کرگ

( اسم ) پستاندار یست عظیم الجثه و علفخوار از راست. سم داران جزو دست. فردسمان که هم در اندامها ی جلو و هم اندامها ی عقبی در هر یک دارا ی سه انگشت منتهی بسم است . این پستاندار مخصوص نواحی گرم زمین است و در افریقا و جزایر مالزی میزید . کرگدن دارا ی پوستی ضخیم است و بر روی بینی افراد گونه های افریقا یی دو شاخ و در گونه های آسیایی یک شاخ موجود است . بلندی شاخها گاهی تا یک متر هم میرسد . کرگدن بسرعت می دود و چون بسیار با قدرت است حیوانات دیگر از مقابل. با وی هراس دارند . تنها دشمن این جانور انسان است که بمنظور استفاده از شاخ و پوست ضخیم و با مقاومتش آنرا شکار میکند . کرگدن بطور انفراد و گاهی یک زوج ( نر و ماده ) در جنگلها ی دور دست مرطوب و دور از سکنه بسر میبرد کرگندن کرکزن . یا کرگدن دریایی .

(کَ رْ ) (اِ. ) کرگدن .

کرگ. [ ک َ ] ( اِ ) مخفف کرگدن و آن جانوری است که به هندی گیندا گویند. ( آنندراج ) ( غیاث اللغات ). کرگدن. کرگندن. حریش. هرمیس. بشان. ریما. ارج. انبیلا. ( یادداشت مؤلف ) :
و اندر دشتها و بیابانهای وی [ هندوستان ] جانوران گوناگونند، چون پیل و کرگ و طاووس و کرکری و طوطک و شارک و آنچه بدین ماند. ( حدودالعالم ).آنجا به [ ناحیت قامرون از هندوستان ] کرگ بسیار است. ( حدود العالم ).
برآشفت ضحاک بر سان کرگ
شنید آن سخن آرزو کرد مرگ.چو شب شد شنیدند آواز کرگ
سکندر بپوشید خفتان و ترگ.فسیله ز کرگ اندرآمد به پیش
به تن هر یکی چون یکی گاومیش.سر پشه و مور تا شیر و کرگ
رها نیست از چنگ و منقار مرگ.جز تو نگرفت کرگ را به کمند
ای ترا میر کرگ گیر لقب.عقاب گیرد باز کسی که او به کمند
گرفته باشد کرگی به گرز و کوفته یال.به تیغ شاخ فکندی ز کرگ تا یکچند
به تیر بیله ز سیمرغ بفکنی مخلب.بازگیری بتیغ روز شکار
کرگ را شاخ و شیر را مخلب.همه پردرختان با بار و برگ
که و دشت او بیشه پیل و کرگ.اگر اژدها باشد ار پیل و کرگ
بر تیغ او نیست ایمن ز مرگ.دلاور نبرد ایچ تیمار مرگ
میان بست بر جنگ و پیکار کرگ.- درقه کرگ ؛ سپر که از پوست کرگدن کنند :
بیفکند نیزه کمان برگرفت
یکی درقه کرگ بر سر گرفت.- سپر کرگ ؛ سپری که از پوست کرگدن سازند. درقه کرگ :
آنچه او بر سپر کرگ به شمشیر کند
نتوان کردن بر شیشه نازک با تیر.- کرگ ساق ؛ که ساقی چون کرگدن دارد قوی و ستبر :
گورجست و گاوپشت و کرگ ساق و گرگ پوی
تیزگوش ورنگ چشم و شیردست و پیل پای.رجوع به کرگدن و مترادفات کلمه شود. || ( اِخ ) در بعضی شروح سکندرنامه نام ملکی است از روس. ( آنندراج ) ( غیاث اللغات ).

= کرگدن