کلمه جو
صفحه اصلی

سپاه دانش

دانشنامه عمومی

سپاه دانش نام یک نهاد آموزش دهنده در دوره سلطنت محمدرضا شاه پهلوی و نخست وزیری اسدالله علم بود که در سال ۱۳۴۱ خورشیدی بنیاد شد و در سال ۱۳۴۲ کار خود را آغاز کرد. محمد باهری از نزدیکان علم و عضو کابینه او پرویز ناتل خانلری را مبتکر تشکیل این نهاد می داند.
قانون راجع به پذیرفتن فارغ التحصیلان دیپلمه داوطلب خدمت در ارتش و سپاه دانش - مصوب ۱۳ اردیبهشت ۱۳۴۳ مجلس شورای ملی؛ و ۹ بهمن ۱۳۴۲ مجلس سنا - این قانون در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۱۳۴۳ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
قانون تأمین هزینه سپاهیان دانش در ایام تعطیلات تابستانی مدارس - مصوب ۱۶ دی ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی و ۳ دی ۱۳۵۲ مجلس سنا - این قانون در تاریخ ۹ دی ۱۳۵۲ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
قانون احتساب دوره خدمت سپاهیگری جزو سوابق خدمت دولتی - مصوب ۱۱ تیر ۱۳۵۳ مجلس شورای ملی و ۱۱ آذر ۱۳۵۳ مجلس سنا - این قانون در تاریخ ۳۰ آذر ۱۳۵۳ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
اصل ششم انقلاب سفید یا انقلاب شاه و مردم سپاه دانش بود که در سال ۱۳۴۱ خورشیدی بنیاد شد و در سال ۱۳۴۲ کار خود را آغاز کرد.در سطح کشور و در میانگین رده های سنی ۸۵٪ ایرانیان در بیسوادی کامل زندگی می کردند تنها راه بیرون آمدن از نکبت بیسوادی بهره گرفتن از نیروی دانش آموخته ایران بود که هم میهنان خود را از تاریکی بیرون آورند و بدآنها خواندن و نوشتن بیاموزند.این سپاه از دانش آموختگان دورهٔ کامل متوسطه تشکیل می شد بر پایهٔ لایحه ای مصوبه بهمن ماه ۱۳۴۱ مجلس ایران تأسیس شد.آموزگاران سپاه دانش یک دورهٔ ۴ ماهه را در مرکزهای آموزشی ارتش می گذراندند و با درجهٔ گروهبانی برای خدمت در سپاه دانش به وزارت آموزش و پرورش گمارده می شدند. خدمت آنان در سپاه دانش، خدمت زیر پرچم آن ها به شمار می آمد.
سپاهیان دانش توانستند تا سال ۱۳۵۷ بیست و هشت دوره از پسران و هجده دوره از دختران در این سپاه خدمت کنند که شماره آنها به بیش از یک صد هزار تن رسید. بسیاری از این دختران و پسران ایران پرست پس از پایان دوره سپاهیگری به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمدند و کار پر افتخار آموزگاری را ادامه دادند. برخی دیگر در راه بری خانه های انصاف به خدمت دولت درآمدند. هزینه مدرسه های سپاه دانش یک سوم مدرسه های ردیف خود بود. همه خدمت های فرهنگی و اجتماعی را سپاهیان به رایگان انجام می دادند.
سپاه دانش پیروزی شایانی به دست آورد تنها در روستاهای کشور در درازای پانزده سال، شمار دانش آموزان مدرسه های سپاه دانش ۶۹۲ درصد افزایش یافت همچنین در درازای پنج سال نخست ۵۱۰۰۰۰ پسر و ۱۲۸۰۰۰ دختر و همچنین ۲۵۰۰۰۰ مرد سالمند و ۱۲۰۰۰ زن سالمند را خواندن و نوشتن آموختند.

دانشنامه آزاد فارسی

برنامۀ بهره گیری از دیپلمه های مشمول نظام وظیفه برای تدریس در مدارس روستایی کشور. برنامۀ مذکور از ۱۳۴۱ش آغاز شد و تا ۱۳۵۷ش ادامه داشت. در این برنامۀ آموزشی، فارغ التحـصـیلـان دیپلـمه، به جای خدمت سربازی در پادگان، پس از کسب مختصر آگاهی های نظامی طی چند ماه خدمت در پادگان، در مقام درجه دار ارتش و در ضمن، معلم تابع وزارت آموزش و پرورش، به روستاها می رفتند و بقیۀ دوران خدمت سربازی خود را به تدریس می پرداختند. با تصویب قانون خدمات اجتماعی بانوان، سپاه دانش دختران نیز تأسیس شد. مواد درسی آموزشی دوره های سپاه دانش، مواد درسی دبستان و نیز درس های آموزش و پرورش و روان شناسی بود. پس از اتمام دوره چهارده ماهۀ خدمت سپاه دانش کسانی که داوطلب خدمت آموزگاری بودند با عنوان آموزگار به استخدام وزارت آموزش و پرورش درمی آمدند.


کلمات دیگر: