راغ . (اِ) دامن کوه . (غیاث اللغات ) (فرهنگ اسدی ). (از فرهنگ سروری ) (از شعوری ج
2 ورق
7) (قانون ادب ) (دهار) (فرهنگ رشیدی ). (فرهنگ نظام ). دامن کوه که به جانب صحرا باشد. (آنندراج ) (انجمن آرا) (ناظم الاطباء). دامن کوهی که بجانب صحرا باشد. (لغت محلی شوشتر خطی متعلق بکتابخانه ٔ مؤلف ) (از شرفنامه ٔ منیری ) (از برهان ) (از صحاح الفرس ).دامنه ٔ کوه بود که بجانب صحرا فرود آید. (حاشیه ٔ فرهنگ اسدی ). دامنه ٔ کوه . (از شعوری ج
2 ورق
8). دامن کوه بود که بجانب صحرا باشد. (جهانگیری )
: آهو ز تنگ و کوه بیامد بدشت و راغ
برسبزه باده خوش بود اکنون اگر خوری .
رودکی .
برفتند یکسر گروها گروه
همه دشت لشکر بُد و راغ وکوه .
فردوسی .
سپاه است چندان برآن دشت و راغ
کزیشان زمین گشته چون پر زاغ .
فردوسی .
تو گفتی بجنبد همی دشت و راغ
شده روی خورشید چون پر زاغ .
فردوسی .
یکی شارسان کرد پر کاخ و باغ
بدو اندرون چشمه و دشت و راغ .
فردوسی .
چنان شد که بفسرد هامون و راغ
بسر برنیارست پرید زاغ .
فردوسی .
سپه بود بر دشت هامون و راغ
دل رومیان زان پر از درد و داغ .
فردوسی .
بزن ای ترک آهو چشم اهوازی بهر تیری
که باغ و راغ و کوه و دشت پر ماهست و پر شعری .
منوچهری .
آهو همی گرازد، گردن همی فرازد
گه سوی کوه تازد، گه سوی راغ و صحرا.
کمال مروزی .
یکی دشت پیمای برنده راغ
بدیدار و رفتار زاغ و نه زاغ .
اسدی (از آنندراج ).
همیشه در طلب باغ و راغ و گلشن و دشت
مدام در طلب جوهر و زر و زیور.
ناصرخسرو.
بهر انگشت درگیرم چراغی
ترا می جویم از هر دشت و راغی .
عطار.
ای نوبهار حسن بیا کان هوای خوش
بر باغ و راغ و گلشن و صحرامبارک است .
مولوی .
|| صحرا. (غیاث اللغات ) (شرفنامه ٔ منیری ) (فرهنگ رشیدی ) (فرهنگ نظام ) (برهان ) (لغت محلی شوشتر) (ناظم الاطباء). صحرای سبزه زار. (از شعوری ج
2 ورق
8)
: بزرگان ببازی به باغ آمدند
همه میش و آهو به راغ آمدند.
فردوسی .
همه راغها شد چو پشت پلنگ
زمین همچو دیبای رومی برنگ .
فردوسی .
بکردار انطاکیه بوم و راغ
پر از گلشن و کاخ و میدان و باغ .
فردوسی .
چو بهرام گور اندر آمد بباغ
یکی باغ دید ازفراخی چو راغ .
فردوسی .
بسی راغ کان رزمگاه من است
به هرسو نشان سپاه من است .
فردوسی .
به هر زمین که خلافش بود نیارد رست
ز هیچ باغ درخت و ز هیچ راغ گیاه .
فرخی .
به باغ اندر کنون مردم نبرد مجلس از مجلس
به راغ اندر کنون آهونبرد سیله از سیله .
فرخی .
تا همی باد بهاری باغ را رنگین کند
تا همی ابر بهاری راغ را برنا کند.
منوچهری .
هر زرد گلی به کف چراغی دارد
هر آهوکی چرا به راغی دارد.
منوچهری .
بسان بتکده شد باغ و راغ کانون گشت
در آن زنور تصاویر و اندرین از نار.
حکیم غمناک (از فرهنگ اسدی ).
میان آبگیری به پهنای راغ
شنابر در آب ِشکن گیر ماغ .
اسدی .
یکی باغ دیدم بپهنای راغ
اگر راغ باشد پر از گل چو باغ .
مؤلف فرهنگ ناصری .
|| زمین نشیب و فراز که چمنزار و شکوفه زار باشد. (از شعوری ج
2 ورق
8) (مجمع الفرس ) (فرهنگ جهانگیری ). || مرغزار. (برهان ) (غیاث اللغات ) (لغت محلی شوشتر) (دهار) (فرهنگ سروری ) (از فرهنگ شعوری ج
2 ورق
8) (فرهنگ نظام ). تفرجگاه و سبزه زار. (از شعوری ج
2 ورق
8)
: کجا باغ بودی همه راغ بود
کجا راغ بودی همه باغ بود.
ابوشکور بلخی .
جهان یکسره گشت چون پر زاغ
ندانست کس باز هامون ز راغ .
فردوسی .
باغها کردی چون روی بتان از گل سرخ
راغها کردی چون سنبل خوبان ز خضر.
فرخی .
راغ به باغ اندرون چون علم اندر علم
باغ به راغ اندرون چون ارم اندر ارم .
منوچهری .
صلصل باغی به باغ اندر همی گرید بدرد
بلبل راغی به راغ اندر همی نالد بزار.
منوچهری .
چنان دشتی که باوی بادیه باغ
چنان کوهی که باوی طور چون راغ .
(ویس و رامین ).
مگر که راغ سپهر است و نرگسان انجم
مگر که باغ بهشت است وگلستان حورا.
سعدی (گلستان ).
نه در راغ سبزه ، نه در باغ شخ
ملخ بوستان خورد و مردم ملخ .
سعدی (بوستان ).
|| جنگل
: بر راغشان نیستان و غیش
یله شیر هرسوز اندازه بیش .
اسدی .
|| کشت . (شرفنامه ٔ منیری ). || بن کوه . (شرفنامه ٔ منیری ). || بمعنی تیغ کوه است . (یادداشت مؤلف )
: بدرگاه کسری یکی باغ بود
که دیواراو برتر از راغ بود.
فردوسی .
یکی دخمه کردند او را بباغ
بزرگ و بلندیش برتر ز راغ .
فردوسی .
|| عمارت ییلاقی . (ناظم الاطباء).
-
باغ و راغ ؛ باغ و عمارت ییلاقی . (ناظم الاطباء).
- || باغ و صحرا
: سبحان اﷲ جهان نبینی چون شد
دیگرگون باغ و راغ دیگرگون شد.
منوچهری .
- || باغ و چمن
: در باغ و راغ دفتر و دیوان خویش
از نظم و نثر، سنبل و ریحان کنم .
ناصرخسرو.
در باغ و راغ مفرش زنگاری
پر نقش زعفران و طبرخون است .
ناصرخسرو.
سپاه سبزه در هر باغ و راغی
ز جان افروخته هر یک چراغی .
نظامی .
مگر دیده باشی که در باغ و راغ
بتابد بشب کرمکی چون چراغ .
سعدی .
وادی بی آب و سنگلاخ نیابی
غیر گلستان و باغ و راغ ندارد.
ملک الشعراء بهار.