تخماق

تُخمه tuxmə یا تَخماق taxmanq: [اصطلاح صنایع دستی] چکشی از جنس چوب کیش، ویژه ی صاف کردن حلب ها بر روی صندوق

تخماق سنگی با نوک باریک نسبت به ته آن که با آن غلات را در داخل ظرفی سنگی می کوبیدند تا خورد شود یا پوسته آن جدا شود

ریشه ی واژه #تخته #تخت #تخماق ✅

این واژگان از تاخماق هستند تاختا در ترکی آذربایجانی در ترکمنی تاقتا در قرقیز ، قزاق . . . . به صورت تاقتای


توخماق است که انگار از تاخماق تبدیل شده است.
متن زیر را بخوانیم : ( نقل قول ) قول ) /">Fa taχte تخته bi�ilmiş ağa� << OFa taχtak a. a. = Ave taş - , taşta - bi�mek, �zellikle ağa� bi�mek, inşa etmek < HAvr *teks - marangozluk veya yapı ustalığı yapmak /

با کمال پررویی نوشته اند تاشتا به معنی بیچمک و انشا کردن همان ساختن ترکی که تاخماق در ترکی به معنی نصب کردن است معنی زدن هم دارد.
خب عزیزان این واژه از تاخماق ترکی است که وارد آن ها شده است
اصل واژه تاقتای بوده است
تاقیت ای
یت پسوند اسم ساز ( یوغورت ، قالیت و. . . )
ای - ئی پسوند حالت ( گونئ - قوزئی - دوزئی )

واژه ی تاقتای - تاختا - تاقتا بین تمام ترکان مشترک است و کاملا ترکی است
از تاخماق است از تفسیر ضربه زدن همانند چماق ، وسیله گفته شده است
در فرهنگ معین هم میتوانید تخماق را بخوانید. ♦️ به صورت تخت ، تخته وارد زبان فارسی شده است. ♦️
این واژه معادل واژه ی چوب در ترکی است.
چوب : تاختا - taxta

�تُخماق از ریشه ی ترکی، چماق کم و بیش بلندی است که به سر کُلُفت آن چندین لایه پارچه ی پشمین یا مانند آن می پیچیدند تا ضربه ی آن تا اندازه ای نرم شده و شکستگی در پی نداشته باشد. در دادگاه های سده های میانه ی منطقه ی بزرگی از آسیای میانی و جنوب باختری، دربرگیرنده ی کشورمان، بویژه در دوره ی حاکمیت های ملوک الطوایفی و خانخانی از این ابزار در بالای سر محکومی که وادار به نشستن در چاهکی تنگ و سر بزیر افکندن بود، سود برده می شد. هر بار که از محکوم، پرسشی از سوی داروغه یا خان بزرگ فرمانروا در میان نهاده می شد و محکوم، آگاهانه یا ناآگاهانه سر خود را برای پاسخ گفتن بالا می آورد، تخماق از سوی نگهبانی که بالای سر وی به این منظور گماشته می شد، فرود می آمد تا سر به زیر افکند. چنین ضربه ای، گرچه شکننده نبود، ولی با هر ضربه گیجی و منگی بیش ترمحکوم نگونبخت را به همراه داشت. �
برگرفته از پی نوشت �برخی نکته ها به بهانه ی ناامنی پدیدآمده در اینترنت�، ب. الف. بزرگمهر، پانزدهم بهمن ماه ١٣٩١
https://www. behzadbozorgmehr. com/2013/02/blog - post_4365. html

با سود جستن از کتاب �شاهزاده ای که خر شد� ( خدیوزاده ی جادوشده ) ، لئونید سالاویف، برگردان داریوش سیاسی، انتشاران هُدهُد، چاپ دوم، نوروز ۱۳۶۰