فواید الرضویه

فواید الرضویه (الفواید ) (۳). فَوائِدُ الرَّضَویّه (الفَوائدُ...) (۳)
(عنوان کامل: الفوائدالرّضویه فی احوال علماء المذهب الجعفریه)، کتابی به فارسی، در احوال بزرگان شیعۀ امامیه، تألیف حاج شیخ عباس قمی، در ۱۳۳۳ق این کتاب شرح حال اجمالی و تفصیلی ۱۲۰۱ نفر از علما، فقها، حکما و متکلمین است که به ترتیب حروف الفبای نام کوچک آن ها تدوین شده است. فوائدالرّضویه در دو جلد به چاپ رسیده است (۱۳۲۷ش).

فوایدالرضویه (الفواید ) (۱). فَوائدُالرَّضَویّه (الفَوائدُ...) (۱)
نام رشته ای از کتاب ها که در موضوعاتی مختلف تألیف یافته و به تناسب نام امام رضا (ع)، یا نام مؤلف به این عنوان اسم گذاری شده اند، از آن جمله اند: ۱. الفوائد الرضویّة، در شرح طبّ الرضا (ع)؛ ۲. الفوائد الرضویّة، در اصول فقه، تألیف شیخ محمدرضا طبسی؛ ۳. الفوائدالرضویّة، در شرح حدیث رأس الجالوت، از قاضی سعید قمی؛ ۴. الفوائدالرضویّة فی احوال علماء المذهب الجعفریه، تألیف حاج شیخ عبّاسی قمی. کتاب اخیر از منابع رجالی در شرح احوال و آثار علمای شیعه به شمار می آید و بارها به چاپ رسیده است.

فوایدالرضویه (الفواید ) (۲). فَوائِدُالرَّضویّه (الفَوائدُ...) (۲)
شرحی عرفانی حِکْمی بر حاشیۀ حدیث رأس الجالوت، نوشتۀ قاضی سعید قمی. این حدیث، از آن جا که متضمن فوائد فلسفی و عرفانیِ بسیار دقیقی است، همواره مورد توجه معرفت پژوهان بوده است. هرچند، گویا امروزه سند متصل و اصیلی برای آن به دست نیست، اما علوّ مفاهیم آن، باعث شده تا عالمان شیعی، آن را تلقّی به قبول کنند. شرح قاضی سعید، براساس یک مقدمه و سه فائده بنا شده و در ذیل هر فائده، در قالب چندین مبحث، اجزای حدیث از دیدگاه حکمی بررسی شده است. امام خمینی (ره) حواشی ای بر آن تنظیم و تحریر کرده اند. این حواشی، از دیدگاه مکتب محیی الدینی، بسیار ارزشمند است. متن رساله و این حواشی، هر دو، به چاپ رسیده اند.

[ویکی اهل البیت] نام اصلی کتاب «فوائد الرضویة علی الفرائد المرتضویة» و مولف آن شیخ آقا رضا همدانی (متوفی 1322 قمری)است. این کتاب حاشیه بر رسائل شیخ اعظم مرتضی انصاری در علم اصول فقه است
آقا رضا بن ملا محمدهادی تهرانی نجفی معروف به شیخ آقا رضا همدانی از فقهای بزرگ شیعه است اعیان الشیعه در مورد او می گوید: "کان عالماً فقیهاً أصولیاً محققاً مدققاً من أفضل تلامیذ المیرزا السید محمدحسن الشیرازی"؛ عالمی فقیه اصولی محقق و مدقق بود و از برترین شاگردان میرزا سید محمد حسن شیرازی
او به جز این حاشیه ، شرح و حاشیه هائی نیز بر کتابهای شرائع الإسلام، مکاسب ، ریاض و نجاة العباد دارد همچنین تقریرات درس میرزای شیرازی و رساله ای عملی در عبادات، طهارت، صلاة، زکات، خمس و اعتکاف با نام "ذخیرة الأحکام فی مسائل الحلال والحرام"
این کتاب در حدود 131 صفحه است که در جلد اول، مباحث حجیت قطع و مباحث مربوط به آن تا صفحه 17 و حجیت ظن تا صفحه 30 آورده شده و در جلد دوم حواشی مربوط به اصل برائت از صفحه 30 تا صفحه 72 و استصحاب تا صفحه 118 و تعادل و تراجیح تا صفحه 131 را دربردارد.
اگر چه کتاب حاشیه بر رسائل به صورت مختصر نگاشته شده، اما از بهترین حواشی بر فرائد الأصول (رسائل) شیخ انصاری است و مملو از تحقیقات باارزش و ابتکارات و ابداعات می باشد که در سایر حواشی رسائل دیده نمی شود.
در مقدمه رسائلی که حواشی آقا رضا به آن ضمیمه شده، گفته شده قسمتهایی که حواشی مربوط به آن می باشد با علامت «ضا» مشخص شده است. کتاب حاشیه بر رسائل «شرح بالقول» است یعنی عبارات آن به صورت «قوله... أقول» آمده، البته در چند مورد نیز با لفظ «تنبیه» مطالبی تذکر داده شده است.
به نظر می رسد آقا رضا همدانی دو بار بر رسائل حاشیه زده و این دومین حاشیه او بر رسائل است. این مطلب را از عبارتی که در صفحه 90 آمده است می توان فهمید «هذا ما سطرناه فی الحاشیة القدیمة بأدنی اختلاف فی التعبیر».
مؤلف در موارد زیادی مثل نیت وضو و تذکیه حیوانی که گوشت او حلال است و مبحث قبله به کتاب مصباح الفقیه ارجاع می دهد. (ص 91 و 13 و 53) که در ابتدا به نظر می رسد تألیف کتاب مصباح الفقیه (توسط مؤلف) پایان یافته، اما با عبارتهایی نظیر «وفقنا الله لإتمامه» و یا «وفقنا لإتمام ذلک الکتاب» معلوم می شود. مؤلف کتاب حاشیه بر رسائل را در حین نوشتن مصباح الفقیه تألیف نموده است.