کلمه جو
صفحه اصلی

گنج نامه

فرهنگ فارسی

( اسم ) ورقه یا رساله ای که جای پنهان کردن و مقدار محتویات گنج در آن نوشته باشد قبال. گنج : ( یعقوب ) برادر خویش عمرولیث را ولی عهد کرد و گنج نامه ها بوی داد و بمرد .

فرهنگ معین

( ~ . مِ ) (اِمر. ) ورقه ای که در آن نشانی گنج پنهان شده نوشته شده باشد.

لغت نامه دهخدا

گنجنامه. [ گ َ م َ / م ِ ] ( اِ مرکب ) کاغذ یاچیز دیگر که جای پنهان کردن گنج و مقدار زر در آن نوشته باشد. ( آنندراج ) ( بهار عجم ). کاغذ یا چیز دیگر که جای پنهان کردن و کمیت زر در آن مرقوم یا منقوش باشد. ( چراغ هدایت ). کتاب گنج. فهرست گنج. قباله گنج ( ناظم الاطباء ). نامه ای که در آن مکان گنج یا گنجهایی تعیین شده است. نامه هایی قدیمی که در آن نشان و وصف گنجی و دفینه ای کرده اند : اندیشیدم که اگر از من گنجنامه ای طلب کنند و یا چیزی خواهند که وفا نتوانم کردن.... نگین انگشتری به دندان برکنم و زهر برمکم. ( تاریخ بیهقی ).
چو داری در سنان نوک خامه
کلید قفل چندین گنجنامه.
نظامی.
در این گنجنامه ز راز جهان
کلید بسی گنج کردم نهان.
نظامی.
ز تاریخ کهن سالان آن بوم
مرا این گنجنامه گشت معلوم.
نظامی.
همه نسخت گنجنامه که بود
به دارنده دیر دادند زود.
نظامی.
فغان که در طلب گنجنامه مقصود
شدم خراب جهانی ز غم تمام و نشد.
حافظ.
|| کتاب عزایم برای احضار و تسخیر ارواح.( شعوری ج 2 ص 306 ) .

فرهنگ عمید

ورقهای که در آن جای پنهان کردن گنج را نوشته باشند.

دانشنامه عمومی

مختصات: ۳۴°۴۵′۳۹″شمالی ۴۸°۲۶′۱۸″شرقی / ۳۴٫۷۶۰۸°شمالی ۴۸٫۴۳۸۴°شرقی / 34.7608; 48.4384گنج نامه در سال ۱۹۰۶     از آثار زرین شاهان هخامنشی   منطقه باستانی گنجنامه   نوشته های کتیبه های گنج نامه بر روی سنگی که در موزه هگمتانه نگهداری می شود   گنجنامه
سنگ نوشته های گنج نامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است که بر دل یکی از صخره های الوند در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای درهٔ عباس آباد حکاکی شده است. کتیبه ها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبان های پارسی باستان، عیلامی و بابلی نو نوشته شده اند. متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفته است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی متر دارد. متن عیلامی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن بابلی نو در ستون سوم قراردارد.
این کتیبه ها از دیرباز نام های گوناگونی را بر خود گرفته است. تا سدهٔ ششم هجری از جمله «سنگ نبشته، نبشت خدایان، دادمهان یا دادبهان، تنبابر، ینبابر، ببنایه، کتیبه های الوند، جنگ نامه و گنجنامه» خوانده می شده است. دو نام «جنگ نامه» و «گنج نامه» در سده های اخیر مصطلح بوده است. دکتر محمد معین با قید احتمال، آن را به صورت اسم مرکب «بنیاد هرمز دادمهان» نیز نامیده است.
دربارهٔ وجه تسمیهٔ گنجنامه می توان گفت: گنجنامه در زبان پارسی به معنای حکایت و داستان گنج است و عموم مردم را تصور بر این بوده است که راز گنجی نهان را در این کتیبه ها نگاشته اند، و به نظر می رسد واژهٔ جنگ نامه نیز تحت تأثیر ذهنیتی که از جنگ و جنگاوری شاهان گذشته در سر مردم بوده، یا با جایگزینی عامیانهٔ واژهٔ جنگ به جای گنج به وجود آمده باشد.

دانشنامه آزاد فارسی

دو لوح سنگی بر بدنۀ کوه الوند در همدان، که هر یک دو متر بلندی دارند. این کتیبه ها به خط میخی در سه ستون، و به سه زبان فارسی باستان، عیلامی، و بابلی، در باب پرستش اهورامزدا، و با ذکر نام پادشاهان هخامنشی، داریوش و خشایارشا، نگاشته شده است. ترجمۀ متن یکی از این دو کتیبه چنین است: «خدای بزرگ، اهورامزدا، که بزرگ ترین خدایان است که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را خلق کرد، که به مردم شادی داد، که خشایارشا را پادشاه کرد، یگانه از میان شاهان بسیار، یگانه فرمانروا از میان فرمانروایان بی شمار. من خشایارشا، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورهایی که مردم بسیار دارد، شاه این سرزمین بزرگ دوردست پهناور، پسر داریوش، شاه هخامنشی».


کلمات دیگر: