حقوق دریاها شاخه ای از حقوق بین الملل عمومی است که به موضوعات مربوط به دریاها می پردازد.منبع اصلی این شاخه از حقوق کنوانسیون ملل متحد در مورد حقوق دریاها مصوب ۱۹۸۲ است.این قرارداد به «قانون اساسی دریاها» معروف است و تا فوریه ۲۰۰۹ بیش از ۱۵۷ کشور به آن پیوسته اند.
حقوق دریاها شامل تعریف آب های سرزمینی، حق دولتها برای ماهیگیری و استخراج منابع از بستر اقیانوس ها و کنترل دریانوردی می گردد.
به طور کلی در خارج از منطقه ای که با نام آب های سرزمینی شناخته می شود، اصل آزادی دریا حاکم است. این به معنای آزادی ماهیگیری، ناوبری تجاری و مسافرتی چه با کشتی و چه با هواپیما است.همچنین شامل آزادی کشیدن خط لوله و کابل، آزادی تحقیقات علمی، آزادی احداث پایگاه های نظامی و حتی آزادی استفاده از اقیانوس به عنوان زباله دانی می شود.
اثر ارزشمندی با عنوان حقوق بین الملل دریاها با نگاهی به مسائل ایران که در سال ۱۳۹۴ و به وسیله انتشارات خرسندی به چاپ رسیده، یک گام مهم در جهت فهم بیشتر و روشن تر از مسائل مرتبط با حقوق دریاها در ادبیات حقوقی ایران است. کتاب یادشده به نگارش دکتر علیرضا ابراهیم گل عضو هیئت علمی و استاد یار دانشگاه تهران و حسن خسروشاهی دانشجوی دکتری همین دانشگاه با تکیه بر بخش حقوق دریاهای کتاب حقوق بین الملل عمومی نوشته مالکم شاو دربارهٔ حقوق دریاها به ابعاد گوناگون حقوق بین الملل دریاها از دیدگاه معاهدات و عرف و رویه قضائی بین المللی ازجمله با بررسی کنوانسیون ۱۹۵۸ راجع به دریای آزاد، کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها و رویه کشورها و نیز رویه قضائی دیوان بین المللی دادگستری، دیوان های داوری و دیوان بین المللی حقوق دریاها پرداخته و عملکرد نهادهای بین المللی چون مقام بین المللی اعماق دریاها را نیز مورد بررسی قرارداده است.این کتاب در ادامه به حقوق دریاها و مسائل ایران پرداخته است.بخش مفصلی از کتاب به قوانین داخلی ایران در زمینه حقوق دریاها اختصاص یافته است. در ادامه به اعلامیه تفسیری ایران در زمان امضای کنوانسیون ۱۹۸۲حقوق دریاها اشاره شده و کلیه موافقتنامه های مرزی دریایی ایران مورد مطالعه قرار گرفته است.بخشی از کتاب هم به حقانیت تاریخی نام خلیج فارس می پردازد و سرانجام ۹۰ نقشه جغرافیایی از تصاویر مربوط به مناطق دریایی مورد اختلاف، مرزهای دریایی و مناطق دریایی تحدید حدود شده ایران و همسایگان در معرض دید پژوهشگران قرارداده شده است.کیفیت و گستردگی استفاده از نقشه ها در این اثر پژوهشی کم نظیر است و کمتر اثر پژوهشی در حقوق دریاها در ایران و حتی میان آثار بین المللی شناخته شده حقوق دریاهاست که به این تفصیل در مورد تک تک موضوعات مرتبط با حقوق دریاها و مناطق مورد اختلاف مرزی در دریاها، نقشه هایی به این ممتازی ارائه داده باشد.
حقوق دریاها شامل تعریف آب های سرزمینی، حق دولتها برای ماهیگیری و استخراج منابع از بستر اقیانوس ها و کنترل دریانوردی می گردد.
به طور کلی در خارج از منطقه ای که با نام آب های سرزمینی شناخته می شود، اصل آزادی دریا حاکم است. این به معنای آزادی ماهیگیری، ناوبری تجاری و مسافرتی چه با کشتی و چه با هواپیما است.همچنین شامل آزادی کشیدن خط لوله و کابل، آزادی تحقیقات علمی، آزادی احداث پایگاه های نظامی و حتی آزادی استفاده از اقیانوس به عنوان زباله دانی می شود.
اثر ارزشمندی با عنوان حقوق بین الملل دریاها با نگاهی به مسائل ایران که در سال ۱۳۹۴ و به وسیله انتشارات خرسندی به چاپ رسیده، یک گام مهم در جهت فهم بیشتر و روشن تر از مسائل مرتبط با حقوق دریاها در ادبیات حقوقی ایران است. کتاب یادشده به نگارش دکتر علیرضا ابراهیم گل عضو هیئت علمی و استاد یار دانشگاه تهران و حسن خسروشاهی دانشجوی دکتری همین دانشگاه با تکیه بر بخش حقوق دریاهای کتاب حقوق بین الملل عمومی نوشته مالکم شاو دربارهٔ حقوق دریاها به ابعاد گوناگون حقوق بین الملل دریاها از دیدگاه معاهدات و عرف و رویه قضائی بین المللی ازجمله با بررسی کنوانسیون ۱۹۵۸ راجع به دریای آزاد، کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها و رویه کشورها و نیز رویه قضائی دیوان بین المللی دادگستری، دیوان های داوری و دیوان بین المللی حقوق دریاها پرداخته و عملکرد نهادهای بین المللی چون مقام بین المللی اعماق دریاها را نیز مورد بررسی قرارداده است.این کتاب در ادامه به حقوق دریاها و مسائل ایران پرداخته است.بخش مفصلی از کتاب به قوانین داخلی ایران در زمینه حقوق دریاها اختصاص یافته است. در ادامه به اعلامیه تفسیری ایران در زمان امضای کنوانسیون ۱۹۸۲حقوق دریاها اشاره شده و کلیه موافقتنامه های مرزی دریایی ایران مورد مطالعه قرار گرفته است.بخشی از کتاب هم به حقانیت تاریخی نام خلیج فارس می پردازد و سرانجام ۹۰ نقشه جغرافیایی از تصاویر مربوط به مناطق دریایی مورد اختلاف، مرزهای دریایی و مناطق دریایی تحدید حدود شده ایران و همسایگان در معرض دید پژوهشگران قرارداده شده است.کیفیت و گستردگی استفاده از نقشه ها در این اثر پژوهشی کم نظیر است و کمتر اثر پژوهشی در حقوق دریاها در ایران و حتی میان آثار بین المللی شناخته شده حقوق دریاهاست که به این تفصیل در مورد تک تک موضوعات مرتبط با حقوق دریاها و مناطق مورد اختلاف مرزی در دریاها، نقشه هایی به این ممتازی ارائه داده باشد.
wiki: حقوق دریاها