مترادف دادگاه : دادسرا، دادگستری، عدلیه، محکمه
دادگاه
مترادف دادگاه : دادسرا، دادگستری، عدلیه، محکمه
فارسی به انگلیسی
court of justice
bench, court, judicatory, tribunal
فارسی به عربی
حانة , قاعة المحکمة , محکمة , منتدی
مترادف و متضاد
تیر، میل، بار، وکالت، میله، مانع، شمش، خط، میکده، بار مشروب فروشی، دادگاه، نرده حائل، هیئت وکلاء، سالن مشروب فروشی، بند آب، جای ویژه زندانی در محکمه
عرصه، اظهار عشق، دادگاه، دیوان، دربار، بارگاه، حیاط
بازار، میدان، محکمه، دادگاه، دیوانخانه، محل اجتماع عموم
دادگاه، اطاق دادگاه
دادگاه، کاخ دادگستری
دادگاه، جایگاه شهود، گواهجای
دادسرا، دادگستری، عدلیه، محکمه
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - محل دادرسی . ۲ - ادارهای در داگستری که به دادخواست ارباب رجوع رسیدگی و حکم صادر کند محکمه محکمه عدالت عدالتخانه . ۳ - دخمه ( مردگان ) . یا دادگاه استان . دادگاهی فوق دادگاه شهرستان که در آن دعوایی را که حکم آن از دادگاه شهرستان صادر شده بعلت اعتراض یکی از طرفین دعوی مورد تجدید نظر قرار میدهد محکمه استیناف . یا دادگاه انتظامی دادگاهی است که در آن به تخلفات قاضیان رسیدگی کند . یا دادگاه بخش دادگاهی که در آن به دعاوی کوچک رسیدگی کند محکمه صلح صلحیه . یا دادگاه شهرستان دادگاهی است فوق دادگاه بخش
فرهنگ معین
(اِمر. ) ۱ - محل دادرسی . ۲ - اداره ای دادگستری که به دادخواست ها رسیدگی می شود، محکمه ، عدالتخانه .
لغت نامه دهخدا
دادگاه. ( اِ مرکب ) محکمه. دارالعدل. جای انصاف. ( آنندراج ). دادگه. آنجا که بدادمظلومان رسند. آنجا که حق از باطل تمیز دهند و مظلوم از ظالم بیرون آرند. آنجا که حق مظلوم از ظالم ستانند. || در اصطلاح دادگستری ، محکمه و آنجا که قاضی حق از باطل تمیز کند و مظلوم از ظالم بیرون آرد. و آن را انواع باشد بترتیب اهمیت و صلاحیت ذاتی بشرح ذیل و هر یک را دو قسمت است : کیفری و حقوقی : 1-دادگاه بخش یا محکمه صلح. 2- دادگاه شهرستان یا محکمه بدایت. 3- دادگاه استان یا محکمه استیناف. قسمت کیفری دادگاه بخش به محکمه خلاف معروف است و قسمت کیفری محکمه بدایت دادگاه جنحه نامیده می شود و طبق قانون تشکیلات عدلیه دادگاه دیگری بنام دادگاه عالی جنائی نیز در مرکز هر استان وجود دارد که امور جنائی را مورد رسیدگی قرار می دهد. و بیرون از سه دادگاه دادگاههای دیگری از قبیل دادگاههای اختصاصی نظامی ( بدوی و تجدید نظر ) و دادگاه زمان جنگ نیز باشد و نیز دادگاه اداری را توان نام برد یعنی محکمه ای که بتخلفات مأموران اداری هر وزارتخانه رسیدگی کند و اعضاء آن از مأموران اداری همان وزارتخانه انتخاب شوند. || دادگاه عالی انتظامی قضاة، محکمه ای که بتخلفات قاضی و ارتقاء مقام او رسیدگی کند و فقط در پایتخت باشد و دادسرای انتظامی قضاة در معیت آن بکار پردازد. || جایی که از روی عدل و قانون و داد باشد و از آن پرستشگاه اراده شود. ( خرده اوستا گزارش پورداود ص 132 و 137 ).
فرهنگ عمید
۱. (حقوق ) شعبه ای از دادگستری که یک یا چند تن دادرس در آنجا به دادخواست های مردم رسیدگی می کنند و حکم می دهند، محکمه.
۲. [قدیمی] جایی که داد مظلوم از ظالم بستانند، جایی که به جرم و گناه کسی رسیدگی کنند، جای دادرسی.
* دادگاه استان: (حقوق ) [منسوخ] دادگاه برای تجدید رسیدگی به دعوایی که حکم آن از دادگاه شهرستان صادر شده اما یکی از طرفین دعوی نسبت به آن حکم اعتراض کرده باشد، محکمۀ استیناف.
* دادگاه انتظامی: (حقوق ) دادگاهی که به تخلفات دادرسان و بازپرسان دادگستری رسیدگی می کند.
* دادگاه بخش: (حقوق ) [منسوخ] دادگاهی که به دعاوی کوچک رسیدگی می کند، محکمۀ صلح.
* دادگاه جنایی: (حقوق ) [منسوخ] دادگاهی که امور جنایی در آن رسیدگی می شود و جنایت کاران را محاکمه می کند. &delta، قسمت کیفری دادگاه بخش را محکمۀ خلاف و قسمت کیفری محکمۀ بدایت را دادگاه جنحه می گویند.
* دادگاه شهرستان: (حقوق ) [منسوخ] دادگاه بالاتر از دادگاه بخش که به دعاوی مهم تر رسیدگی می کند، محکمۀ بدایت.
* دادگاه نظامی: [قدیمی] دادگاهی که در زمان جنگ در ارتش تشکیل می شود.
۲. [قدیمی] جایی که داد مظلوم از ظالم بستانند، جایی که به جرم و گناه کسی رسیدگی کنند، جای دادرسی.
* دادگاه استان: (حقوق ) [منسوخ] دادگاه برای تجدید رسیدگی به دعوایی که حکم آن از دادگاه شهرستان صادر شده اما یکی از طرفین دعوی نسبت به آن حکم اعتراض کرده باشد، محکمۀ استیناف.
* دادگاه انتظامی: (حقوق ) دادگاهی که به تخلفات دادرسان و بازپرسان دادگستری رسیدگی می کند.
* دادگاه بخش: (حقوق ) [منسوخ] دادگاهی که به دعاوی کوچک رسیدگی می کند، محکمۀ صلح.
* دادگاه جنایی: (حقوق ) [منسوخ] دادگاهی که امور جنایی در آن رسیدگی می شود و جنایت کاران را محاکمه می کند. &delta، قسمت کیفری دادگاه بخش را محکمۀ خلاف و قسمت کیفری محکمۀ بدایت را دادگاه جنحه می گویند.
* دادگاه شهرستان: (حقوق ) [منسوخ] دادگاه بالاتر از دادگاه بخش که به دعاوی مهم تر رسیدگی می کند، محکمۀ بدایت.
* دادگاه نظامی: [قدیمی] دادگاهی که در زمان جنگ در ارتش تشکیل می شود.
۱. (حقوق) شعبه‌ای از دادگستری که یک یا چند تن دادرس در آنجا به دادخواست‌های مردم رسیدگی می‌کنند و حکم می‌دهند؛ محکمه.
۲. [قدیمی] جایی که داد مظلوم از ظالم بستانند؛ جایی که به جرم و گناه کسی رسیدگی کنند؛ جای دادرسی.
⟨ دادگاه استان: (حقوق) [منسوخ] دادگاه برای تجدید رسیدگی به دعوایی که حکم آن از دادگاه شهرستان صادر شده اما یکی از طرفین دعوی نسبت به آن حکم اعتراض کرده باشد؛ محکمۀ استیناف.
⟨ دادگاه انتظامی: (حقوق) دادگاهی که به تخلفات دادرسان و بازپرسان دادگستری رسیدگی می‌کند.
⟨ دادگاه بخش: (حقوق) [منسوخ] دادگاهی که به دعاوی کوچک رسیدگی می‌کند؛ محکمۀ صلح.
⟨ دادگاه جنایی: (حقوق) [منسوخ] دادگاهی که امور جنایی در آن رسیدگی می‌شود و جنایت‌کاران را محاکمه می‌کند. Δ قسمت کیفری دادگاه بخش را محکمۀ خلاف و قسمت کیفری محکمۀ بدایت را دادگاه جنحه می‌گویند.
⟨ دادگاه شهرستان: (حقوق) [منسوخ] دادگاه بالاتر از دادگاه بخش که به دعاوی مهم‌تر رسیدگی می‌کند؛ محکمۀ بدایت.
⟨ دادگاه نظامی: [قدیمی] دادگاهی که در زمان جنگ در ارتش تشکیل می‌شود.
دانشنامه عمومی
دادگاه محلی یا جلسه ای است که در آن به شکایت ها و به اتهام های زده شده به افراد یا نهادها و سازمان ها رسیدگی می شود.دادگاه ها معمولاً در ساختمان ویژه ای به نام کاخ دادگستری قرار دارند. در بسیار از کشورها برای رسیدگی به مسائل متفاوت دادگاه های مختلفی وجود دارد.
دادگاه عمومی: محاکم عمومی، دادگاه هایی است که حق رسیدگی به همه دعاوی و اختلافات را دارند بجز آنچه را که قانون در صلاحیت مرجع دیگری قرار داده است. دادگاه عمومی به تشخیص رئیس قوه قضائیه در مراکز بخشها، شهرستانها و نقاط معینی از شهرهای بزرگ تشکیل می شود. به موجب ماده ۴ قانون اصلاح تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب مهر ماه ۱۳۸۱ در هر حوزه قضایی که، دادگاه عمومی بیش از یک شعبه داشته باشد شعب به حقوقی و جزایی تقسیم می شود. دادگاه عمومی حقوقی تنها به امور حقوقی و دادگاه های جزایی تنها به امر کیفری رسیدگی می کنند. البته در موارد ضرورت دادگاه حقوقی به امور کیفری و دادگاه کیفری به امور حقوقی رسیدگی می کند. در این خصوص باید دانست که به موجب قانون معروف «تشکیل دادگاه خانواده» مصوب ۸/۵/۱۳۷۶ تعدادی از شعب دادگاه های عمومی به دعاوی خانواده اختصاص یافت تا از آن پس سایر شعب دادگاه عمومی حق رسیدگی به دعاوی خانواده را نداشته باشد.
صلاحیت دادگاه ها را به دو دسته، می توان تقسیم کرد: صلاحیت ذاتی، صلاحیت محلی.صلاحیت محلی، غالباً مشخص کننده شایستگی دادگاه ها از حیث قلمرو جغرافیایی است؛ بنابراین دادگاه عمومی که در صنف، قضایی – در نوع، عمومی- و در درجه، نخستین است "دارای صلاحیت ذاتی برای رسیدگی به کلیه اختلافات می باشد مگر اختلافاتی که به موجب قانون، در صلاحیت دادگاه دیگری قرار داده شده باشد.
اما این دادگاه عمومی نمی تواند، صالح به رسیدگی نسبت به تمام دعاوی که در یک کشور رخ می دهد باشد. از این رو هر یک از محاکم عمومی از حیث قلمرو جغرافیایی، تنها در محدوده خود به اختلافات رسیدگی می کند؛ و به عبارت دیگر، دادگاه ها برای محلی کردن دعاوی از حیث محلی تقسیم می شوند، که آن صلاحیت محلی است. پس صلاحیت را این طور می توان تعریف کرد: که صلاحیت، توانایی (حق) و تکلیفی است که به موجب قانون، دادگاه و مراجع قضایی و غیر قضایی، در رسیدگی به دعاوی (شکایت) و حل اختلاف درمورد، آن دارا می باشند.
الگو:دادگاه خصوصی:این دادگاه صلاحیت رسیدگی به هیچ جرمی را ندارد مگر آنچه که قانون صریحا اجازه داده است.
