تاریخ ایران کمبریج (به انگلیسی: The Cambridge History of Iran)، کتابی دربارهٔ تاریخ و جغرافیای تاریخی ایران از کهن ترین روزها تا زمان کنونی، به زبان انگلیسی در هفت جلد است.
تاریخ جامع ایران
تاریخ اسلام کمبریج
طرح تألیف تاریخ ایران کمبریج را نخستین بار در ۱۹۵۹ آرتور آربری و قدس نخعی، سفیر ایران در لندن، ارائه دادند. شرکت ملی نفت ایران با سرمایه ای بالغ بر ۰۰۰، ۲۵ پوند، بودجه این طرح را تأمین کرد؛ ولی پس از چندی، این سرمایه از میان رفت و مؤسسه مطالعات ایرانی در واشینگتن برای جلد دوم، مؤسسه یارشاطر وابسته به دانشگاه کلمبیا برای جلدهای ششم و هفتم و شاهزاده ابونصر عضد برای جلد هفتم، کمکهای مالی بلاعوضی کردند و انتشارات دانشگاه کمبریج چاپ این اثر را با عنوان The Cambridge History of Iran (تاریخ ایران کمبریج) به عهده گرفت. آربری برای تشکیل هیئت ویراستاری، از برخی پژوهشگران نامدار دعوت کرد و نخستین گردهمایی در ژانویه ۱۹۶۱ برگزار شد. هیئت ویراستاران عبارت بودند از: آرتور آربری (رئیس، ۱۹۶۱–۱۹۶۹)، هارولد بیلی (۱۹۶۱ـ و از ۱۹۷۰ به بعد به عنوان رئیس)، آن لمبتون (۱۹۶۱–۱۹۷۰)، روبن لوی (۱۹۶۱–۱۹۶۶)، رابرت چ. زینر (۱۹۶۱–۱۹۶۷)، بازیل گری (نایب رئیس، ۱۹۶۱–۱۹۸۹)، پیتر ایوری (سرویراستار، ۱۹۶۱–۱۹۶۹)، عیسی صدیق (۱۹۶۳–۱۹۶۹)، سید حسن تقی زاده (۱۹۶۳–۱۹۶۹)، لارنس لاکهارت (۱۹۶۴–۱۹۷۵)، جان اندرو بویل (۱۹۶۷–۱۹۷۸)، سر ماکس مالوان (۱۹۷۰–۱۹۷۸)، کلیفورد ادموند باسوورت (۱۹۷۰ـ)، ایلیا گرشویچ (۱۹۷۰ـ)، هیوبرت س.ج. دارک (سرویراستار، ۱۹۷۰ـ)، ویلیام ب. فیشر (۱۹۷۹–۱۹۸۴) و محمود صناعی (۱۹۷۲–۱۹۸۵) که رابط رسمی هیئت ویراستاری با مراکز علمی ایران بود.
تاریخ ایران کمبریج افزون بر بررسی تاریخ سیاسی ایران، به هنرهای ایرانی و تأثیر آن ها بر تمدن جهان می پردازد. این تاریخ به جنبه های مذهبی، فلسفی، اقتصادی، علمی و هنری تمدن ایرانی توجه کرده است، اما بر برخی جنبه ها، از جمله اوضاع جغرافیایی و بوم شناسی، تأکید بیشتری دارد.
برخی از شرق شناسان و پژوهشگران، این کتاب را به سبب اهمیتش نقد و بررسی کرده اند که برخی از این بررسیها به طور مستقل یا در مجلات به چاپ رسیده است، از جمله گودرز رشتیانی در کتاب ماه تاریخ و جغرافیا شماره ۱۴۶، بگلی در شماره ۴۷ «مجله اسلام» و مقاله والتر هینتس در شماره ۲۴۲ «مجله تاریخ».
تاریخ جامع ایران
تاریخ اسلام کمبریج
طرح تألیف تاریخ ایران کمبریج را نخستین بار در ۱۹۵۹ آرتور آربری و قدس نخعی، سفیر ایران در لندن، ارائه دادند. شرکت ملی نفت ایران با سرمایه ای بالغ بر ۰۰۰، ۲۵ پوند، بودجه این طرح را تأمین کرد؛ ولی پس از چندی، این سرمایه از میان رفت و مؤسسه مطالعات ایرانی در واشینگتن برای جلد دوم، مؤسسه یارشاطر وابسته به دانشگاه کلمبیا برای جلدهای ششم و هفتم و شاهزاده ابونصر عضد برای جلد هفتم، کمکهای مالی بلاعوضی کردند و انتشارات دانشگاه کمبریج چاپ این اثر را با عنوان The Cambridge History of Iran (تاریخ ایران کمبریج) به عهده گرفت. آربری برای تشکیل هیئت ویراستاری، از برخی پژوهشگران نامدار دعوت کرد و نخستین گردهمایی در ژانویه ۱۹۶۱ برگزار شد. هیئت ویراستاران عبارت بودند از: آرتور آربری (رئیس، ۱۹۶۱–۱۹۶۹)، هارولد بیلی (۱۹۶۱ـ و از ۱۹۷۰ به بعد به عنوان رئیس)، آن لمبتون (۱۹۶۱–۱۹۷۰)، روبن لوی (۱۹۶۱–۱۹۶۶)، رابرت چ. زینر (۱۹۶۱–۱۹۶۷)، بازیل گری (نایب رئیس، ۱۹۶۱–۱۹۸۹)، پیتر ایوری (سرویراستار، ۱۹۶۱–۱۹۶۹)، عیسی صدیق (۱۹۶۳–۱۹۶۹)، سید حسن تقی زاده (۱۹۶۳–۱۹۶۹)، لارنس لاکهارت (۱۹۶۴–۱۹۷۵)، جان اندرو بویل (۱۹۶۷–۱۹۷۸)، سر ماکس مالوان (۱۹۷۰–۱۹۷۸)، کلیفورد ادموند باسوورت (۱۹۷۰ـ)، ایلیا گرشویچ (۱۹۷۰ـ)، هیوبرت س.ج. دارک (سرویراستار، ۱۹۷۰ـ)، ویلیام ب. فیشر (۱۹۷۹–۱۹۸۴) و محمود صناعی (۱۹۷۲–۱۹۸۵) که رابط رسمی هیئت ویراستاری با مراکز علمی ایران بود.
تاریخ ایران کمبریج افزون بر بررسی تاریخ سیاسی ایران، به هنرهای ایرانی و تأثیر آن ها بر تمدن جهان می پردازد. این تاریخ به جنبه های مذهبی، فلسفی، اقتصادی، علمی و هنری تمدن ایرانی توجه کرده است، اما بر برخی جنبه ها، از جمله اوضاع جغرافیایی و بوم شناسی، تأکید بیشتری دارد.
برخی از شرق شناسان و پژوهشگران، این کتاب را به سبب اهمیتش نقد و بررسی کرده اند که برخی از این بررسیها به طور مستقل یا در مجلات به چاپ رسیده است، از جمله گودرز رشتیانی در کتاب ماه تاریخ و جغرافیا شماره ۱۴۶، بگلی در شماره ۴۷ «مجله اسلام» و مقاله والتر هینتس در شماره ۲۴۲ «مجله تاریخ».
wiki: تاریخ ایران کمبریج