گیاه پالایی

گیاه پالایی (به انگلیسی: Phytoremediation) تکنیک پالایشی است که شامل جذب، تغییر شکل، تجمع یا تصعید آلاینده ها با کمک گیاهان برای زدودن آلودگی های آب، خاک و هوا می باشد. این روش را برای زدودن آلودگی های نفتی نیز بکار می برند.
گیاه پالایی فناوری جدیدی است که در آن از گیاهان مقاوم برای حذف یا کاهش غلظت آلاینده های آلی، معدنی و ترکیبات خطرناک محیط زیست از جمله فلزات سنگین، مواد نفتی و علف کش ها استفاده می شود (۱۲). امروزه استفاده از گیاهان سبز براساس توانایی فوق العاده آن ها در انباشت عناصر (گیاهان بسیار انباشتگر Hyperaccumulator) و حذف ترکیبات مضر از محیط و متابولیزه کردن آن ها به ملکول های متنوع، کاربرد فراوان دارد. فلزات سنگین و آلودگی های آلی، اهداف اصلی گیاه پالایی می باشند.
آلودگی خاک ها به فلزات سنگین از مهمترین موضوعات و مباحث چالش برانگیز در جهان امروز است. باید به این موضوع توجه نمود که همه عناصر به طور طبیعی در خاک وجود دارند و غلظت طبیعی آنها در خاک به عوامل زمین شناسی و جفرافیایی بستگی دارد. فرایندهایی طبیعی مانند خاکسازی و هوازدگی سنگ بستر باعث افزایش تدریجی غلظت عناصر مختلف در خاک می گردد.
بشر با فعالیت های صنعتی بی رویه و بدون رعایت موازین زیست محیطی منجر به آلودگی محیط زیست به انواع مختلف فلزات سنگین، مواد رادیو اکتیو، مواد شیمیایی و مواد آلی مختلف گردیده است و لزوم پاکسازی محیط از این آلودگی ها بمنظور بهره برداری پایدار و طولانی مدت از محیط ضروری می باشد. پاکسازی محیط با روش های مهندسی مرسوم بسیار پر هزینه و قابل اجرا در سطح کوچک می باشد و بدین علت لزوم بکارگیری روش پالایشی مناسب احساس می شود. لازم است ذکر شود که برخی از فلزات سنگین در غلظت های پایین برای گیاهان مواد غذایی محسوب می شوند لیکن تمام فلزات سنگین در غلظت های بالا برای گیاهان سمیت ایجاد می نمایند ()