دادگاه عمومی: محاکم عمومی، دادگاه هایی است که حق رسیدگی به همه دعاوی و اختلافات را دارند بجز آنچه را که قانون در صلاحیت مرجع دیگری قرار داده است. دادگاه عمومی به تشخیص رئیس قوه قضائیه در مراکز بخشها، شهرستانها و نقاط معینی از شهرهای بزرگ تشکیل می شود. به موجب ماده ۴ قانون اصلاح تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب مهر ماه ۱۳۸۱ در هر حوزه قضایی که، دادگاه عمومی بیش از یک شعبه داشته باشد شعب به حقوقی و جزایی تقسیم می شود. دادگاه عمومی حقوقی تنها به امور حقوقی و دادگاه های جزایی تنها به امر کیفری رسیدگی می کنند. البته در موارد ضرورت دادگاه حقوقی به امور کیفری و دادگاه کیفری به امور حقوقی رسیدگی می کند. در این خصوص باید دانست که به موجب قانون معروف «تشکیل دادگاه خانواده» مصوب ۸/۵/۱۳۷۶ تعدادی از شعب دادگاه های عمومی به دعاوی خانواده اختصاص یافت تا از آن پس سایر شعب دادگاه عمومی حق رسیدگی به دعاوی خانواده را نداشته باشد.
صلاحیت دادگاه ها را به دو دسته، می توان تقسیم کرد: صلاحیت ذاتی، صلاحیت محلی.صلاحیت محلی، غالباً مشخص کننده شایستگی دادگاه ها از حیث قلمرو جغرافیایی است؛ بنابراین دادگاه عمومی که در صنف، قضایی – در نوع، عمومی- و در درجه، نخستین است "دارای صلاحیت ذاتی برای رسیدگی به کلیه اختلافات می باشد مگر اختلافاتی که به موجب قانون، در صلاحیت دادگاه دیگری قرار داده شده باشد.
اما این دادگاه عمومی نمی تواند، صالح به رسیدگی نسبت به تمام دعاوی که در یک کشور رخ می دهد باشد. از این رو هر یک از محاکم عمومی از حیث قلمرو جغرافیایی، تنها در محدوده خود به اختلافات رسیدگی می کند؛ و به عبارت دیگر، دادگاه ها برای محلی کردن دعاوی از حیث محلی تقسیم می شوند، که آن صلاحیت محلی است. پس صلاحیت را این طور می توان تعریف کرد: که صلاحیت، توانایی (حق) و تکلیفی است که به موجب قانون، دادگاه و مراجع قضایی و غیر قضایی، در رسیدگی به دعاوی (شکایت) و حل اختلاف درمورد، آن دارا می باشند.
الگو:دادگاه خصوصی:این دادگاه صلاحیت رسیدگی به هیچ جرمی را ندارد مگر آنچه که قانون صریحا اجازه داده است.
wiki: درام و محصول سال 2015 میلادی است.
wiki: دادگاه (فیلم)
دانشنامه آزاد فارسی
مرجعی که به حکم قانون تشکیل شود و به کلیۀ دعاوی بین آحاد مردم، و مردم و دولت، رسیدگی و فصل خصومت کند. دادگاه ها برحسب این که رسیدگی به چه نوع دعاوی به آن ها واگذار شده باشد، به دادگاه های حقوقی، جزایی، خانواده، نظامی، انقلاب، و ویژۀ روحانیت تقسیم می شوند. دادگاه های حقوقی به همۀ دعاوی حقوقی و دادگاه های جزایی به کلیۀ امور کیفری به استثنای جرایمی که رسیدگی بدان ها در صلاحیت دادگاه کیفری استان است، رسیدگی می کنند. دادگاه های خانواده به دعاوی خانواده و روابط زوجین ازجمله نکاح، طلاق، حضانت و نفقۀ زوجه رسیدگی می کنند. دادگاه های انقلاب، در مراکز استان ها تشکیل می شوند و به جرایم خاصی ازجمله جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، جاسوسی، قاچاق، مواد مخدر و دعاوی مربوط به اصل ۴۹ قانون اساسی رسیدگی می کنند. دادگاه ویژۀ روحانیت نیز به مسایل مربوط به روحانیون رسیدگی می کند. دادگاه های استیناف یا تجدیدنظر، دادگاه هایی هستند که در مرکز استان ها با سه قاضی، و به منظور رسیدگی به اعتراض نسبت به احکام و قرارهای صادره از دادگاه های حقوقی، جزایی، خانواده، و انقلاب تشکیل می شوند. آرای این دادگاه ها قطعی و لازم الاجراست. علاوه بر آن، رسیدگی به جرایمی که مجازات قانونی آن ها قصاص نفس یا عضو، رجم، صلب، اعدام یا حبس ابد است، و نیز جرایم سیاسی و مطبوعاتی، ابتدا در دادگاه تجدیدنظر استان به عمل می آید که «دادگاه کیفری استان» نامیده می شود. این دادگاه برحسب مورد، از سه یا پنج قاضی تشکیل می شود. دادگاه های نظامی ازجمله مراجع قضایی اختصاصی هستند که به موجب قانون دادرسی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۲۲/۲/۱۳۶۴)، به جرایم خاص نظامی و انتظامیِ اعضای نیروهای مسلح، ازجمله ارتش، سپاه پاسداران، نیروهای انتظامی و هر نیروی مسلح قانونی دیگر، رسیدگی می کنند. دادگاه های نظامی به دادگاه های نظامی یک و دو تقسیم می شوند. جرایمی که مجازات قانونی آن ها دَه سال حبس یا بیشتر و یا اعدام باشد، در صلاحیت دادگاه نظامی یک و جرایمی که مجازات قانونی آن ها کمتر است، در صلاحیت دادگاه نظامی دو است.
wikijoo: دادگاه
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] دادگاه یا همان مجلس قضا و مجلس حکم محل رسیدگی به دعاوی است و از احکام آن در باب قضاء سخن گفته اند.
مستحب است دادگاه در محیطی باز یا فضایی باشد که مردم به آسانی به آن جا دسترسی دارند. برخی گفته اند: مکروه است مسجد به طور دایم دادگاه قرار داده شود؛ هرچند قضاوت کردن در مسجد به طور اتفاقی کراهت ندارد؛ لیکن برخی مطلقا قائل به عدم کراهت شده اند.
چنانچه یکی از دو طرف دعوا خواستار احضار طرف دیگر به دادگاه باشد، بنابر قول بسیاری، بر قاضی واجب است خواستۀ او را اجابت و خصمش را به دادگاه احضار کند؛ مگر مواردی که استثنا شده است.
به قول بسیاری از فقها، سوگند باید در دادگاه صورت گیرد و قسم خوردن در غیر مجلس حکم فاقد اعتبار است، مگر آنکه قسم خورنده از حضور در دادگاه معذور باشد، مانند بیمار و زمین گیر و زن خانه نشین.
مستحب است دادگاه در محیطی باز یا فضایی باشد که مردم به آسانی به آن جا دسترسی دارند. برخی گفته اند: مکروه است مسجد به طور دایم دادگاه قرار داده شود؛ هرچند قضاوت کردن در مسجد به طور اتفاقی کراهت ندارد؛ لیکن برخی مطلقا قائل به عدم کراهت شده اند.
چنانچه یکی از دو طرف دعوا خواستار احضار طرف دیگر به دادگاه باشد، بنابر قول بسیاری، بر قاضی واجب است خواستۀ او را اجابت و خصمش را به دادگاه احضار کند؛ مگر مواردی که استثنا شده است.
به قول بسیاری از فقها، سوگند باید در دادگاه صورت گیرد و قسم خوردن در غیر مجلس حکم فاقد اعتبار است، مگر آنکه قسم خورنده از حضور در دادگاه معذور باشد، مانند بیمار و زمین گیر و زن خانه نشین.
wikifeqh: مجلس_قضا
[ویکی فقه] دادگاه (فقه). دادگاه یا همان مجلس قضا و مجلس حکم محل رسیدگى به دعاوى است و از احکام آن در باب قضاء سخن گفته اند.
مستحب است دادگاه در محیطى باز یا فضایى باشد که مردم به آسانى به آن جا دسترسى دارند.
جواهر الکلام ج۴۰ ص۷۳
۱. ↑ جواهر الکلام ج۴۰ ص۷۳
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۵۶۸.
...
مستحب است دادگاه در محیطى باز یا فضایى باشد که مردم به آسانى به آن جا دسترسى دارند.
جواهر الکلام ج۴۰ ص۷۳
۱. ↑ جواهر الکلام ج۴۰ ص۷۳
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۵۶۸.
...
wikifeqh: دادگاه
جدول کلمات
محکمه
کلمات دیگر: