قاووت

قاووت، که در لهجه کرمانی به آن قُووِتو و در بعضی از لهجه ها قُوَّتو، قُویت یا قُبیت و در گویش چهاردولی به آن قاوییت می گویند، از سوغاتی های شهربابک، راور، رفسنجان، سیرجان، بم، زرند و کرمان است که قدمتی طولانی دارد. این پودر خوراکی که در واقع باید آن را نوعی شیرینی به حساب آورد در انواع مختلفی تولید می شود و طعم های متفاوتی دارد. یک نوع آن ترکیب نخود، نارگیل و شکر است، نوع دیگر به جای نخود از پسته استفاده می شود. اما معروفترین و کاملترین نوع قووتوی کرمان قهوه ای رنگ است و معمولاً شامل قهوه، شکر، تخم خرفه، خشخاش، جو، بذر کتان، گشنیز، روپاس، سیاه دانه، جدوا، هل باد، هل رسمی، موردانه، کنجد، تخم کاهو می باشد. برخی از این مواد را برشته کرده و سپس آن ها را مخلوط و آسیاب می کنند.
کتاب آشپزی ویکی کتاب یک دستور آشپزی در این رابطه دارد: قاووت
با توجه به ترکیبات موجود در قاووت، این سوغات مغذی شیرین می تواند منبع خوب اسیدهای چرب غیراشباع و ترکیبات ضداکساینده باشد. در سال های اخیر به دلیل وجود ترکیبات مغذی شامل استرول ها، ویتامین ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب، ترکیبات فنولیک و … در بخش های مختلف گیاهان دارویی و مغزی ها و تأثیرات مفید آن ها بر عملکرد قلب و عروق بدن، به خصوص در افراد با ریسک بالای بیماری های قلبی، توجه ویژه ای به مصرف این گونه مواد غذایی معطوف شده است. ترکیبات پلی فنولی گروه بزرگی از مواد طبیعی گیاهی می باشند که معمولاً در میوه ها، سبزی ها، برگ ها، آجیل ها، دانه ها، ریشه و سایر قسمتهای گیاه دیده می شوند. ترکیبات فنولی با داشتن خاصیت ضداکسایشی و ضدرادیکالی می توانند نقش مهمی در حفظ کیفیت مواد غذایی و سلامتی انسان ایفا نمایند.
در حال حاضر قاووت به طور گسترده ای در استان کرمان مصرف داشته و بخاطر اجزاء تشکیل دهندهٔ آن با طیف وسیعی از اثرات درمانی به فروش می رسد که به نظر می رسد چنین خواصی جهت تأیید نیاز به مبانی معتبر علمی دارند. نتایج به دست آمده در پژوهشی نشان داد که نمونه های قاووت با داشتن مقادیر قابل توجهی ترکیبات فنولی دارای پتانسیل ضداکسایشی مطلوبی می باشند که می تواند به عنوان منبع مناسب ترکیبات ضداکسایشی مورد استفاده قرار گیرد.
بسیاری از اهالی استان کرمان معمولاً روزانه چند قاشق از قووتو را مصرف می کنند. برخی نیز آن را در آب جوش می ریزند و استفاده می کنند. گرچه می توان آن را با شیر یا چایی نیز مصرف کرد. معمولاً رسم است هنگامی که خانمی زایمان می کند به او قووتو می دهند و از میهمانانش نیز با قووتو پذیرایی می کنند.