کلمه جو
صفحه اصلی

ابوالموید بلخی

دانشنامه عمومی

ابوالمؤید بلخی شاعر و نویسندهٔ ایرانی تبار سدهٔ ۴ ق در بلخ و دوران سامانیان است. اثر اصلی او شاهنامه بزرگ مؤیدی است (به نثر) که شاهنامهٔ بزرگ، شاهنامهٔ مؤیدی و شاهنامهٔ بوالمؤید نیز خوانده می شود. تقریباً تمام آثار وی از میان رفته است و اطلاع چندانی پیرامون زندگی وی در دست نیست. تاریخ سیستان اثری به نام کتاب گرشاسپ (گرشاسپنامه) از وی نام می برد که احتمالاً جزئی از شاهنامهٔ او بوده است. همچنین است اخبار نریمان.
وی نخستین کسی است که داستان یوسف و زلیخا را به نظم کشید. اگرچه از اشعار این منظومهٔ او چیزی باقی نمانده، در مقدمه آن چنین آمده است:
شاهنامهٔ وی کتابی در شرح تاریخ و داستان های ایران تاریخی (که بسیار فراتر از مرزهای امروزی ایران است) و شامل بسیاری از روایات و داستان های ایرانیان از پهلوانان و پادشاهان است که بعداً در دیگر آثار حماسی، از جمله شاهنامه فردوسی، از آنان سخن گفته شد. قدیم ترین کتابی که از این اثر نام برده تاریخ بلعمی است که خود به تاریخ ۳۵۲ ق نوشته شده است.
عجائب البلدان اثر دیگر اوست که در قرن چهارم و اوایل قرن پنجم مشهور بوده و در تاریخ سیستان نیز چند بار از آن یاد شده است.

دانشنامه آزاد فارسی

ابوالمؤیّد بلخی (قرن ۴ق)
شاعر و داستان سرای ایرانی، و از مداحان پادشاهان و امیران دربار سامانی. آثار وی نشان دهندۀ علاقه و آشنایی فراوان او به ایران باستان، روایت های زردشتی و زبان پهلوی است. مهم ترین اثرش، که از نخستین شاهنامه های منثور است، شاهنامۀ بزرگ یا شاهنامۀ ابوالمؤیدی نام دارد. وی همچنین کتابی در جغرافیا و شگفتی های دنیا به نام عجایب البلدان یا عجایب برّ و بحر به نام نوح دوم سامانی نوشته است. از سروده های او تنها ۲۲ بیت در تذکره و کتاب های لغت آمده است. آثار دیگری، مانند داستان یوسف و زلیخا و گرشاسبنامه، به وی نسبت داده اند و نخستین کسی بوده که یوسف و زلیخا را به نظم فارسی کشیده است.


کلمات دیگر: