جام جم، جامی که همه عالم در آن نموده می شد و به آن «پیالهٔ جمشید»، «جام جهان نما»، «جام گیتی نما»، «آیینه گیتی نما»، «جام جهان آرا»، «جام جهان بین»، «جام عالم بین» «جام کی خسرو»، «آیینهٔ سلیمان»، «آیینهٔ اسکندر» و «جام سلیمان» نیز گفته می شود.
• «آیینه سکندر جام جم است بنگر// تا برتو عرضه دارد احوال ملک دارا» ->
حافظ• «آن جام ِجم پرورد کو؟ آن شاهد رخ زرد کو؟// آن عیسی هر درد کو؟ تریاق بیمار آمده» ->
خاقانی• «ای جرعه نوش مجلس جم، سینه پاک دار// کائینه ایست جام جهان بین که آه از او» ->
حافظ• «ای دل تو جام جم بطلب، ملک جم مخواه// کاین بود قول مطرب دستان سرای جم» ->
حافظ• «با شما اخلاص هرکس حاجت تقریر نیست// علم آصف دیده باشد حال ها در جام جم» ->
حافظ• «به سرّ جام جم آن گه نظر توانی کرد// که خاک میکده کحل بصر توانی کرد» ->
حافظ• «بسی گفتند هرنوعی از این ها// نبود آن جام جم جز نفس دانا» ->
محمود شبستری• «به سعی ای آهنین دل مدتی باری بکش، کآهن// به سعی آیینهٔ گیتی نما و جام جم گردد» ->
سعدی• «به طاق دوابرو برآورده خم// گره بسته بر خندهٔ جام جم» ->
نظامی• «بیا، ساقی آن می کزو جام جم// زند لاف بینایی اندر عدم// به من ده که گردم به تأیید جام// چو جم آگه از سرّ عالم تمام» ->
حافظ• «پس آن جام بر کف نهاد و بدید// در او هفت کشور همی بنگرید» ->
فردوسی• «پیر می خانه سحر جام جهان بینم داد// واندر آن آینه از حسن تو کرد آگاهم» ->
حافظ• «تاکی زکاس ذویزن گاهی عسل گاهی لبن// می کش بسان تهمتن اندر عجم از جام جم» ->
سنایی• «جام جم آیینه دار کاسهٔ زانوی ماست// ما چو طفلان هر طرف بهر تماشا می رویم» ->
صائب تبریزی• «جام جم خاص تست خاقانی// دُردی دهر دل گسل چه خوری؟» ->
خاقانی• «جام جهان نماست ضمیر منیر دوست// اظهار احتیاج، خود آن جا چه حاجتست» ->
حافظ• «جهان ای برادر چو جام جم است// نماینده سیرت مردم است» ->
ادیب پیشاوری• «چو روشن گشتی آن جام دل افزای// بدیدی هرچه بودی در همه جای» ->
محمود شبستری• «چو مستعد نظر نیستی، وصال مجوی// که جام جم نکند سود وقت بی بصری» ->
حافظ• «چون جام جهان نمای ساقی// بنمود مرا لقای ساقی// باشد که شود دل عراقی// چون جام جهان نمای ساقی» ->
فخرالدین عراقی• «حافظ که هوس می کندش جام جهان بین// گو در نظر آصف جمشیدمکان باش» ->
حافظ• «حافظ مرید جام جم است، ای صبا برو// وز بنده بندگی برسان شیخ جام را» ->
حافظ• «حقیقت دان اگر چه آدم است او// چو عارف شد به خود، جام جم است او» ->
محمود شبستری• «خسرو جمشید جام، سام تهمتن حسام// خضر سکندرسپاه، شاه فریدون علم» ->
خاقانی• «خیال آب خضر بست و جام کی خسرو// به جرعه نوشی سلطان ابوالفوارس شد» ->
حافظ• «داشت شاه آیینهٔ گیتی نمای// پرده ز اسرار همه گیتی گشای» ->
عبدالرحمن جامی• «در سفالین کاسهٔ رندان به خواری منگرید// کاین حریفان خدمت جام جهان بین کرده اند» ->
حافظ• «دلی که غیب نمای است و جام جم دارد// ز خاتمی که دمی گم شود چه غم دارد» ->
حافظ• «روان تشنهٔ ما را به جرعه ای دریاب// چو می دهند زلال خضر ز جام جمت» ->
حافظ• «زان جام جم که تا خط بغداد داشتی// بیش از هزار دجله مزیدم به صبحگاه» ->
خاقانی• «ز ماهی به جام اندرون تا بره// نگاریده پیکر بدو یکسره» ->
فردوسی• «ز ملک تا ملکوتش حجاب برگیرند// هرآن که خدمت جام جهان نما بکند» ->
حافظ• «سال ها دل طلب جام جم از ما می کرد// وآن چه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد» ->
حافظ• «سخن می رفت دوش از لوح محفوظ// نگه کردم چو جام جم نباشد» ->
عطار نیشابوری• «عمر، جام جم است کایامش// بشکند خرد، بس ببندد خوار» ->
خاقانی• «کمند سید بهرامی بیفکن، جام جم بردار// که من پیمودم این صحرا، نه بهرام است نه گورش» ->
حافظ• «گرت هواست که چون جم به سرّ غیب رسی// بیا و همدم جام جهان نما می باش» ->
حافظ• «گرچه خِرد در خطاست، بر خط می دار سر// تا خط بغداد دِه، دجله صفت جام جم» ->
خاقانی• «گفتم: ای مسند جم، جام جهان بینت کو// گفت: افسوس که آن دولت بیدار بخفت» ->
حافظ• «گفتم: این جام جهان بین بتو کی داد حکیم؟// گفت: آن روز که این گنبد مینا می کرد» ->
حافظ• «گنج در آستین و کیسه تهی// جام گیتی نما و خاک رهیم» ->
حافظ• «گوی خوبی بردی از خوبان خَلُّخ، شاد باش// جام کی خسرو طلب، کافراسیاب انداختی» ->
حافظ• «ما به مستی جام جم برداشتیم» ->
عطار نیشابوری• «هرآن که راز دوعالم ز خط ساغر خواند// رموز جام جم از نقش خاک ره دانست» ->
حافظ• «هر آن نیک و بدی کاندر جهان بود// در آن جام از صفای آن نشان بود» ->
محمود شبستری• «همچو جم، جرعه می کش که ز سّر دو جهان// پرتو جام جهان بین دهدت آگاهی» ->
حافظ• «یکی جم نام وقتی پادشا بود// که جامی داشت کان گیتی نما بود» ->
محمود شبستری• « سالها دل طلب جام جم از ما می کرد //آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد» ->
حافظ