فرغون

فرغون یا فرغان یا چرخ دستی که در افغانستان به نام کراچی نیز یاد میشود وسیله نقلیه دستی است که معمولاً دارای یک چرخ است و توسط یک نفر و به وسیله دو دسته کوچک که به همین منظور در آن تعبیه شده، هدایت می شود.فرغون به شکلی طراحی شده است که وزن بار بین چرخ و فردی که آن را هدایت می کند تقسیم شود و این کار باعث می شود فرد بتواند بارهای بسیار بزرگ و سنگینی را که خودش به تنهایی قادر به حمل آن نیست حمل کند. این وسیله معمولاً در صنعت ساختمان سازی و باغبانی و کشاورزی استفاده می شوند. معمولاً گنجایش فرغون ها ۱۷۰ کیلوگرم است.
نوع دوچرخ آن ثبات بیشتری بر روی زمین دارد و احتمال واژگونی آن در هنگام حمل کمتر است در حالی که نوع تک چرخ آن ها قدرت مانور بیشتری در فضاهای کوچک دارد و همچنین روی تخته های ضخیم و زمین های ناهموار و با شیب تند و همچنین در مواقعی که بار به شکل ناموزونی روی آن قرار گرفته باشد سودمندتر است. همچنین نوع تک چرخ آن اجازه کنترل بیشتری را به فرد در هنگام خالی کردن بار آن می دهد.
در ایران فرغون برای کارهای بنایی و ساختمانی کاربرد فروانی دارد. در لغتنامه دهخدا هیچ اشاره ای به این کلمه نشده است.......
نخستین کسی که توصیفاتی که از فرغون های تک چرخ چینی مشاهده کرده است شخصی به نام ژان واوو فنگ مربوط به سدهٔ دوم فرمانروایی دودمان هان است. این توصیفات در دیوارنگاره های آرامگاه های هان به چشم می خورد.این دیوارنگاره که مردی را در حال حرکت دادن یک فرغون نشان می دهد در آرامگاه فن فوجان در استان سیچوآن یافت شده است که تاریخ آن سال ۱۵۰ پس از میلاد است.