تاریخ اجتماعی

تاریخ اجتماعی گرایشی در تاریخ است که به مطالعهٔ روند تغییرات اجتماعی در طول تاریخ می پردازد. در این گرایش، روابط مردم با مردم، روابط مردم با حکومت، و روابط مردم با زیست جهان مادّی و معنویشان مورد بررسی قرار می گیرد و حوزهٔ وسیعی از جلوه های مختلف زندگی و فرهنگ انسان گذشته را بررسی می کند و به مطالعهٔ ساختار، فرایند و برآیند کنش آدمی می پردازد. این بخش از مطالعات تاریخی پس از توجه بیش از حد به تاریخ سیاسی که در برگیرندهٔ تاریخ فرادستان و حکومت گران است، به تاریخ فرودستان و نقش اجتماعی آنها توجه نموده است.
تاریخ فرهنگی
شکل آرمانی تاریخ اجتماعی براساس متون گذشته، به مطالعهٔ ساختار و فرایند کنش و واکنش انسان در بافت های اجتماعی و فرهنگی می پردازد. در واقع، بیشتر محققان تاریخ اجتماعی به تاریخ نگاری، روایت و توصیف اکتفا کرده اند و در حوزهٔ تاریخ اجتماعی با هم اختلاف نظر زیادی دارند. برخی بر این باورند که تاریخ اجتماعی در برگیرندهٔ تمام گونه های مختلف زندگی و فرهنگ در جوامعی است که در دورهٔ تاریخی وجود داشته اند. برخی دیگر مصرّانه بر این باورند که حوزهٔ توجه تاریخ اجتماعی به نتایج جداسازی حکومت، اقتصاد و حوزه های وسیعی از فرهنگ، مانند اعتقادات مذهبی و فن آوری محدود است و گروهی دیگر آن را از این هم محدودتر کرده و به مجموعه ای ناهمگون از نهادهای اجتماعی و محلی، آداب و رسوم و نگرش ها منحصر کرده اند.
منابع تاریخ اجتماعی بسیار متنوع و گوناگون است و مطالب متنوعی همچون گزارش های رسمی، اسناد حقوقی، روزنامه ها، کتابچه ها، موضوع های هنری، پوسترها، آثار ادبی و کالاهای دست ساز بشر را در برمی گیرد.