طباطبا

طباطبا. [ طَ طَ ] (اِخ ) حسن بن عبداﷲبن محمدبن قاسم بن طباطبا. ملقب به مستنجد. از مشاهیر خاندان طباطبا بوده و ذریه ٔ وی بسبب نام او شهرت یافته اند. (از تاج العروس ).

طباطبا. [ طَ طَ ] (اِخ ) علی بن حسن بن ابراهیم طباطبا، مکنی به ابوالحسن . ازمشاهیر خاندان طباطبا بوده است . (از تاج العروس ).

طباطبا. [ طَ طَ ] (اِخ ) محمدبن احمدبن علی طباطبا حفید ابوالحسن علی بن حسن بن ابراهیم طباطبا. از شیوخ خاندان طباطبا بشمار میرفته و فرزندان وی به بزرگی و ریاست نائل آمده اند. (از تاج العروس ).

طباطبا. [ طَ طَ ] (اِخ ) محمدبن اسماعیل بن قاسم بن ابراهیم طباطبا، مکنی به ابوعبداﷲ. از بزرگان خاندان طباطبا بوده و فرزندان وی در زمره ٔ نقبای مصر بشمار میرفته اند. (از تاج العروس ).

طباطبا. [ طَ طَ ] (اِخ ) محمدبن طاهربن علی بن محمدبن احمدبن محمدبن احمدبن ابراهیم طباطبا، مکنی به ابوعلی . از بزرگان خاندان طباطبا بوده و فرزندان وی نیز از بزرگان و محدثان بشمار میرفته اند. (از تاج العروس ).

طباطبا. [ طَ طَ ](اِخ ) اسماعیل بن ابراهیم بن حسن بن حسن بن علی بن ابیطالب علیه السلام . لقب به لانه کان یبدل القاف طاءً. او لانه اعطی قباء، فقال : طباطبا، و یرید قباقبا. (منتهی الارب ). لقب اسماعیل بن ابراهیم بن حسن بن علی علیه السلام که در زبان لکنت داشت و بجای قاف طاء میگفت . آورده اند که در ایام خردسالی بروز عید والد بزرگوار او، به او فرمود که چه نوع جامه برای تو مهیا کنم ؟ او گفت :طباطباء یعنی قباقباء از آن روز اسماعیل به لقب طباطبا مشهور گشت و اولاد او را سادات طباطبائی گویند. (غیاث اللغات ) (آنندراج ). و صاحب قاموس الاعلام آرد: ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم بن حسن بن حسین بن علی بن ابی طالب یکی از سادات است و زبانش لکنت داشته و بتلفظ «ق » مقتدر نبود و آنرا مانند حرف «ط» تلفظ میکرده است . روزی از خادمش قبای خودرا درخواست میکرد عوض «قباقبا»، «طباطبا» گفته و ازاین رو بهمین کلمه خود و اولاد و احفادش ملقب شدند. رجوع به ابن طباطبا شود. و صاحب تاج العروس مینویسد:لقب شریف اسماعیل الدیباج بن ابراهیم العمربن حسن مثنی بن حسن سبطبن علی بن ابیطالب کرم اﷲ وجهه و رضی عنهم و چنانکه نسب شناسان بدان تصریح کرده اند این کلمه لقب پسر وی ابراهیم بن اسماعیل بوده و رای صواب همین است . و وی را از این رو بدان نامیده اند که بسبب لکنت زبان «ق » را «طا» می گفت یا بدان سبب که قبائی به وی دادند و او گفت : طباطبا و چنانکه پیداست هر دو وجه یکسان است و با هم منافی نیستند. و ابونصر بخاری بنقل از کتاب النسب تألیف امام الناصر للحق آورده است که مردم سواد وی را بدین لقب خواندند و طباطبا بزبان نبطی بمعنی بزرگ بزرگان (سیدالسادات ) است و برخی گفته اند وجه تسمیه ٔ وی بدین لقب این است که پدر وی هنگامی که خردسال بود می خواست برای او جامه ای بسازد و او را میان پیراهن و قبا مخیر ساخت . او گفت : طباطبا، یعنی قباقبا. و در خاندان طباطبا گروهی از لحاظ حدیث وفقه و اصل و نسب شهرت یافته اند و این خاندان در میان طالبیان اهمیتی بسزا داشته اند. (از تاج العروس ).

طباطبا. [ طَطَ ] (اِخ ) (بنی ...) دولت کوچکی است که در زمان خلفای عباسی در کوفه پدید آمده و در همین شهر و یمن قریب به 150 سال حکمرانی کرده است و مؤسس این سلاله ابوعبداﷲ محمدبن ابراهیم طباطبا بوده که مدت کمی در کوفه حکمرانی کرد و دوست وی ابوالسرایا او را مسموم ساخت و نوه اش یحیی الهادی به تأسیس حکومت در یمن موفق گشت و نسل وی مدت مدیدی در یمن فرمانروائی داشتند. سلاله ٔ بنی طباطبا از هفت تن تشکیل شده که عبارتند از:
1- ابوعبداﷲ محمدبن ابراهیم طباطبا 199 هجری .
2- امیرالمؤمنین یحیی الهادی 250 ""
3- مرتضی محمد 280 ""
4- ناصراحمد 320 ""
5- منتخب حسین 323 ""
6- مختارقاسم 329 ""
7- محمدهادی 344 ""