کبودان

کبودان . [ ک ُ ] (اِ) صاحب برهان و به تبع او صاحب آنندراج گوید: تخمی باشد که سیاه دانه خوانند. و در فرهنگ جهانگیری نیز سیاه دانه دانسته شده است و در فهرست مخزن الادویه ، اسم عربی شاهدانه مذکور گردیده است اما کلمه مصحف کنودان است بمعنی شاهدانه . رجوع به کنودان و کبودانه شود.

کبودان . [ ک َ ] (اِخ ) دهی از دهستان شاخنات بخش درمیان شهرستان بیرجند. کوهستانی ، معتدل . دارای 346 تن سکنه است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9).

کبودان . [ ک َ ] (اِخ ) دهی است در میان دریاچه ٔ اورمیه که بر جزیره ای قرار داشته است . و اما اندر دریای ارمینیه (صحیح اورمیه ) یک جزیره است بر او یک ده است آنرا کبودان خوانند جایی با نعمت و مردم بسیار. (حدودالعالم چ ستوده ، ص 23). ابی دلف در سفرنامه گوید: کوهی است میان دریاچه ٔ اورمیه در آن قریه هایی وجوددارد که محل سکونت و توقف دریانوردان و کشتی های دریاچه است . (سفرنامه ٔ ابودلف در ایران ترجمه ٔ ابوالفضل طباطبائی ص 48). پرفسور مینورسکی در توضیح عبارت سفرنامه افزاید: کبوذان (کبودان ) نام خود دریاچه است . ولی مسعودی معتقد است که نام دریاچه ، از نام قلعه ٔ قریه گرفته شده است . عبارت ما، به جمله ٔ مسعودی (کتاب التنبیه ص 75) نزدیک است وی می نویسد: «و بحیرة کبودان ... لایتکون ذی روح فیها و هی مضافة الی قریة جزیرةفی وسطها تعرف بکبوذان یسکنها ملاحوا المراکب التی یرکب فیها فی هذه البحیرة و تصب الیها انهار کثیرة»، در دریاچه ٔ کبوذان جانداری وجود ندارد و آن ضمیمه ٔ قریه ای است واقع در میان جزیره ای که کبودان نامیده می شود و ملوانانی که با کشتی در این دریاچه رفت و آمد می کنند در آن قریه سکونت دارند و رودخانه های بسیار بدانجا می ریزد. (تعلیقات مینورسکی بر سفرنامه ٔ ابودلف در ایران ترجمه ٔ ابوالفضل طباطبائی ص 107 و 108).

کبودان . [ ک َ ] (اِخ )دهی از دهستان کلیبر بخش کلیبر شهرستان اهر. دارای 132 تن سکنه است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4).

جامی (از فرهنگ جهانگیری ).

کبودان . [ک َ ] (اِخ ) (دریای ...) دریای ارمینیه است . درازی اوپنجاه فرسنگ است اندر پهنای سی فرسنگ . اندر میان این دریا دهی است کبودان گویند و این دریا را بدان ده باز خوانند و از گرد او آبادانی است و اندراو هیچ جانور نیست از شوری آبش مگر کرم . (حدودالعالم چ ستوده صص 14 - 23). و دمشقی در نخبةالدهر آرد: دریاچه ای است به ارمنستان . اما ظاهراً در گفته ٔ صاحب حدودالعالم و دمشقی تسامحی است بدین تعبیر که میان کلمه ٔ اورمیه و ارمنیه (ارمنستان ) خلط کرده اند. چه دریاچه ٔ کبودان دریاچه ٔ اورمیه امروزی است . و حمداﷲ مستوفی در نزهةالقلوب دریاچه اورمیه را کبودان گفته است ، همان دریاچه ای که نام کهن آن چیچست است و بنا بگفته ٔ مؤلف کتاب «کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او» ارامنه کپوتان یا کپوتان دزو Dzou می گویند، مسعودی و ابن حوقل آن را بحیره ٔ کبودان خوانده اند. (کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او حاشیه ٔ ص 161). دریاچه ٔ شاهی . دریاچه ٔ ارومیه . (یادداشت مؤلف ). کَپوتا. (کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او حاشیه ٔ ص 161). رجوع به چیچست شود.