لیتوانیایی ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
زبان لیتوانیایی
لیتوانیایی ها، اهالی لیتوانی
زبان لیتوانیایی
لیتوانیایی ها، اهالی لیتوانی
wiki: لیتوانیایی
لیتوانیایی
دانشنامه عمومی
پیشنهاد کاربران
زبان لیتوانیایی ( به لیتوانیایی:lietuvių kalba ) زبان رسمی جمهوری لیتوانی ست و ۴میلیون گویشور دارد.
لیتوانیایی در کنار زبان لاتویایی دو زبان زنده از خانواده زبان های بالتیک می باشند. لیتوانیایی زبان دولتی لیتوانی و یکی از زبان های رسمی اتحادیه اروپاست.
محتویات [نمایش]
تاریخچه [ویرایش]
از آنجا که زبان لیتوانیایی هنوز بسیاری از ویژگیهای زبان هند و اروپایی را در خود نگه داشته است، پس مورد توجه زبان شناسان برای پژوهش بر روی زبان یادشده است. آنچنان که آنتوان میه زبانشناس نامدار فرانسوی گفته است: «هر کس که آرزوی شنیدن شیوه سخن راندن هندواروپاییان را دارد باید بیاید و به یک روستایی لیتوانیایی گوش فرادهد. »
چنین انگاشته می شود که زبان های بالتیک پس از جدایش از زبان نیاهندواروپایی در کنار زبان های اسلاوی یک خانواده را ساخته بوده اند.
بخش شدن به دو گروه خاوری و باختری در میان زبان های بالتیک میان سال های ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلادی رخ داده است. جدایش میان دو زبان لیتوانیایی و لاتویایی نیز پس از سال ۸۰۰ ( میلادی ) رخ داده است. دو زبان یادشده پیش از آن دیری به صورت دو گویش از یک زبان در کنار هم می زیسته اند. دوره این انتقال از دو گویش به دو زبان را میان سده های ۱۴ تا ۱۷ میلادی برآورد می کنند. دستیابی آلمان ها بر بخشی که امروزه برابر با لاتویاست نیز در سده های ۱۳ و ۱۴ میلادی بر گسترش این استقلال زبانی اثرگذار بود.
نخستین کتاب به زبان لیتوانیایی از ۱۵۴۷ به نام واژه های ساده آموزشی مسیحی نوشته مارتیناس ماژویداس
کهن ترین نوشته ها به زبان لیتوانیایی سروده های آیینی برگردان شده ای ست از سالهای ۱۵۰۳ - ۱۵۲۵. کتاب های چاپی به پس از سال ۱۵۴۷ برمی گردند، ولی تا سده ۱۸ این زبان به مرحله ادبی نرسیده بود. پس از شورش ژانویه در ۱۸۶۴ میخائیل مورافیوف روس فرماندار کل لیتوانی آموزش و نشر به زبان لیتوانیایی را ممنوع نمود و بهره گیری از الفبای لاتین را نیز بازداشت. با این همه چاپ کتاب به زبان لیتوانیایی در بیرون از مرزها در پروس خاوری و آمریکا پی گرفته شد. قاچاقچیان کتاب با اینکه با تهدید زندان روبه رو بودند ولی کتاب ها را به درون مرز می رساندند و اینگونه دست مایه های لازم را برای ملی گرایان فراهم می نمودند تا اینکه سرانجام در ۱۹۰۴ منع پیشین برداشته شد.
یوناس یابلونسکیس ( ۱۸۶۰ - ۱۹۳۰ ) همیاری های شایانی برای سامان دادن و استانداردسازی زبان لیتوانیایی انجام داد. از ۱۹۱۸ لیتوانیایی زبان رسمی لیتوانی شد. در زمان چیرگی شوروی بر لیتوانی زبان لیتوانیایی در کنار زبان روسی که زبان رسمی شوروی بود، زبان رسمی لیتوانی ماند، ولی همواره روسی بر لیتوانیایی پیشی داشت.
پراکندگی [ویرایش]
به لیتوانیایی در اصل در لیتوانی گفتگو می شود. همچنین لیتوانی هایی که در روسیه سفید، لهستان و استان کالینیگراد روسیه می زیند نیز به این زبان سخن می گویند. همچنین گروه های کوچنده لیتوانیایی زبانی نیز در کشورهای آرژانتین، استرالیا، برزیل، کانادا، استونی، ایسلند، ایرلند، نروژ، روسیه، سوئد، انگلستان، آمریکا و اوروگوئه نیز می زیند.
برپایه سرشماری سال ۱۹۹۸ هشتاد درصد مردمان لیتوانی لیتوانیایی زبانند، البته دیگر ملیت های باشنده این کشور نیز تا اندازه ای به این زبان سخن می گویند. بر پایه آمار سال ۱۹۹۳ در گستره جهان ۴ میلیون تن به زبان لیتوانیایی سخن می رانند.
آواشناسی [ویرایش]
لیتوانیایی دارای ۱۲ واکه است:
حرف بزرگ A Ą E Ę Ė I Į Y O U Ų Ū
حرف کوچک a ą e ę ė i į y o u ų ū
IPA ɐ
ɐˑ ɐˑ æ
æˑ æˑ eˑ i iˑ iˑ oˑ
o u uˑ uˑ
همخوان های لیتوانیایی ۲۰ تا هستند:
حرف بزرگ B C Č D F G H J K L M N P R S Š T V Z Ž
حرف کوچک b c č d f g h j k l m n p r s š t v z ž
IPA b ts ʧ d f ɡ ɣ j k l m n p r s ʃ t ʋ z ʒ
همچنین برای نمایش صدای خ از ch سود برده می شود.
نمایش چیدمان الفبایی لیتوانیایی:
A Ą B C Č D E Ę Ė F G H I Į Y J K L M N O P R S Š T U Ų Ū V Z Ž
a ą b c č d e ę ė f g h i į y j k l m n o p r s š t u ų ū v z ž
نمونه های زبانی [ویرایش]
iki :بدرود ( نارسمی )
prašau ( پراشاو ) :خواهشمندم
ačiū ( آچ یو ) :سپاسگذارم
taip ( تائیپ ) :آره
ne :نه
Kur yra? ( کور ایرا ) :کجا؟
arbata :چای
منبع [ویرایش]
Wikipedia contributors, «Lithuanian language, » Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en. wikipedia. org/w/index. php?title=Lithuanian_language&oldid=182823534 ( accessed January ۱۷, ۲۰۰۸ ) .
[نمایش]
ن • ب • و
زبان های رسمی اتحادیه اروپا
[نمایش]
ن • ب • و
زبان های بالتیک
رده ها: زبان های بالتیک زبان های روسیه زبان های لهستان زبان ها
قس عربی
اللغة اللتوانیة هی اللغة الرسمیة للتوانیا، یستخدمها 3 ملایین متحدث فی لتوانیا و 18 دولة أخرى. اسم اللغة باللتوانیة هو lietuvių kalba.
[عدل]التصنیف
تعتبر اللغة اللتوانیة إحدى لغتی البلطیق، واللغة الأخرى هی اللاتفیة. اللغة هی فرع من فروع اللغات الهندوأوروبیة.
[عدل]التوزیع الجغرافی
تستخدم اللغة بشکل أساسی فی لتوانیا، وکذلک فی بولندا، روسیا، روسیا البیضاء، ولاتفیا. ذلک بالإضافة إلى بعض الناطقین بها، من بینهم المهاجرین، فی کل من الأرجنتین، أسترالیا، إستونیا، أوروجوای، جمهوریة أیرلندا، البرازیل، روسیا، السوید، کندا، المملکة المتحدة، والولایات المتحدة.
3549000 فی لتوانیا ( 1998 ) . المجموع الکلی للناطقین باللغة هو 4 ملایین ( 1993 ) . وهی اللغة الرسمیة فی لتوانیا.
[أخف]ع · ن · ت
اللغات الرسمیة للإتحاد الأوروبی
البلغاریة · التشیکیة · الدنمارکیة · الهولندیة · الإنجلیزیة · الإستونیة · الفنلندیة · الفرنسیة · الألمانیة · الیونانیة · المجریة · الإیرلندیة · الإی . . .
لیتوانیایی در کنار زبان لاتویایی دو زبان زنده از خانواده زبان های بالتیک می باشند. لیتوانیایی زبان دولتی لیتوانی و یکی از زبان های رسمی اتحادیه اروپاست.
محتویات [نمایش]
تاریخچه [ویرایش]
از آنجا که زبان لیتوانیایی هنوز بسیاری از ویژگیهای زبان هند و اروپایی را در خود نگه داشته است، پس مورد توجه زبان شناسان برای پژوهش بر روی زبان یادشده است. آنچنان که آنتوان میه زبانشناس نامدار فرانسوی گفته است: «هر کس که آرزوی شنیدن شیوه سخن راندن هندواروپاییان را دارد باید بیاید و به یک روستایی لیتوانیایی گوش فرادهد. »
چنین انگاشته می شود که زبان های بالتیک پس از جدایش از زبان نیاهندواروپایی در کنار زبان های اسلاوی یک خانواده را ساخته بوده اند.
بخش شدن به دو گروه خاوری و باختری در میان زبان های بالتیک میان سال های ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلادی رخ داده است. جدایش میان دو زبان لیتوانیایی و لاتویایی نیز پس از سال ۸۰۰ ( میلادی ) رخ داده است. دو زبان یادشده پیش از آن دیری به صورت دو گویش از یک زبان در کنار هم می زیسته اند. دوره این انتقال از دو گویش به دو زبان را میان سده های ۱۴ تا ۱۷ میلادی برآورد می کنند. دستیابی آلمان ها بر بخشی که امروزه برابر با لاتویاست نیز در سده های ۱۳ و ۱۴ میلادی بر گسترش این استقلال زبانی اثرگذار بود.
نخستین کتاب به زبان لیتوانیایی از ۱۵۴۷ به نام واژه های ساده آموزشی مسیحی نوشته مارتیناس ماژویداس
کهن ترین نوشته ها به زبان لیتوانیایی سروده های آیینی برگردان شده ای ست از سالهای ۱۵۰۳ - ۱۵۲۵. کتاب های چاپی به پس از سال ۱۵۴۷ برمی گردند، ولی تا سده ۱۸ این زبان به مرحله ادبی نرسیده بود. پس از شورش ژانویه در ۱۸۶۴ میخائیل مورافیوف روس فرماندار کل لیتوانی آموزش و نشر به زبان لیتوانیایی را ممنوع نمود و بهره گیری از الفبای لاتین را نیز بازداشت. با این همه چاپ کتاب به زبان لیتوانیایی در بیرون از مرزها در پروس خاوری و آمریکا پی گرفته شد. قاچاقچیان کتاب با اینکه با تهدید زندان روبه رو بودند ولی کتاب ها را به درون مرز می رساندند و اینگونه دست مایه های لازم را برای ملی گرایان فراهم می نمودند تا اینکه سرانجام در ۱۹۰۴ منع پیشین برداشته شد.
یوناس یابلونسکیس ( ۱۸۶۰ - ۱۹۳۰ ) همیاری های شایانی برای سامان دادن و استانداردسازی زبان لیتوانیایی انجام داد. از ۱۹۱۸ لیتوانیایی زبان رسمی لیتوانی شد. در زمان چیرگی شوروی بر لیتوانی زبان لیتوانیایی در کنار زبان روسی که زبان رسمی شوروی بود، زبان رسمی لیتوانی ماند، ولی همواره روسی بر لیتوانیایی پیشی داشت.
پراکندگی [ویرایش]
به لیتوانیایی در اصل در لیتوانی گفتگو می شود. همچنین لیتوانی هایی که در روسیه سفید، لهستان و استان کالینیگراد روسیه می زیند نیز به این زبان سخن می گویند. همچنین گروه های کوچنده لیتوانیایی زبانی نیز در کشورهای آرژانتین، استرالیا، برزیل، کانادا، استونی، ایسلند، ایرلند، نروژ، روسیه، سوئد، انگلستان، آمریکا و اوروگوئه نیز می زیند.
برپایه سرشماری سال ۱۹۹۸ هشتاد درصد مردمان لیتوانی لیتوانیایی زبانند، البته دیگر ملیت های باشنده این کشور نیز تا اندازه ای به این زبان سخن می گویند. بر پایه آمار سال ۱۹۹۳ در گستره جهان ۴ میلیون تن به زبان لیتوانیایی سخن می رانند.
آواشناسی [ویرایش]
لیتوانیایی دارای ۱۲ واکه است:
حرف بزرگ A Ą E Ę Ė I Į Y O U Ų Ū
حرف کوچک a ą e ę ė i į y o u ų ū
IPA ɐ
ɐˑ ɐˑ æ
æˑ æˑ eˑ i iˑ iˑ oˑ
o u uˑ uˑ
همخوان های لیتوانیایی ۲۰ تا هستند:
حرف بزرگ B C Č D F G H J K L M N P R S Š T V Z Ž
حرف کوچک b c č d f g h j k l m n p r s š t v z ž
IPA b ts ʧ d f ɡ ɣ j k l m n p r s ʃ t ʋ z ʒ
همچنین برای نمایش صدای خ از ch سود برده می شود.
نمایش چیدمان الفبایی لیتوانیایی:
A Ą B C Č D E Ę Ė F G H I Į Y J K L M N O P R S Š T U Ų Ū V Z Ž
a ą b c č d e ę ė f g h i į y j k l m n o p r s š t u ų ū v z ž
نمونه های زبانی [ویرایش]
iki :بدرود ( نارسمی )
prašau ( پراشاو ) :خواهشمندم
ačiū ( آچ یو ) :سپاسگذارم
taip ( تائیپ ) :آره
ne :نه
Kur yra? ( کور ایرا ) :کجا؟
arbata :چای
منبع [ویرایش]
Wikipedia contributors, «Lithuanian language, » Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en. wikipedia. org/w/index. php?title=Lithuanian_language&oldid=182823534 ( accessed January ۱۷, ۲۰۰۸ ) .
[نمایش]
ن • ب • و
زبان های رسمی اتحادیه اروپا
[نمایش]
ن • ب • و
زبان های بالتیک
رده ها: زبان های بالتیک زبان های روسیه زبان های لهستان زبان ها
قس عربی
اللغة اللتوانیة هی اللغة الرسمیة للتوانیا، یستخدمها 3 ملایین متحدث فی لتوانیا و 18 دولة أخرى. اسم اللغة باللتوانیة هو lietuvių kalba.
[عدل]التصنیف
تعتبر اللغة اللتوانیة إحدى لغتی البلطیق، واللغة الأخرى هی اللاتفیة. اللغة هی فرع من فروع اللغات الهندوأوروبیة.
[عدل]التوزیع الجغرافی
تستخدم اللغة بشکل أساسی فی لتوانیا، وکذلک فی بولندا، روسیا، روسیا البیضاء، ولاتفیا. ذلک بالإضافة إلى بعض الناطقین بها، من بینهم المهاجرین، فی کل من الأرجنتین، أسترالیا، إستونیا، أوروجوای، جمهوریة أیرلندا، البرازیل، روسیا، السوید، کندا، المملکة المتحدة، والولایات المتحدة.
3549000 فی لتوانیا ( 1998 ) . المجموع الکلی للناطقین باللغة هو 4 ملایین ( 1993 ) . وهی اللغة الرسمیة فی لتوانیا.
[أخف]ع · ن · ت
اللغات الرسمیة للإتحاد الأوروبی
البلغاریة · التشیکیة · الدنمارکیة · الهولندیة · الإنجلیزیة · الإستونیة · الفنلندیة · الفرنسیة · الألمانیة · الیونانیة · المجریة · الإیرلندیة · الإی . . .
کلمات دیگر: