یمم

[ویکی الکتاب] تکرار در قرآن: ۱۱(بار)
تیمم به معین قصد است در مصباح از ابن سکیت نقل کرده: «تَیَمَمُّوا صَعیداً طَیِّباً» یعنی قصد کنید زمین پاک را در مجمع فرموده: تیمم به معنی قصد است همچنین است تأمم. . غرض آن است که در حین انفاق چیز پست و کم قیمت را که خود آن را اگر بدهند نمی‏گیرید، انفاق نکنید بلکه چیزی را برای انفاق اختیار کنید که پرقیمت و مورد پسند شما و همه است، از ابن عباس نقل شده خرمای پوسیده و فاسد را انفاق می‏کردند که از آن نهی شدند، نگارنده گوید: آیه عام و شامل هر انفاق است. یعنی: از خوب‏های آنچه به دست آورده‏اید و آنچه برای شما از زمین بیرون آورده‏ایم، انفاق کنید و در موقع انفاق پست آن را که خود نمی‏گیرید مگر از آن چشم بپوشید، منظور مکنید. *** . همچنین است آیه . فقط لفظ «منه» در آن نیامده است. تیمم چنانکه گفته شد به معنی قصد است و در عرف شرع نام قصد به خصوصی است و آن اینکه زمین پاک را قصد کنند و خاک را در پیشانی و دستها استعمال نماید. و خلاصه آنکه: خاک پاکی و نظیر آن را مثل کلوخ، ریگ سنگ در نظر گرفته و دست بر آن می‏زند و پیشانی و پشت دستها را مسح می‏کند تفصیل آن در رسائل عملیه و روایات دیده شود. لفظ «منه» روشن می‏کند که باید مقداری از خاک ولو به صورت غبار، باید در دست بماند و با آن به صورت و دستها مسح کند، این در صورتی است که «مِن» بعضیه باشد لذا بعضی گفته‏اند بسنگی که غبار و خاک ندارد نمی‏شود تیمم کرد. بعضی «من» را ابتدائیه گرفته‏اند یعنی مسح باید از صعید شروع شده باشد. مراد از صعید مطلق وجه الارض است اعم از خاک، سنگ، ریگ و غیره. از جمله «مایُریدُاللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ» که در ذیل آیه مائده است معلوم می‏شود که حکم تیمم یک حکم تخفیفی است که در صورت بروز عوامل بخصوصی معین گشته است در المیزان فرموده تیمم در واقع همان وضو است که مسح سر و پاها از آن ساقط گردیده، شستن دست و صورت به مسح آن دو عوض شده و خاک جای آب را گرفته است. یعنی: اگر مریض یا در سفر بودید یا کسی از شما از خلوتگاه (قضای حاجت) آمد یا با زنان مقاربت کردید و در این صورتها آب پیدا نکردید زمین پاکی را قصد کنید و از آن به صورت و دستهایتان مسح نمائید...