دودمان اَروَندی یا یـِرواندونی ها (به ارمنی: Երվանդունիներ، یـِرواندونی)، (به انگلیسی Orontid Dynasty)، از ۵۷۰ (پیش از میلاد) تا ۲۰۰ (پیش از میلاد) حکمرانی کردند. مؤسس پادشاهی یرواند یکم ساکاواکیاتس بود و آخرین پادشاه از این دومان یرواند چهارم. آنتیوخوس چهارم کوماژن از این خاندان آخرین پادشاه کوماژن بود. شاهان یرواندی ارمنی سنت های دیرین حکومتی در ارمنستان را با خود داشتند. آن ها از اخلاف سلسله پادشاهان باستانی ارمنی در سده ۶ (پیش از میلاد) بودند و از این طریق به حکومت پیشین یعنی اورارتوها و اتحادیه قبیله ای به آستانه حکومت «آرمه» رسیده مربوط می شدند و دارای تجارب فراوانی در امور کشورداری بودند. آن ها همچنین از خویشاوندان طایفه هخامنشی به حساب می آمدند. زیرا یرواند یکم با دختر اردشیر سوم به نام «رودوگون» ازدواج نمود.
پاسدرماجیان، هراند. تاریخ ارمنستان. ترجمه محمد قاضی. تهران: زرین، ۱۳۷۷.
کتاب تاریخ ارمنستان، جلد اول، از دوران ما قبل تاریخ تا آخر سده هجدهم، مترجم: ادیک باغداساریان (ا. گرمانیک)
نام این دودمان یعنی اروندی (در زبان های غربی Orontid) از واژه فارسی اروند (در یونانی: Ὀρόντης لاتین: Orontes) گرفته شده که به معنی «چابک» و «دلاور» است.
مرزهای ارمنستان در دوران پادشاهی یرواند یکم ساکاواکیاتس همان مرزهای دوران اورارتو بود و در جنوب از جلگه دجله می گذشت، در شمال با ارمنستان علیا و منطقه گوگارک در غرب با فرات و در شرق توسط دریاچه ارومیه بطرف جلگه شاخه سفلای ارس و رود کورا محدود می شد. اروندی ها دشت آرارات را مرکز حکومتشان قرار دادند و شهر آرماویر که به روی خرابه های آرگیشتی خینیلی بنا گردیده بود. به عنوان پایتخت برگزیدند. آنها در این سرزمین به اصلاحات و آبادانی پرداختند و چند شهر بنا نهادند. در منطقه ای که رودهای ارس و آخوریان به هم ملحق می گردند شهر یروانداشات ساخته می شود؛ که جانشین آرماویر پایتخت پادشاهی ارمنستان می گردد. این شهر اخیر نقش خود را بعنوان مرکز پرستش حفظ می نماید. یک زیارتگاه بزرگ دیگر در باگاران در کنار آخوریان ایجاد می گردد.
از اولین مذاکرات سرداران اسکندر به منظور تقسیم سرزمین های او نام ارمنستان در فهرست اسامی ممالک فتح شده به دست اسکندر نیامده و ارمنستان برخلاف ایران، که هم زمان با سقوط دولت هخامنشی مطیع اسکندر و دولت مقدونی شد، توانست تمامیت ارضی و استقلال خود را حفظ کند.
پاسدرماجیان، هراند. تاریخ ارمنستان. ترجمه محمد قاضی. تهران: زرین، ۱۳۷۷.
کتاب تاریخ ارمنستان، جلد اول، از دوران ما قبل تاریخ تا آخر سده هجدهم، مترجم: ادیک باغداساریان (ا. گرمانیک)
نام این دودمان یعنی اروندی (در زبان های غربی Orontid) از واژه فارسی اروند (در یونانی: Ὀρόντης لاتین: Orontes) گرفته شده که به معنی «چابک» و «دلاور» است.
مرزهای ارمنستان در دوران پادشاهی یرواند یکم ساکاواکیاتس همان مرزهای دوران اورارتو بود و در جنوب از جلگه دجله می گذشت، در شمال با ارمنستان علیا و منطقه گوگارک در غرب با فرات و در شرق توسط دریاچه ارومیه بطرف جلگه شاخه سفلای ارس و رود کورا محدود می شد. اروندی ها دشت آرارات را مرکز حکومتشان قرار دادند و شهر آرماویر که به روی خرابه های آرگیشتی خینیلی بنا گردیده بود. به عنوان پایتخت برگزیدند. آنها در این سرزمین به اصلاحات و آبادانی پرداختند و چند شهر بنا نهادند. در منطقه ای که رودهای ارس و آخوریان به هم ملحق می گردند شهر یروانداشات ساخته می شود؛ که جانشین آرماویر پایتخت پادشاهی ارمنستان می گردد. این شهر اخیر نقش خود را بعنوان مرکز پرستش حفظ می نماید. یک زیارتگاه بزرگ دیگر در باگاران در کنار آخوریان ایجاد می گردد.
از اولین مذاکرات سرداران اسکندر به منظور تقسیم سرزمین های او نام ارمنستان در فهرست اسامی ممالک فتح شده به دست اسکندر نیامده و ارمنستان برخلاف ایران، که هم زمان با سقوط دولت هخامنشی مطیع اسکندر و دولت مقدونی شد، توانست تمامیت ارضی و استقلال خود را حفظ کند.
wiki: دودمان اروندی