وا

وا. (ع پیشوند) مزید مقدم عربی که استغاثه را رساند. اشارت از واویلا باشد. (غیاث ): وااسلاماه . وااسفاه . وااسفا!. دریغا!. دردا!. دردا و دریغا، ای دریغ.حسرتا. واحسرتا. رجوع به اسفاه شود. واشریعتا. وامحمداه . وامحمدا. واویلا. واعلیاه . وانفسا. وااماه گفتن ؛ به معنی لهف امه تلهیفا. (منتهی الارب ) :
چو روز اسعد از این چرخ دیرسال فرو رفت
ز چرخ ناله ٔ وااسعداه زود برآمد.

خاقانی .

تا دمی ماند ز من نوحه گران بنشانید
وارشیداه کنان نوحه سرائید همه .

خاقانی .

این کلمه به فارسی نیز پیوندد: وااندوها : رابعه مردی را دید که میگفت وااندوها. (تذکرةالاولیاء عطار).

وا. (اِ) به معنی پا: چاروا. چاروای . || با. ابا. به معنی آش یا مرادف باج (معرب )، در تحفه به معنی با آمده که ابا نیز گویند که آش باشد چون سکبا - سکوا. کبروا - کبربا. شوربا -شوروا. ماست با - ماست وا. شیربا - شیروا. سپیدوا. برغست وا. پیه وا (ثربیه ). (لغتنامه ٔ اسدی ) :
ز ده گونه ریچال و ده گونه وا
گلوبندکی هر یکی را سزا.

ابوشکور.

شیخ گفت «ای اصحابنا! بخورید که امشب خواجه وای ِ حسن می خورید!.»(اسرارالتوحید چ محمدرضا شفیعی کدکنی ، ص 197). || و در صحاح الفرس آمده نوعی از طعام را گویند به انفراد مانند ناروا و دوغ وا و گندم وا و جمعش واهابود و عرب باجات گویند چه واحدش باج بود. در مثال شورباج و اسفندباج و امثال آن :
گرت نزهت همی باید بصحرای قناعت شو
که آنجا باغ در باغ است و خوان در خوان و وا در وا.

سنائی .

وا. (پسوند) مانند مزید مؤخر یا پساوند در آخر اسماء درآید بمعانی ذیل : اتصاف را رساند: پیشوا. پیشوایی . مروا. مرغوا.پیلوا (پیله وا). || مخفف وای از پهلوی وای و اوستایی وَیو به معنی باد: اندروا = اندروای = دروا = دروای ، لغةً به معنی در هوا و مجازاً سرگشته و حیران و سرنگون آویخته . (از حاشیه ٔ برهان چ معین ، ذیل «اندروای ») :
پرورده تنی چو کوهی اندر تن
بر رفته سری چو نخلی اندروا.

مسعودسعد.

که نه آن می برآید از پس خاک
که نه این می بجنبد اندروا.
آسمان کو ز کبودی بکبوتر ماند
بر در کعبه معلق زن و دروا بینند.

خاقانی .

وا. (حرف ) چون حرف عطفی برای اتباع و مزاوجه ها و گاه معنی تکرار و تأکید را رساند: رنگ و وارنگ ، جور و واجور و میتوان آن را بدل الف (آ) دانست درترکیباتی نظیر: رنگ وارنگ (رنگارنگ ) در تداول مردم تهران ، شوشتر و خراسان . || (پیشوند) وا (مزید مقدم ) گاه بر سر فعل درآید و خلاف و عکس معنی فعل را رساند: رو و وارو، کش و واکش ، کنش و واکنش . || (حرف اضافه ) گاه بجای با و به و بسوی آید چنانکه اگر گویند که وا او گفتم اراده ٔ آن باشد که بااو گفتم یا به او گفتم : واهوش آمدن ، بهوش آمدن . الافاقة؛ واهوش آمدن . (زوزنی ). الاختناث ؛ سرمشک وا بیرون نوردیدن . (تاج المصادر بیهقی ). وادید آمدن ، بادید آمدن . پدید آمدن : مؤمن فرزندان خود را اضافه چون وا بت کند. (کتاب النقض ص 552). و مذهب اهل حق آن است که قدرت وا فعل است . (کتاب النقض ص 542).
کبوتر چون پرید از پس چه نالی
که وا برج آید ار باشد حلالی .

نظامی .

که بسیار ناید بر اندکی
یکی وا صد آید نه صد وا یکی .

نظامی .

سرانجام اگرچه بد بد رود
خر لنگ وا آخور خود رود.

نظامی .

گفتند محبت چیست گفت از ازل درآمده است و بر ابد گذشته ودر هشده هزار عالم کس را نیافته که یک شربت از او درکشد تا آخر وا حق شد و از این عبارت در وجود آمد که یحبهم و یحبونه (تذکرةالاولیاء عطار).
گرچه ما وا سوی مأوا میرویم
با دل آشفته زینجا میرویم .

شاه داعی شیرازی .

بطن السماء؛ آن سوی که وا ما دارد. (السامی فی الاسامی ). ظهرالسماء؛ آن سوی که وا دیگر آسمان دارد. (السامی ). التنفش ؛ موی وا تیغ خاستن . (زوزنی ). وا تیغ خاستن موی . (منتهی الارب ). || به معنی به : واپس رفتن . واپس خزیدن . واپس دادن . واگذاشتن . واایستادن :
رستمان را ترس و غم واپیش برد
هم ز ترس آن بددل اندر خویش مرد.

مولوی .

کاین چه شاید بود واپرسم از او
که چه میسازی ز حلقه تو بتو.

مولوی .

التقشیع، ابرو وابردن . (تاج المصادر بیهقی ). الاستعاط؛ دارووا بینی خویش کردن . (تاج المصادر بیهقی ). التعقیب ؛ وا گوشه ٔ دهان افکندن سخن . (تاج المصادر بیهقی ). السفوف ؛ دارو که وا دهن پراکنند. (مهذب الاسماء). || (پیشوند) گاهی به معنی باز است چنانکه وانگوئی به معنی بازنگوئی باشد و واگفت به معنی بازگفت است : واشدن . واکردن . واماندن . واترقیدن :
هزار یوسف گم گشته واتوانی یافت
سر آستین جمال خود ار بیفشانی .

نجیب الدین جربادقانی .

یک بیک وامیشناسم خلق را
همچو گندم من ز جو در آسیا.

مولوی .

گیپاپزان که صبح سر کله واکنند
آیا بود که گوشه ٔ چشمی بما کنند.

بسحاق اطعمه .

|| مکرّر. دوباره . مجدّد. باز: الاستعادة؛ سخن وادرخواستن . (زوزنی ). واگویه کردن ، وادیدن :
برسم خسروی بنواختندش
ز خسرو هیچ وانشناختندش .

نظامی .

بده یک بوسه تا ده واستانی
از این به چون بود بازارگانی .

نظامی .

|| علامت پیشوند فعل است : ریشتن - واریشتن . ریسیدن - واریسیدن .جستن - واجستن . چرخیدن - واچرخیدن . چرتیدن - واچرتیدن . چیدن - واچیدن . چیده - واچیده . پیچ - واپیچ . شمردن - واشمردن . پژوهیدن - واپژوهیدن . بمال - وامال . خواندن - واخواندن . کن - واکن . شور - واشور. دوختن - وادوختن . ستودن - واستودن . نوشتن - وانوشتن . شتافتن - واشتافتن . نکوهیدن - وانکوهیدن . غلط - واغلط خوردن - واخوردن . ترقیدن - واترقیدن . زدن - وازدن . گفتن -واگفتن . بردن - وابردن . دادن - وادادن . || به معنی بر: الاعتتاب ؛ از چیزی واگردیدن . (زوزنی )، یعنی برگردیدن . || دراز: واکشیدن ، دراز کشیدن ، بدرازا خفتن . والمیدن . وا افتادن :
آصفی مرغ سحر نعره زنان است هنوز
گل بصد ناز قبا کنده و واافتاده ست .

آصفی .

مؤلف برهان گوید: به معنی رجعت هم هست ، چه هرگاه گویند واده مراد آن باشد که پس بده . (برهان ). || پس : واستدن ، پس ستدن ، پس گرفتن . وازدن ، هم شاید از این قبیل باشد، یعنی رد کردن چنانکه سکه ٔ قلب را. وامانده ، پس مانده ، عقب مانده : الاسترداد؛ وادادن خواستن . (زوزنی ).

وا. (ص ) گشاده . باز :
مغان گشاده در فیض و بسته در مرتاض
که باد وا همه درهای فیض بر فیاض .

آصفی .

وا. [ وَل ْ لاه / وَل ْ لا هَِ / وَل ْ ل َه ْ ] (ع سوگند) سوگند بخدا. قسم بخدا. بخدا سوگند. بخدا قسم . باﷲ. تاﷲ. ایم اﷲ. هیم اﷲ. سوگند بخدای :
حقا که ندارد بر او دنیا قیمت
واﷲ که ندارد بر او گیتی مقدار.

فرخی .

گر او را خرمنی از ما گشاید
ز ما واﷲ که یک جو کم نیاید.

نظامی .

گفت من از جان و دل یار توام
گفتمش واﷲ نئی باﷲ نئی .

ادیب نیشابوری .

- واﷲ و باﷲ ؛ کلمه ٔ سوگند است یعنی قسم به خدا. (ناظم الاطباء).

در زبان لری بختیاری به معنی
با. بر.
V a
وا سر زنین::بر سر خود بزنید
وا یک رهدن::با یکدیگر رفتند

پسوند فاعلی، انجام دهندگی و نسبت فارسی میانه ( پهلوی )
مثل: دعوا، پروا، پیشوا، نانوا، مروا، پیلوا! و. . .

در زبان لری به معنی باد

باد::وا. واد

وارش

وارِش�در زبان�گیلکی�به معنای باران است و برای نام دختر بکار گرفته می شود

نام سریال در حال حاضر در حال پخش است

در گویش تاتی به باد ( وا ) گفته میشود.