کلمه جو
صفحه اصلی

اکوسیستم


برابر پارسی : بوم سازگان

فرهنگ معین

(اِ کُ تِ ) [ ع . ] (اِ. ) مجموعة جانداران و مح یط طبیعی اعم از برکه ، جنگل و کویر که در آن زیست می کنند.

دانشنامه عمومی

بوم سازگان یا اکوسیستم (به فرانسوی: Écosystème، اکوسیستم) (به انگلیسی: Ecosystem، ایکوسیستم) اشاره به گردآوری اجزاء و روش هایی دارد که تشکیل دهنده و حاکم بر رفتار برخی زیر مجموعه های فضای زیستی می باشند. مفهوم ادراک شده این واژه معمولاً برای اشاره به عناصر حیاتی و غیر حیاتی و تعامل آن ها با یکدیگر در محیط های تعریف شده و بدون در نظر گرفتن محدودیت های ذهنی در خصوص بزرگ یا کوچک بودن آن منطقه، بکار می رود. از نظر بسیاری از مردم، اکوسیستم ها (مانند انواع دیگر سیستم ها) تحت حاکمیت قوانین علوم سیستم ها و علوم سایبرنیتیک بوده و کاربری خاص آن ها در گردآوری ارگانیزم ها و اجزای مرتبط غیر جاندار است. از نظر برخی دیگر، اداره مقدماتی اکوسیستم ها توسط امور تصادفی، عکس العمل های برانگیخته شده آن ها در مواد غیر جاندار و پاسخ های انعکاسی ارگانیزم ها انجام می پذیرد.
زیست کره
گونه های مهاجم
آرتور تانزلی
فراجمعیت
به صورت عمومی می توان یک سیستم اکولوژیک را به عنوان یک اجتماع از ارگانیزم ها (گیاهان، حیوانات و دیگر ارگانیزم های زنده -؛ که با عناوین «اجتماع عناصر زنده» یا بایو کونوسیس) در نظر گرفت که با محیط (یا بایوتوپ) در تعامل و زندگی بوده و به عنوان یک واحد بی قاعده عمل می نمایند؛ که همان تعامل به عنوان یک واحد پویا و پیچیده و یک «واحد اکولوژیک» است..
کلمه «اکوسیستم» مخفف و ترکیب واژه های «اکولوژیکی» به معنای بوم شناسی و «سیستم» به معنای سامانه است. واژه اکوسیستم برای اولین بار در اثر منتشر شده اکولوژیست انگلیسی آرتور تنسلی به سال ۱۹۳۵ مورد استفاده قرار گرفت.
وقتی انجمن بوم شناسان بریتانیا، دریک نظرسنجی از اعضایش خواست که فهرست مهم ترین مفاهیم بوم شناختی را ارائه کنند «اکوسیستم» مفهومی بود که بیش از هر چیز در فهرست ها تکرار شد. (Cherreett1989)

دانشنامه آزاد فارسی

اِکوسیستِم (ecosystem)
اِکوسیستِم
در بوم شناسی، واحدی یکپارچه، متشکل از اجتماع موجودات زنده (باکتری ها، جانوران، و گیاهان) و محیط زیست طبیعی (هوا، خاک، آب، و اقلیم) که زیستگاه آن موجودات به شمار می آید. یکایک موجودات زنده باهم و با محیط زیست یا زیستگاه شان، در قالب یک رشته روابط کنش و واکنش می کنند که به جریان انرژی و مواد غذایی در آن سیستم وابسته است. این روابط معمولاً پیچیده و به خوبی در حال تعادل اند و از لحاظ نظری، اکوسیستم های طبیعی خود بسنده اند. اما تغییرات عمده در یک اکوسیستم، از قبیل تغییر اقلیم، افزایش بیش از حدّ جمعیت، یا حذف یک گونه ممکن است ثبات سیستم را تهدید کند و به تخریب و نابودی آن بینجامد. مثلاً، حذف یک شکارگر گوشت خوارِ مهم ممکن است از طریق فزون چرایی علف خواران به نابودی اکوسیستم منجر شود.زنجیره های غذایی. یکی از جنبه های عمدۀ هر اکوسیستم تنوع زیستی آن است. اعضای اکوسیستم معمولاً به یکی از این دو دسته تعلق دارند: تولیدکنندگانیا اعضایی که می توانند انرژی را به غذا تبدیل کنند، و مصرف کنندگانیا آن هایی که برای تأمین نیازهایشان به تولیدکنندگان وابسته اند. به این ترتیب، گیاهان، در مقام تولیدکننده، انرژی خورشید را طی فرآیند نورساخت (فتوسنتز)می گیرند و مواد غذایی را از خاک و آب جذب می کنند. این ذخیره های انرژی و مواد غذایی سپس در دسترس مصرف کنندگان قرار می گیرد. مثلاً، انرژی و مواد غذایی از طریق علف خواران، که گیاهان را می خورند، به گوشت خواران، که علف خواران را می خورند، منتقل می شود. توالی و ترتیبی که انرژی و مواد غذایی طی آن از سیستم عبور می کنند زنجیرۀ غذایی۴ نام دارد و سطوح انرژی در داخل زنجیرۀ غذایی را سطوح غذایی می گویند.
تنوع سیستم. اکوسیستم ها را می توان در مقیاس ها یا سطوح مختلف، از درشت سیستم ها (بزرگ مقیاس) تا ریزسیستم ها (مقیاس محلی) شناسایی کرد. مثلاً، اکوسیستم جهان (بوم سپهر) متشکل از تمامی صُوَر، اشکال طبیعی کرۀ زمین ـ خشکی، اقیانوس ها، و جوّ پوشای (زمین سپهر) آن و همۀ موجودات زنده ای است که روی زمین زندگی می کنند (زیست کره)؛ در مقیاسی کوچک تر، اکوسیستمِ یک برکۀ آب شیرین، گیاهان و جانورانی که در برکه زندگی می کنند، آب برکه و همۀ مواد حل شده یا معلق در آب، همراه با سنگ ها، گِل، و مادۀ پوسیده و روبه فساد کف آبگیر، را شامل می شود. به این ترتیب، اکوسیستم ها می توانند شامل سیستم های کوچک تر و خود جزئی از اکوسیستم های بزرگ تر باشند.
تعادل و توالی. اِی جی تنسلی، بوم شناس بریتانیایی، برای نخستین بار در ۱۹۳۵ اصطلاح اکوسیستم را وضع کرد که به اجتماعی از موجودات زندۀ وابسته به هم با روابطی پویا بین سطوح مصرف کننده اشاره داشت که می توانند بدون دگرگون کردن مشخصه های اولیه سیستم به تغییرات پاسخ دهند. مثلاً، تغییرات چرخه ای در جمعیت ها که از اجزای بنیادین اکثر اکوسیستم ها به حساب می آیند گاهی ممکن است به افت وخیزهای پردامنه ای در تعداد یک گونه بینجامند، اما به علت وابستگی متقابل همۀ این اجزاء، هر تغییری در یک جزء از ماهیّت این اجتماع منجر به بروز واکنش در سایر اجزای آن خواهد شد. در اکثر موارد، این واکنش ها در جهت بازگردان تعادل یا توازن طبیعت عمل می کنند، اما گاه گاه تغییر یا اختلال و بی نظمی کلی چندان شدید است که موازنۀ سیستم را به نحو برگشت ناپذیری دگرگون کرده و منجربه جایگزینی یک اکوسیستم به جای اکوسیستم دیگر می شود. در شرایطی که این جایگزینی به منزلۀ فرآیندی طبیعی پیش می آید، مانند کلونی سازی موجودات زنده بر روی یک صخرۀ خشک، یا تبدیل جنگل به علفزار درنتیجۀ آتش سوزی ناشی از آذرخش، این روند را توسعۀ اکوسیستم یا توالی بوم شناختی می گویند.
ظرفیت زیست محیطی. حداکثر تعداد موجودات زنده ای که یک محیط زیست خاص بتواند تحمّل کند، ظرفیت زیست محیطی نامیده می شود. اگر میزان ازدیاد جمعیت فراتر از ظرفیت زیست محیطی یک اکوسیستم باشد، منابع ناکافی خواهند بود و یک یا چندگونه از بین خواهند رفت تا مجدداً تعادل، یا موازنۀ طبیعت، برقرار شود. به همین ترتیب، اگر تعداد گونه ها در یک محیط زیست از ظرفیت آن کمتر باشد، جمعیت موجود در اکوسیستم روبه فزونی می گذارد تا با منابع موجود به موازنه درآید. دخالت انسان غالباً به ایجاد اختلال در ظرفیت زیست محیطی یک ناحیه می انجامد. چراندن بی رویه حیوانات در علفزار یا کشتار بیش از حد یک گونه یا واردکردن گونه های غیربومی به یک ناحیه از آن جمله اند.
خطر انسانی. زیست کره یا بوم کره لایه ای برهم کنشی است که عناصر جوّ، آب کره، و سنگ کره در آن می آمیزند و دربرگیرندۀ چرخه های طبیعی مانند چرخه های کربن، نیتروژن (ازت)، و چرخه های آب شناختی است. دخالت آدمی در سیستم های طبیعی زمین، که با گذار جامعۀ انسانی از جماعت های چادرنشین شکارگر و گردآورندۀ خوراک به اجتماع های کشاورزِ یکجانشین آغاز شد، در قرن های ۱۸ و ۱۹ با وقوع انقلاب کشاورزی و انقلاب صنعتی شتاب یافت. انقلاب فناوری در قرن ۲۰، با برنامه های صنعتی شدن و شهرنشینی و نیز فعالیت های کشاورزی فشرده آن، به تهدیدی عمده تبدیل شده و به اکوسیستم های کرۀ زمین در همۀ سطوح آسیب وارد آورد.
فرضیۀ گایا. نظریۀ کرۀ زمین به منزلۀ تک موجودی زنده، یا تک اکوسیستم، از جانب جیمز لاولاک، دانشمند انگلیسی، در نیمۀ دهۀ ۱۹۶۰ بیان شد. او در آن زمان دربارۀ امکان وجود حیات در مریخ در چارچوب برنامۀ فضایی ناسا تحقیق می کرد. فرضیۀ گایا، که نامش از الهه ای از یونان باستان گرفته شده است، سیارۀ زمین را همچون سیستمی خودتنظیم می نگرد که در آن تک تک عناصر در رابطه ای نمادین در کنار یکدیگر همزیستی می کنند. لاولاک در روند پرداختن به این فرضیه دریافت که آسیب هایی که انسان بر بسیاری از اکوسیستم های کرۀ زمین وارد آورده است، موجودیت خود این سیّاره را تهدید می کند. آثار این اختلال هم اکنون در تغییر چشم اندازها و اقلیم های تقریباً همۀ نواحی یا زیست بوم های این سیّاره خود را نشان می دهد. این تغییرات را می توان در جنگل زدایی منطقۀ ساحل در افریقا، پایین آمدن سطح آب دریاچۀ آرال در آسیای مرکزی، نابودی جنگل های بارانی استوایی، و ایجاد حفره در لایۀ اُزون برفراز شمالگان و جنوبگان به دلیل آلودگی جو با گازهای گلخانه ای مشاهده کرد. این گازها عبارت اند از دی اکسید کربن و گوگرد ناشی از سوختن سوخت های فسیلی، و ترکیب های کلروفلوئوروکربن (سی اف سی ها) که مادّۀ مولد فشار در افشانه ها و مادّۀ سردکننده اند. نازک شدن لایۀ محافظ اُزون پیرامون کرۀ زمین، و درنتیجه بروز خطر گرمایش جهانی، بر وظیفۀ اصلی جریان انرژی در درون هر اکوسیستم این سیّاره، از موجودات ذره بینی تا خود بوم کره تأثیر می گذارد.کهن ترین اکوسیستم. در ۱۹۹۹، دیرین شناسان در غرب استرالیا، در نزدیکی شهرک ماربل بار، در ۱۲۰۰ کیلومتری پِرت، شاهدی از آنچه تصور می شود قدیمی ترین اکوسیستم جهان است کشف کردند. این شاهد یا مدرک عبارت است از استروماتولیت های سنگواره شده ای که برای آن ها عمر۳.۴۶میلیارد ساله تعیین شده است.

پیشنهاد کاربران

واژه ای برای اشاره به عناصرحیاتی وغیرحیاتی وچگونگی تعامل باآن ها

سامانه ی تعاملی

زیست بوم

زیست بوم یا اکوسیستم ( Ecosystem ) ، به سامانه ای متشکل از موجودات زنده ( گیاهان، جانوران، و . . . ) و غیر زنده ( هوا، آب، خاک، و . . . ) که با یکدیگر در تعامل هستند اطلاق می شود.

اِکوسیستم
ریشه یابی این واژهء اروپایی:
اِکوسیستِم : اِکو - سی - ست - اِم
اِکو = کَد ، کَده ، خانه
سی = کوتاه شدهء sym یا syn = هَم ، هَن
ست = ایستادن ، ایستاد ( ای - ست - آد )
اِم = پسوند نام ساز
گرته برداری : کَدهَم ایستام، کَدیستام

اکوسیستم ( ecosystem ) : [ اصطلاح آکواریم]به سیستمی که تشکیل شده از ارگانیسم های گونگون با تاثیرات متقابل بر هم و محیطشان گویند.

محل زندگی جانداران اعم از گیاهان، حیوانات و. .


بهترین معادل اکوسیستم کلمه ی ( ( اکوزیست ) ) است زیرا ( ( اکو= مکان ) ) و ( ( سیستم= باتوجه به ترکیب با کلمه اکو می توان آن را زیستگاه اصلی ) ) نامید

زیست بوم، بوم سازگان، بوم سامانه یا کَدسامانه


کلمات دیگر: