیده های هستی است، ازجمله انسان، کامل ترین پدیدۀ هستی و آیینۀ تمام نمای حضرت حق؛ از این رو، اینان زیبارویان را شاهد خوانده اند. امّا در عرفان ابن عربی و ابن فارض و نحلۀ آن دو، شاهد، اثری است که مشاهدۀ مشهود در قلبِ مشاهِد برجای می نهد. این اثر ، که شاهد عارف است ، در بیشتر اوقات، یا حصولِ علمی ناخودآگاه است، یا وجدی است، یا حالی. اینان، عدم تأثّر قلب از مشاهدۀ صورتی را که بر غایت جلال یا جمال است، شاهد فنای سالک از نفس و بقای او به ربّ متعال دانسته اند. در ادبیات فارسی و عربی شاهد به انسان خوبرو و محبوب و معشوق و هر چیز زیبا اطلاق می شده و سالکان گاه گرفتار عشق مجازی (شهوانی و دنیوی) می شده اند و کار به انحرافات اخلاقی می کشیده است. لذا بسیاری از صوفیان و عارفان، شاهد بازی (اَمْرَد بازی) را که به بهانۀ «عشق مجازی، پلی به سوی عشق حقیقی است»، صورت می گیرد، به حق و هوشیارانه، طرد و نفی کرده اند.
wikijoo: شاهد_(عرفان_و_ادب)
شاهد (موسیقی). یکی از اصطلاحات موسیقی معاصر ایران. نتی که در اجرای یک گوشه بیش از همه شنیده شود و در واقع محور آن آهنگ یا گوشه یا مقام باشد. چنان که اگر نت های آهنگی را شمارش کنیم، خواهیم دید که نت شاهد بیش از دیگر نت ها استفاده شده و به عقیده علینقی وزیری گاهی تکرار نت شاهد در برخی آهنگ های عامیانه کسل کننده است. این اصطلاح را اولین بار علینقی وزیری برای مشخص کردن نتی که محور اصلی مقام را نشان می دهد، به کار برد. مثلاً نت شاهد دشتی درجۀ پنجم گام شور، شاهد بیات ترک درجۀ سوم و شاهد افشاری و ابوعطا درجۀ چهارمِ شور است؛ شاهد چهارگاه درجۀ اول آن، و شاهد حصار درجۀ پنجم، و شاهد مخالف درجۀ ششم چهارگاه است و غیره.
wikijoo: شاهد_(موسیقی)
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] در لغت به معنی حاضر باشد. در فقه، گواه را گویند که در موقع حدوث و وقوع جنایت یا سرقت یا قتل و مانند آن ها حاضر باشد و واقعه را مشاهده نماید.
۱. ↑ دکتر سجادی،فرهنگ علوم،ص۳۱۰.
منبع
جابری عربلو، محسن، فرهنگ اصطلاحات فقه اسلامی(در باب معاملات)،چاپ اول ،۱۳۶۲،تهران،ص۱۱۴ . رده های این صفحه : اصطلاحات فقهی | فقه
۱. ↑ دکتر سجادی،فرهنگ علوم،ص۳۱۰.
منبع
جابری عربلو، محسن، فرهنگ اصطلاحات فقه اسلامی(در باب معاملات)،چاپ اول ،۱۳۶۲،تهران،ص۱۱۴ . رده های این صفحه : اصطلاحات فقهی | فقه
wikifeqh: شاهد
[ویکی الکتاب] معنی شَاهِدٌ: شاهد - آنکه حاضر است و به چشم خود می بیند
معنی أَشَهِدُواْ: آیا شاهد بودند
معنی أُشْهِدُ: شاهد می گیرم
معنی مَا أَشْهَدتُّهُمْ: آنان را شاهد نگرفتم
معنی مَاأَشْهَدتُّهُمْ: آنان را شاهد نگرفتم
معنی شَهِیدَیْنِ: دو شاهد - دو گواه
معنی ﭐشْهَدْ: گواه باش -شاهد باش
معنی ﭐشْهَدُواْ: گواه باشید-شاهد باشید
معنی یَشْهَدُهُ: آن را مشاهده میکنند - شاهد آنند
معنی یُشْهِدُ: شاهد می گیرد ("وَیُشْهِدُ ﭐللَّهَ عَلَیٰ مَا فِی قَلْبِهِ "یعنی :خدا را بر آنچه در دل دارد شاهد میگیرد)
معنی مُّقِیتاً: توانا و مقتدر ونیرومند-روزی دهنده وقوت دهنده - نگهبان و شاهد و حسابرس
معنی ﭐسْتَحَقَّ عَلَیْهِم: به آنان خیانت کردند(در عبارت "فَإِنْ عُثِرَ عَلَیٰ أَنَّهُمَا ﭐسْتَحَقَّا إِثْماً فَئَاخَرَانِ یقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ ﭐلَّذِینَ ﭐسْتَحَقَّ عَلَیْهِمُ ﭐلْأَوْلَیَانِ " کلمه إثم به قرینه جمله قبل حذف شده . ومعنی کل عبارت می شود : پس اگر اطلاعی حاص...
