کلمه جو
صفحه اصلی

قاضی چلبی

فرهنگ فارسی

حسن بن محمد بن محمد شاه فناری رومی حنفی و یا حسن بن محمد شاه بن محمد بن حمزه فناری معروف به فناری زاده و ملقب به محیی الدین .

لغت نامه دهخدا

قاضی چلبی. [ چ َ ل َ ] ( اِخ ) ابراهیم آذری از مشاهیر عهد سلطان سلیم خان اول عثمانی است که دیری به قضاوت بعضی از بلاد آناطولی منصوب وسپس به قضاوت حما معین گردید. وی به سال 993 هَ. ق. در حما درگذشت. در تاریخ وفاتش به ترکی گفته اند:
انتقال ایلده کده تاریخی
دیدیلر «گچدی آذری چلبی ».
وی در شعر دستی توانا داشته و دیوانی به نام نقش خیال دارد. از اشعار اوست به ترکی :
نه غم گر آذری آلوده گرد غبا اولسه
اولور روز جزاده لطفون اظهار ایتمگه باعث.
( قاموس الاعلام ج 1 ص 69 ) ( ریحانة الادب ج 1 ص 19 ).

قاضی چلبی. [ چ َ ل َ ] ( اِخ ) حسن بن علی بن امرّاﷲ، مکنی به ابن الحنائی. رجوع به ابن الحنائی حسن شود.

قاضی چلبی. [ چ َ ل َ ] ( اِخ ) حسن بن محمدبن محمدشاه فتاری رومی حنفی و یا حسن بن محمد شاه بن محمدبن حمزه فناری ، معروف به فناری زاده و ملقب به محیی الدین. عالمی است شاعر و ادیب نحوی فاضل محقق مدقق متدین که درتفسیر و معانی و بیان خبر و در فروع و اصول بصیر و از اکابر علمای حنفیه عثمانی است که به ورع و تقوی موصوف است. وی در عهد سلطان سلیمان خان قانونی به مقام شیخ الاسلامی رسیده و سالها در استانبول و ادرنه و آناطولی و روم ایلی به قضاوت منصوب و متقاعد شده و به زیارت مکه و مدینه مشرف گشته است. او به سال 954 یا886 هَ. ق. در استانبول وفات یافت. و در جوار ابوایوب انصاری مدفون گردید. تاریخ دومی «886» به صحت نزدیکتر است زیرا که پدرش محمد شاه به سال 840 یا 879 وفات یافته ، بعلاوه بنا بنوشته معجم المطبوعات بعضی از تألیفات خطی چلبی در سال 873 هَ. ق. نوشته شده است. وی تألیفاتی دارد. او راست : 1- حاشیه تفسیر بیضاوی. 2- حاشیه تلویح. 3- حاشیه شرح مواقف سید شریف. کتاب مواقف با شرح مذکور بارها در مصر و جز مصر چاپ شده است. 4- حاشیه مختصر. 5- حاشیه مطول و این در شیراز چاپ سنگی شده و جز اینها. ( معجم المطبوعات ص 757 ) ( فوائد البهیة ص 64 ) ( ریحانة الادب ج 1 ص 295 ).

قاضی چلبی . [ چ َ ل َ ] (اِخ ) ابراهیم آذری از مشاهیر عهد سلطان سلیم خان اول عثمانی است که دیری به قضاوت بعضی از بلاد آناطولی منصوب وسپس به قضاوت حما معین گردید. وی به سال 993 هَ . ق . در حما درگذشت . در تاریخ وفاتش به ترکی گفته اند:
انتقال ایلده کده تاریخی
دیدیلر «گچدی آذری چلبی ».
وی در شعر دستی توانا داشته و دیوانی به نام نقش خیال دارد. از اشعار اوست به ترکی :
نه غم گر آذری آلوده گرد غبا اولسه
اولور روز جزاده لطفون اظهار ایتمگه باعث .
(قاموس الاعلام ج 1 ص 69) (ریحانة الادب ج 1 ص 19).


قاضی چلبی . [ چ َ ل َ ] (اِخ ) حسن بن محمدبن محمدشاه فتاری رومی حنفی و یا حسن بن محمد شاه بن محمدبن حمزه ٔ فناری ، معروف به فناری زاده و ملقب به محیی الدین . عالمی است شاعر و ادیب نحوی فاضل محقق مدقق متدین که درتفسیر و معانی و بیان خبر و در فروع و اصول بصیر و از اکابر علمای حنفیه ٔ عثمانی است که به ورع و تقوی موصوف است . وی در عهد سلطان سلیمان خان قانونی به مقام شیخ الاسلامی رسیده و سالها در استانبول و ادرنه و آناطولی و روم ایلی به قضاوت منصوب و متقاعد شده و به زیارت مکه و مدینه مشرف گشته است . او به سال 954 یا886 هَ . ق . در استانبول وفات یافت . و در جوار ابوایوب انصاری مدفون گردید. تاریخ دومی «886» به صحت نزدیکتر است زیرا که پدرش محمد شاه به سال 840 یا 879 وفات یافته ، بعلاوه بنا بنوشته ٔ معجم المطبوعات بعضی از تألیفات خطی چلبی در سال 873 هَ . ق . نوشته شده است . وی تألیفاتی دارد. او راست : 1- حاشیه ٔ تفسیر بیضاوی . 2- حاشیه ٔ تلویح . 3- حاشیه ٔ شرح مواقف سید شریف . کتاب مواقف با شرح مذکور بارها در مصر و جز مصر چاپ شده است . 4- حاشیه ٔ مختصر. 5- حاشیه ٔ مطول و این در شیراز چاپ سنگی شده و جز اینها. (معجم المطبوعات ص 757) (فوائد البهیة ص 64) (ریحانة الادب ج 1 ص 295).


قاضی چلبی . [ چ َ ل َ ] (اِخ ) حسن بن علی بن امرّاﷲ، مکنی به ابن الحنائی . رجوع به ابن الحنائی حسن شود.



کلمات دیگر: