غدار

بسیارغدرکننده، بی وفا، خائن، حیله گر
( صفت ) ۱ - بی وفا پیمان شکن . ۲ - مکار محیل : فریبنده .
جمع غادر

(غَ دّ ) [ ع . ] (ص . ) ۱ - بی وفا. ۲ - در فارسی به معنی مکار، حیله گر، پیمان شکن .

غدار. [ غ ِ ] ( ع مص ) به معنی مغادرة است. ( منتهی الارب ). مصدر غادر است به معنی ترک کردن و باقی گذاشتن. ( از اقرب الموارد ).

---

غدار. [ غ َ رِ ] ( ع ص ) یا غدار؛ یعنی ای زن بیوفاء، دشنام است او را.( منتهی الارب ). یا غدار بالبناء علی الکسر، دشنامی از برای زن است و آن از چیزهایی است که اختصاص به ندادارد و معنی آن یا غادرة است و در شتم مرد یا غُدَرو در جمع آن یا آل غدر گویند. ( از اقرب الموارد ).

---

غدار. [ غ َدْ دا ] ( ع ص ) بی وفا ( مذکر و مؤنث در وی یکسان است ). تأنیث آن غداره. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). بسیار بی وفا. ( غیاث اللغات ). پیمان شکن و خیانت کننده به کسی ، گفته اند غدر در اصل به معنی اخلال در چیزی و ترک آن وضع شده و معنی نقض عهد، مأخوذ از آن است. ( از اقرب الموارد ). مرد یا زن پیمان شکن و خیانتکار. غادر. غادرة. ( از اقرب الموارد ). ختار. ( ترجمان القرآن ذیل ختار ). رجوع به ختار شود. زنهارخوار. زینهارخوار. غدرکننده. پرغدر. || در نثر و نظم فارسی علاوه بر معانی فوق بیشتر به معنی مکار و محیل و فریبنده به کار رفته است :
اگر خدای بخواهد به مدتی نزدیک
مراد خویش برآری ز دشمن غدار.قول و عمل چون به هم آمد بدانک
رسته شدی از تن غدار خویش.بدان کآن تشنه دنیای غدّار
بتر از تشنه آب است بسیار.رش و سنگ کم و ترازوی کژ
همه تدبیر مرد غدار است.اقوال پسندیده مدروس گشته... و عالم غدار، و زاهد مکار. ( کلیله و دمنه ). ملک در اکرام آن کافرنعمت غدار افراط نمود. ( کلیله و دمنه ). آنکه... شوخ چشمی سپهر غدار دیده بود سبک روی به کار آورد. ( کلیله و دمنه ).
اکنون که گل سعادتت پربار است
دست تو ز جام می چرا بیکار است
می خور که زمانه دشمن غدار است
دریافتن روز چنین دشوار است.چو طوطی ارچه همه منطقم نه غمّازم
چو تیغ گرچه همه گوهرم نه غدارم.خاقانی از این خانه و خان غدار
برخیز و به خانه بان کلیدش بسپار.کیست دنیا زنی است مکاره
چیست در خانه زن غدار.چون ابوالحسن سیمجور فساد آن کار و کساد آن بازار مشاهدت کرد با زمانه غدار یار شد. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1272 هَ. ق. ص 59 ). و عرصه آن ولایت از خبث و فساد آن غداران پاک گردانید. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 29 ). روی به ولایت آن کافر غدار نهاد. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 39 ).

بسیار غدرکننده، بی وفا، خائن، حیله گر، فریب کار.