ریشه کلمه:
شهد (۱۶۰ بار)
«شاهد» و «مشهود» از مادّه «شُهُود ـ شهادة» است. در این که، منظور از «شاهد» و «مشهود» چیست؟ تفسیرهای بسیار فراوانی ذکر کرده اند که بالغ بر سی تفسیر می شود، و مهم ترین آنها تفسیرهای زیر است:
معنی أَشَهِدُواْ: آیا شاهد بودند
معنی أُشْهِدُ: شاهد می گیرم
معنی مَا أَشْهَدتُّهُمْ: آنان را شاهد نگرفتم
معنی مَاأَشْهَدتُّهُمْ: آنان را شاهد نگرفتم
معنی شَهِیدَیْنِ: دو شاهد - دو گواه
معنی ﭐشْهَدْ: گواه باش -شاهد باش
معنی ﭐشْهَدُواْ: گواه باشید-شاهد باشید
معنی یَشْهَدُهُ: آن را مشاهده میکنند - شاهد آنند
معنی یُشْهِدُ: شاهد می گیرد ("وَیُشْهِدُ ﭐللَّهَ عَلَیٰ مَا فِی قَلْبِهِ "یعنی :خدا را بر آنچه در دل دارد شاهد میگیرد)
معنی مُّقِیتاً: توانا و مقتدر ونیرومند-روزی دهنده وقوت دهنده - نگهبان و شاهد و حسابرس
معنی ﭐسْتَحَقَّ عَلَیْهِم: به آنان خیانت کردند(در عبارت "فَإِنْ عُثِرَ عَلَیٰ أَنَّهُمَا ﭐسْتَحَقَّا إِثْماً فَئَاخَرَانِ یقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ ﭐلَّذِینَ ﭐسْتَحَقَّ عَلَیْهِمُ ﭐلْأَوْلَیَانِ " کلمه إثم به قرینه جمله قبل حذف شده . ومعنی کل عبارت می شود : پس اگر اطلاعی حاص...
ریشه کلمه:
شهد (۱۶۰ بار)
«شاهد» و «مشهود» از مادّه «شُهُود ـ شهادة» است. در این که، منظور از «شاهد» و «مشهود» چیست؟ تفسیرهای بسیار فراوانی ذکر کرده اند که بالغ بر سی تفسیر می شود، و مهم ترین آنها تفسیرهای زیر است:
wikialkb: شَاهِد
[ویکی اهل البیت] شاهد (اسم الله). این صفحه مدخلی از فرهنگ قرآن است
شاهد، اسم فاعل از «شهد» اسم و صفت خداوندی و به معنای حاضرشدن و دیدن است.
این اسم و صفت (به صورت اسم و صفت خدا) دو بار در قرآن کریم آمده است:
فرهنگ قرآن، جلد 16، صفحه 579.
شاهد، اسم فاعل از «شهد» اسم و صفت خداوندی و به معنای حاضرشدن و دیدن است.
این اسم و صفت (به صورت اسم و صفت خدا) دو بار در قرآن کریم آمده است:
فرهنگ قرآن، جلد 16، صفحه 579.
wikiahlb: شاهد_(اسم_الله)
واژه نامه بختیاریکا
گاهی دِه
جدول کلمات
امانت
پیشنهاد کاربران
تماشاگر، بیننده، نظاره گر
گواهی - شاهد
مصداق
استعاره از معشوق
گواه . . . .
داور
( = بیننده، ناظر ) این واژه عربی است و پارسی آن اینهاست:
سَپشاک، سپشیر ( سَپش از سنسکریت: سْپَش= دیدن + «اک، یر» )
پِرِکساک، پرکسیر ( پِرِکس از سنسکریت: پْرِکس= دیدن + «اک، یر» )
نیدیاک nidyãk، نیدیار nidyãr ( نیدیا از سنسکریت: نیدهیا + «اک، ار» )
سَپشاک، سپشیر ( سَپش از سنسکریت: سْپَش= دیدن + «اک، یر» )
پِرِکساک، پرکسیر ( پِرِکس از سنسکریت: پْرِکس= دیدن + «اک، یر» )
نیدیاک nidyãk، نیدیار nidyãr ( نیدیا از سنسکریت: نیدهیا + «اک، ار» )
آن که هنگام روی دادن امری حضور دارد - گواه
شاهد : شاهد، به معنی گواه و آشکارا است . همچنین به معنی مشاهده کردن و حاضر بودن است .
شاهد ( عربی ) 1 - گواه، حاضر، مرد خوبروی؛ 2 - ( در قدیم ) ( به مجاز ) محبوب، خدای تعالی؛ 3 - ( در تصوف ) خداوند به اعتبار ظهور و حضور در قلب سالک؛ 4 - ( در قدیم ) ( به مجاز ) عالی، خوب، دلپذیر.
بیننده
مثال، نمودار، نموده، نمونه، غلام، محبوب، معشوق، مغبچه، تماشاچی، حاضر، حی، گواه، ناظر، شهید
کلمات دیگر: