رتبه بندی دانشگاه های جهان، که اغلب به عنوان رتبه بندی شانگهای شناخته می شود، یک نظام رتبه بندی دانشگاه ها در سطح جهان است.
علم سنجی
ایده اولیه رتبه بندی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی جهان توسط دانشگاه شانگهای جیاتانگ در سال ۱۹۹۸ پایه گذاری گردید. طرح این ایده در پاسخ به دغدغه رئیس جمهور وقت چین بود که تأکید داشت تعدادی از دانشگاه های چین بایستی در سطح بین المللی فعال باشند و در شمار دانشگاه های برتر جهان محسوب شوند؛ بنابراین در راستای دستیابی به هدف فوق، سیاست گذاران چینی تصمیم گرفتند ابتدا مدلی برای رتبه بندی دانشگاه های جهان طراحی نمایند و سپس با بهره گیری از نتایج آن؛ نخست جایگاه دانشگاه های چین در مقایسه با سایر دانشگاه های جهان مشخص شود، دوم نقاط قوت و ضعف دانشگاه های چین براساس نتایج حاصل شناسایی شود و در نهایت برای بهبود وضعیت و ارتقاء جایگاه دانشگاه های چین در رتبه بندی جهانی اقدام های لازم تدوین گردد. از این رو طی پروژه ای به دانشگاه شانگهای جیاتانگ مأموریت داده شد دانشگاه های جهان را رتبه بندی کند و جایگاه دانشگاه های چینی را در سطح جهانی مشخص نماید. در واقع هدف این رتبه بندی اندازه گیری فاصله و شکاف دانشگاه های چین و دانشگاه های برتر دنیا و همچنین برنامه ریزی در جهت کاهش فاصله و بهبود کیفیت دانشگاه های چینی و ارتقاء جایگاه آن ها در سطح بین المللی بود.
بنابراین سرانجام نتایج رتبه بندی دانشگاه های جهان توسط نظام رتبه بندی دانشگاه شانگهای که به رتبه بندی علمی دانشگاه های جهان شهرت یافت، برای اولین بار در سال ۲۰۰۳، در سطح بین المللی منتشر گردید و از آن سال به بعد به طور سالانه به روز می شود.
نظام رتبه بندی علمی دانشگاه های جهان بر مبنای این فرض که نمی توان همه دانشگاه های جهان را با هم مقایسه کرد، تمرکز و جامعه هدف خود را بر دانشگاه های تحقیقاتی برتر دنیا قرار داده است. به طور کلی دانشگاه های که دارای جایزه نوبل، پژوهشگران دارای استناد بالا یا مقاله های منتشر شده در مجله هایnature و science هستند در این رتبه بندی مورد بررسی قرار می گیرند. علاوه بر این دانشگاه هایی که دارای تعداد زیادی مقاله های نمایه شده در نمایه گسترده استنادی علوم و نمایه استنادی علوم اجتماعی هستند نیز توسط این نظام رتبه بندی، مورد ارزیابی قرار می گیرند؛ بنابراین از بین دانشگاه فعال جهان حدود ۱۰۰۰ دانشگاه در این رتبه بندی بررسی می شوند و در نهایت در جدول رتبه بندی لیست ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا منتشر می شود.
علم سنجی
ایده اولیه رتبه بندی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی جهان توسط دانشگاه شانگهای جیاتانگ در سال ۱۹۹۸ پایه گذاری گردید. طرح این ایده در پاسخ به دغدغه رئیس جمهور وقت چین بود که تأکید داشت تعدادی از دانشگاه های چین بایستی در سطح بین المللی فعال باشند و در شمار دانشگاه های برتر جهان محسوب شوند؛ بنابراین در راستای دستیابی به هدف فوق، سیاست گذاران چینی تصمیم گرفتند ابتدا مدلی برای رتبه بندی دانشگاه های جهان طراحی نمایند و سپس با بهره گیری از نتایج آن؛ نخست جایگاه دانشگاه های چین در مقایسه با سایر دانشگاه های جهان مشخص شود، دوم نقاط قوت و ضعف دانشگاه های چین براساس نتایج حاصل شناسایی شود و در نهایت برای بهبود وضعیت و ارتقاء جایگاه دانشگاه های چین در رتبه بندی جهانی اقدام های لازم تدوین گردد. از این رو طی پروژه ای به دانشگاه شانگهای جیاتانگ مأموریت داده شد دانشگاه های جهان را رتبه بندی کند و جایگاه دانشگاه های چینی را در سطح جهانی مشخص نماید. در واقع هدف این رتبه بندی اندازه گیری فاصله و شکاف دانشگاه های چین و دانشگاه های برتر دنیا و همچنین برنامه ریزی در جهت کاهش فاصله و بهبود کیفیت دانشگاه های چینی و ارتقاء جایگاه آن ها در سطح بین المللی بود.
بنابراین سرانجام نتایج رتبه بندی دانشگاه های جهان توسط نظام رتبه بندی دانشگاه شانگهای که به رتبه بندی علمی دانشگاه های جهان شهرت یافت، برای اولین بار در سال ۲۰۰۳، در سطح بین المللی منتشر گردید و از آن سال به بعد به طور سالانه به روز می شود.
نظام رتبه بندی علمی دانشگاه های جهان بر مبنای این فرض که نمی توان همه دانشگاه های جهان را با هم مقایسه کرد، تمرکز و جامعه هدف خود را بر دانشگاه های تحقیقاتی برتر دنیا قرار داده است. به طور کلی دانشگاه های که دارای جایزه نوبل، پژوهشگران دارای استناد بالا یا مقاله های منتشر شده در مجله هایnature و science هستند در این رتبه بندی مورد بررسی قرار می گیرند. علاوه بر این دانشگاه هایی که دارای تعداد زیادی مقاله های نمایه شده در نمایه گسترده استنادی علوم و نمایه استنادی علوم اجتماعی هستند نیز توسط این نظام رتبه بندی، مورد ارزیابی قرار می گیرند؛ بنابراین از بین دانشگاه فعال جهان حدود ۱۰۰۰ دانشگاه در این رتبه بندی بررسی می شوند و در نهایت در جدول رتبه بندی لیست ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا منتشر می شود.