جهان قابل مشاهده

در کیهان شناسی مهبانگ، جهان قابل مشاهده (به انگلیسی: Observable universe) شامل کهکشان ها و اجرام دیگری است که مشاهدهٔ آن ها از زمین در دورهٔ کنونی امکانپذیر شده است. دلیل قابل مشاهده بودن این مواد این است که نور خارج شده از این اجسام، از لحظهٔ آغاز انبساط کیهان تا کنون، زمان کافی برای رسیدن به ما را داشته است. با فرض اینکه جهان همسانگرد است، فاصله تا لبه های جهان قابل مشاهده تقریباً در همه جهت ها یکی است، یعنی بدون توجه به شکل کلی جهان، جهان قابل مشاهده یک حجم کروی است که ناظر در مرکز آن قرار می گیرد. هر منطقه ای در جهان دارای جهان قابل مشاهدهٔ خودش است که ممکن است با جهان قابل مشاهده به مرکزیت زمین همپوشانی داشته یا نداشته باشد.
افق کیهان شناسی، بیشترین فاصله ای است که ذرات می توانسته اند در طول عمر جهان، آن فاصله را به سوی ناظر پیموده باشند. این فاصله مرز میان بخش قابل مشاهده و غیرقابل مشاهده جهان را نمایش می دهد، از این رو این فاصله در زمان کنونی، اندازه جهان قابل مشاهده امروزی را مشخص می نماید.وجود، ویژگیها و اهمیت یک افق کیهان شناسی به مدل کیهان شناسی مورد بحث بستگی دارد.
برحسب فاصله همراه، افق کیهان شناسی برابر با زمان همدیس η 0 {\displaystyle \eta _{0}}   گذشته از مهبانگ ضرب در سرعت نور c {\displaystyle c}   می باشد. کمیت η 0 {\displaystyle \eta _{0}}   از رابطه زیر به دست می آید:
که a ( t ) {\displaystyle a(t)}   فاکتور مقیاس متریک فریدمان-لومتر-رابرتسون-واکر و مهبانگ را در زمان t = 0 {\displaystyle t=0}   در نظر می گیریم. به عبارت دیگر افق کیهان شناسی با گذر زمان عقب می رود و بخش قابل مشاهده جهان افزایش می یابد.از آنجا که فاصله ویژه در یک زمان دلخواه برابر با فاصله همراه ضرب در فاکتور مقیاس است(در زمان فعلی فاصله همراه با فاصله ویژه برابر تعریف می شود، پس در زمان کنونی a ( t ) = 1 {\displaystyle a(t)=1}  )، فاصله ویژه تا افق کیهان شناسی در زمان t 0 {\displaystyle t_{0}}   از رابطه زیر به دست می آید: