عرب خمسه یکی از ایلات تشکیل دهنده اتحادیه ایلات خمسه فارس است. عرب خمسه از دو ایل عرب جبَاره و شیبانی تشکیل شده است. این قوم به گویشی از عربی خلیجی سخن می گویند که دارای مقدار زیادی واژگان دخیل فارسی می باشد. اعراب خمسه مسلمان و عمدتاً شیعه مذهب می باشند.
استان فارس
ایلات خمسه
فسا
داراب
دبیران
جهرم
مرودشت
آباده
۲۶۰٬۰۰۰
زندگی عشایر عرب خمسه ازسال ۱۳۱۱ تا۱۳۷۳ خورشیدی در سال ۱۳۱۱ه. ش بدستور رضاخان عشایر خمسه را از حالت چادرنشینی و کوچ گردی خارج و از شمال شرقی تا جنوب شرقی فارس که محل ییلاق و قشلاق آنان بودبه طور پراکنده سکونت اجباری را در کنار شهرها و روستاها یا در نقطه های دور بدون هیچگونه وسیله رفاهی آغاز کردند. نه سال ایلات و عشایر زندگی نابه سامانی را می گذرانیدند. در سال۱۳۲۰ با سقوط رضاخان از اسکان خارج و در سال های اول فاقد هرگونه وسیله کوچ گردی بودند زیرا گوسفند، شتر، اسب و الاغ که سرمایه زندگی آنان بودبه حداقل رسیده و چادر سیاه که سرپناه آنان بود به وسیلهٔ مأمورین رضاخان پاره واگر چادری هم از دید مأموران دولتی مخفی مانده بود ظرف مدت نه سال اسکان اجباری پوسیده و از کار افتاده بود. به هر حال ایلات خمسه با ذوق و شوق سنت کوچ گردی خود را شروع و به ایاب و ذهاب بین مناطق سردسیر و گرمسیر پرداختند و تا سال ۱۳۲۵ سروسامانی به وضع عشیره ای خود داداند و دوباره صاحب اغنام و احشام گردیدند. هر طایفه و تیره ای به یرد اصلی خود روی آورده و به مراتع ییلاقی و قشلاقی خود رونقی دوباره دادند. زمانی که ایل عرب به طور اجبار مانند دیگر ایلات ایران اسکان گردید طبق آماری که به وسیلهٔ حکومت عرب و باصری به مرکز ارسال گردیده بود دوازده هزار خانوار و زمانی که از خانه های گلی خارج و به کوچ گردی پرداختند جمعیت جباره و شیبانی جمعاً در حدود سه هزار خانوار بودند چون در مدت اسکان اجباری اغنام خود را از دست داده و ثروت خود را باخته بودند. به ناچار هر کسی به جانبی روی آورده بود. گروهی به آبادان رفته و جذب شرکت نفت شدند. گروهی به شهرستان ها پناه بردند و گروهی در روستاها به عنوان زارع توقف کردند. گروهی در اثر یکجا نشینی و بروز بیماری های گوناگون تلف شدند. گروهی که در مناطق گرمسیری اسکان شده بودند در اثر گرمازدگی از بین رفتند و این عوامل باعث از بین رفتن جمعیت ایل عرب گردید.
پس از خروج از اسکان جمعیت آن ها رو به فزونی گذاشت و تعداد گوسفند و شتر و اسب و الاغ آنان به بالاترین رقم رسید. به طوری که در بعضی طوایف برای بهره گیری از دام های خود مردان دو سه و گاهی چهار زن به عقد خود درآورده و طبق آمار سرشماری سال ۱۳۴۲ با توجه به اینکه تعدادی حاضر به جوابگویی نشده یا از دسترس مأمورین آمار خارج گردیدند جمعیت ایل عرب رقمی در حدود دوازده هزار خانوار و پنجاه هزار نفر را تشکیل می داد. از سال ۴۲ به بعد به علت حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق و ایجاد کشتزارها و باغ های آبی و دیم در کوه ها و سیر حرکت ایل و درگیری بین افراد ایل نشین و مالکین آن ها و کوتاه شدن دست کلانتران و سران ایل از طایفه که چون نخ تسبیح پیوند دهنده افراد ایل بودند تخریب مراتع و عوامل دیگر ایلات عشایر رو به پراکندگی گذارده و هر گروهی به سمتی پراکنده شدند. گروهی به شهرها و روستاها پناه بردند و به مشاغل مختلف مشغول گردیدند و عده کمی هم به حال سیار و نیمه سیار به زندگی ادامه می دهند. اکنون طبق آمار جهاد سازندگی عشایر حدود سه هزار خانوار از طوایف خمسه در حال کوچ گردی زندگی می نمایند و حدود سی هزار خانوار در شهرستان ها و توابع آن از آباده تا لارستان به حالت اسکان می باشند. تعداد قلیل عشایر کوچ رو هم به تدریج از حالت کوچندگی خارج و به یکجا نشینی روی می آورند که باعث نابودی دامپروری سنتی که یکی از منابع درآمد مملکت است می شوند.
استان فارس
ایلات خمسه
فسا
داراب
دبیران
جهرم
مرودشت
آباده
۲۶۰٬۰۰۰
زندگی عشایر عرب خمسه ازسال ۱۳۱۱ تا۱۳۷۳ خورشیدی در سال ۱۳۱۱ه. ش بدستور رضاخان عشایر خمسه را از حالت چادرنشینی و کوچ گردی خارج و از شمال شرقی تا جنوب شرقی فارس که محل ییلاق و قشلاق آنان بودبه طور پراکنده سکونت اجباری را در کنار شهرها و روستاها یا در نقطه های دور بدون هیچگونه وسیله رفاهی آغاز کردند. نه سال ایلات و عشایر زندگی نابه سامانی را می گذرانیدند. در سال۱۳۲۰ با سقوط رضاخان از اسکان خارج و در سال های اول فاقد هرگونه وسیله کوچ گردی بودند زیرا گوسفند، شتر، اسب و الاغ که سرمایه زندگی آنان بودبه حداقل رسیده و چادر سیاه که سرپناه آنان بود به وسیلهٔ مأمورین رضاخان پاره واگر چادری هم از دید مأموران دولتی مخفی مانده بود ظرف مدت نه سال اسکان اجباری پوسیده و از کار افتاده بود. به هر حال ایلات خمسه با ذوق و شوق سنت کوچ گردی خود را شروع و به ایاب و ذهاب بین مناطق سردسیر و گرمسیر پرداختند و تا سال ۱۳۲۵ سروسامانی به وضع عشیره ای خود داداند و دوباره صاحب اغنام و احشام گردیدند. هر طایفه و تیره ای به یرد اصلی خود روی آورده و به مراتع ییلاقی و قشلاقی خود رونقی دوباره دادند. زمانی که ایل عرب به طور اجبار مانند دیگر ایلات ایران اسکان گردید طبق آماری که به وسیلهٔ حکومت عرب و باصری به مرکز ارسال گردیده بود دوازده هزار خانوار و زمانی که از خانه های گلی خارج و به کوچ گردی پرداختند جمعیت جباره و شیبانی جمعاً در حدود سه هزار خانوار بودند چون در مدت اسکان اجباری اغنام خود را از دست داده و ثروت خود را باخته بودند. به ناچار هر کسی به جانبی روی آورده بود. گروهی به آبادان رفته و جذب شرکت نفت شدند. گروهی به شهرستان ها پناه بردند و گروهی در روستاها به عنوان زارع توقف کردند. گروهی در اثر یکجا نشینی و بروز بیماری های گوناگون تلف شدند. گروهی که در مناطق گرمسیری اسکان شده بودند در اثر گرمازدگی از بین رفتند و این عوامل باعث از بین رفتن جمعیت ایل عرب گردید.
پس از خروج از اسکان جمعیت آن ها رو به فزونی گذاشت و تعداد گوسفند و شتر و اسب و الاغ آنان به بالاترین رقم رسید. به طوری که در بعضی طوایف برای بهره گیری از دام های خود مردان دو سه و گاهی چهار زن به عقد خود درآورده و طبق آمار سرشماری سال ۱۳۴۲ با توجه به اینکه تعدادی حاضر به جوابگویی نشده یا از دسترس مأمورین آمار خارج گردیدند جمعیت ایل عرب رقمی در حدود دوازده هزار خانوار و پنجاه هزار نفر را تشکیل می داد. از سال ۴۲ به بعد به علت حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق و ایجاد کشتزارها و باغ های آبی و دیم در کوه ها و سیر حرکت ایل و درگیری بین افراد ایل نشین و مالکین آن ها و کوتاه شدن دست کلانتران و سران ایل از طایفه که چون نخ تسبیح پیوند دهنده افراد ایل بودند تخریب مراتع و عوامل دیگر ایلات عشایر رو به پراکندگی گذارده و هر گروهی به سمتی پراکنده شدند. گروهی به شهرها و روستاها پناه بردند و به مشاغل مختلف مشغول گردیدند و عده کمی هم به حال سیار و نیمه سیار به زندگی ادامه می دهند. اکنون طبق آمار جهاد سازندگی عشایر حدود سه هزار خانوار از طوایف خمسه در حال کوچ گردی زندگی می نمایند و حدود سی هزار خانوار در شهرستان ها و توابع آن از آباده تا لارستان به حالت اسکان می باشند. تعداد قلیل عشایر کوچ رو هم به تدریج از حالت کوچندگی خارج و به یکجا نشینی روی می آورند که باعث نابودی دامپروری سنتی که یکی از منابع درآمد مملکت است می شوند.
wiki: عرب خمسه