نفس لوامه

نَفس لَوّامه
رجوع شود به:نفس

[ویکی فقه] «نفس لوّامه» عبارت است از نفسی که صاحب خود را بر گناهی که از او صادر شده و بر آنچه از منافع حقیقی و کمالات انسانی و درجات اخروی از او فوت می شود، ملامت می نماید.
«نفس لوّامه» عبارت است از نفسی که صاحب خود را بر گناهی که از او صادر شده و بر آنچه از منافع حقیقی و کمالات انسانی و درجات اخروی از او فوت می شود، ملامت می نماید. و این از علایم ایمان است که اگر از شخص گناهی صادر شود و پشیمان نگردد، به حکم: «مَنْ لَمْ یَنْدُمْ عَلی ذَنْبٍ ارْتَکَبَهُ فَلَیْسَ بِمُؤْمِنٍ»؛ (این عبارت برگرفته از روایات است و خودش لفظ روایت نیست؛ رجوع شود به )«کسی که پشیمان نشود از گناهی که مرتکب شده، مؤمن نیست»و اگر پشیمان شود، لازمه آن، ملامت و سرزنش نفس است بر گناهی که از او صادر شده است. و نیز در روایت است: مؤمن گناه خود را مانند صخره و سنگ بزرگی می بیند که می ترسد بر او فرود آید، و منافق گناه را مثل مگسی می بیند که بر بینی او نشسته باشد. «اِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیَریٰ ذَنْبَهُ کَاَنَّهُّ صَخْرَةٌ یَخافُ اَنْ تَقَعَ عَلَیْهِ، وَاِنَّ الْکافِرَ یَری ذَنْبَهُ کَاَنَّهُ ذُبابٌ مَرَّ عَلی اَنْفِهِ». («مؤمن گناه خود را مانند صخره می بیند که می ترسد بر روی او بیفتد و کافر گناه خود را مگسی می بیند که بر روی بینی اش بخورد و بگذرد»)
نفس لوّامه در قرآن
و این نفس لوّامه همان نفسی است که در قرآن مجید می فرماید: (وَلآ اُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوّامَةِ)؛ «و سوگند به (نفس لوّامه) وجدان بیدار و ملامتگر (که رستاخیز حقّ است)» به هرحال از آیات و روایات، مدح نفس لوامه استفاده می شود و صاحب چنین نفسی باید آن را علامت بیداری وجدان و آگاهی باطن و ضمیر و غنیمت بداند و در نیل به مراتب بالاتر تلاش کند.