عادت ماهانه

منظور از عادت ماهانه می تواند موارد زیر باشد:
قاعدگی، خونریزی از پوشش داخلی رحِم
چرخهٔ قاعدگی یا سیکل قاعدگی یا دورهٔ قاعدگی: روند ماهانهٔ بدن زنان

عادت ماهانه (Menstruation)
خروج متناوب ترشحات ناشی از تخریب پوشش سطحی حفرۀ درونی رحم از واژن (مهبل) زنان. تقریباً هر چهار هفته یک بار اتفاق می افتد. عادت ماهانه یا قاعدگی (یا حیض) در صورتی شروع می شود که تخمک رها شده از تخمدان بارور نشود. در انسان، طول متوسط هر دورۀ قاعدگی ۲۸ روز است، ولی از ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است. در ابتدای هر دوره، پوشش درونی حفره رحم (اندومتر) نازک و تخمدان ها غیرفعال اند. رفته رفته براثر عمل هورمون های هیپوفیز، یکی از فولیکول های تخمدان شروع به رشد کرده و هورمون استروژن ترشح می کند. استروژن باعث رشد و ضخیم و پرخون شدن اندومتر می شود. تقریباً در وسط دورۀ ماهانه تخمک به بلوغ می رسد و رها می شود (تخمک گذاری). پس از تخمک گذاری، باقی ماندۀ فولیکول تخمدان، جسم زرد است که علاوه بر استروژن، هورمون پروژسترون هم ترشح می کند. پروژسترون به حفظ و نگهداری اندومتر ضخیم کمک، و آن را برای پذیرایی از تخمک بارور شده آماده می کند. اگر باروری رخ ندهد، جسم زرد تحلیل می رود و ترشح استروژن و پروژسترون متوقف می شود. توقف ترشح استروژن و پروژسترون باعث تخریب و ریزش اندومتر ضخیم و خون ریزی می شود. در صورت بارورشدن تخمک، رویان پدید آمده هورمون هایی ترشح می کند که مانع از تحلیل رفتن جسم زرد می شود و درنتیجه، ترشح استروژن و پروژسترون ادامه می یابد و اندومتر تخریب نمی شود. شروع قاعدگی از علایم بلوغ جنسی است و معمولاً در یازده تا ۱۳ سالگی دیده می شود. اولین دوره ها معمولاً نامنظم و با خون ریزی زیاد همراه اند. رفته رفته دوره ها منظم می شوند. هر مرحله خون ریزی معمولاً پنج روز طول می کشد. عده ای از زنان قبل از شروع خون ریزی احساس ناراحتی در لگن و پستان ها می کنند و تحریک پذیری عصبی دارند. با شروع خون ریزی این مشکلات رفع می شوند. در برخی دیگر از زنان، هنگام خون ریزی درد لگن احساس می شود که ناشی از انقباضات رحم است. خون ریزی ماهانه معمولاً تا ۴۵ یا۵۰سالگی ادامه دارد. در این سن، با کاهش تدریجی فعالیت تخمدان ها، دوره های ماهانه ابتدا نامنظم و در نهایت قطع می شوند. قطع دوره های خون ریزی ماهانه یائسگی نامیده می شود و نشانۀ پایان دورۀ باروری است. در زنانی که در دورۀ باروری اند، حاملگی مهم ترین علت قطع دوره های خون ریزی ماهانه است. نیز ← قاعدگی_دردناک
در فقه. عبادت هایی که نیاز به طهارت دارند مانند نمازهای یومیه و روزه از زنان در دوران عادت ماهانه (حیض) ساقط است. نمازهایی که در این دوره خوانده نمی شود، قضا ندارد؛ اما روزه های واجب را باید قضا کند. بر حائض واجب است که پس از پایان دوره قاعدگی، غسل کند. در این دوره همه اعمالی که بر جُنُب حرام است، بر زن حائض نیز حرام است. نزدیکی با وی در این دوره حرام است. هرگاه در حیض بودن خون شک شود و امکان حیض برود، اصل بر حیض بودن است. خون حیض از سه روز متوالی کمتر و از دَه روز بیشتر نیست. زن های حائض از حیث مشخص بودن زمان و مقدار روزهای حیض به انواع گوناگون تقسیم می شوند. به زنان تازه بالغ که نخستین بار حیض می بینند مُبتدئه می گویند.