جزا

جزا. [ ج َ ] (از ع ، اِمص ، اِ) پاداش . سزا. داشاد. شیان و مکافات خواه در خیر باشد یا شر. (ناظم الاطباء). عوض نیکی یا بدی . (فرهنگ نظام ). پاداش . (مهذب الاسماء نسخه ٔ خطی ). کیفر. بادافراه . مجازات . پاداشن . پاداشت . شیانی . ثواب . عوض . (یادداشت مؤلف ). || بمعنی پاداش نیکی و کیفر بدی دادن و با مصادر گرفتن ، بخشیدن ، یافتن ، دادن و کردن بکار رود. رجوع به جزاء شود :
ز کاری که کردی بیابی جزا
چنان چون بود درخور ناسزا.

فردوسی .

گشاید در جنگ بر ناسزا
نه زآن مزد یابد نه هرگز جزا.

فردوسی .

خدا داد خواهد مر او را جزا
خورش ساخت خواهد سرش اژدها.

فردوسی .

آنرا که او همی بود اندر هوای شاه
این نعمت و کرامت و این نیکوئی جزاست .

فرخی .

کافر نعمت شد و نسپاس گشت
کافر نعمت را شدت جزاست .

فرخی .

و جزا و مکافات آن مهتر، آن آمد که بازنمودم . (تاریخ بیهقی ص 254).
چه کرده ست این گوسفند ضعیف
که در کشتن او ثواب وجزاست .

ناصرخسرو.

ور زنائی کرد چون کس نیست از روی قیاس
هر دو را کشتن چویکدیگر چرا آمد جزا.

ناصرخسرو.

نیکی بدهد در جزای نیکی
بد را سوی او جز بدی جزا نیست .

ناصرخسرو.

مدح گویم ترا بجان و مرا
نعمت از مدح تو جزا باشد.

مسعودسعد.

گرچه صفاهان جزای من به بدی کرد
هم به نکوئی کنم جزای صفاهان .

خاقانی .

معجز کلی فرستادت به مدح
تو جزاش از سحر اجزائی فرست .

خاقانی .

خاقانیا بسائل اگر یک درم دهی
خواهی جزای آن دو بهشت از خدای خویش .

خاقانی .

سخا بهر جزا کردن رباخواریست در همت
که یک بدهی و آنگه ده جزا خواهی ز یزدانش .

خاقانی .

جزای حسن عمل بین که روزگار هنوز
خراب می نکند بارگاه کسری را.

ظهیر فاریابی .

گر همه طاعتی بجا آری
هریکی را صدت جزا بخشد.

عطار.

زین لعب خوانده ست دنیا را خدا
کاین جزا لعبی است پیش آن جزا.

مولوی .

کان ﷲ بوده ای در مامضی
تا که کان اﷲ له آمد جزا.

مولوی .

زآنکه مثل آن جزای آن شود
چون جزای سیئه مثلش بود.

مولوی .

عابدان جزای طاعت خواهند و بازرگانان بهای بضاعت . (گلستان ).
گرت باری گذر باشد نظربر جانب ما کن
نپندارم که بد باشد جزای خوب کرداری .

سعدی .

بده که با تو بماند جزای کرده ٔ نیک
و گر چنین نکنی از تو بازماند هان .

سعدی .

بدی را بدی سهل باشد جزا
اگر مردی اَحْسِن ْ الی من أسا.

سعدی .

بر تست پاس خاطر بیچارگان و شکر
بر ما و بر خدای جهان آفرین جزا.

سعدی .

روا بود که چنین بیحساب دل ببری
مکن که مظلمه ٔ خلق را جزائی هست .

سعدی .

گنبد پرصدای عالی ساز
هرچه گوئی همانْت گوید باز
چون بد و نیک را سزائی هست
گفت و ناگفت را جزائی هست
خنک آنکس که تخم نیکی کاشت
تا بر خویشتن از آن برداشت .

امیرخسرو دهلوی .

هرچندکز برای جزا بایدت مدیح
واﷲ که بر مدیح نخواهم ز تو جزا.
خلق از جزای خیر تو کردن مقصرند
پروردگار خلق تواند جزای تو.

؟

- امثال :
جزای گران فروش نخریدن است .
|| در اصطلاح حقوقدانان ، رشته ای از حقوق عمومی است که حاوی قواعد و قوانینی است که انواع جرم و اجرای مجازات را در کشور،تنظیم و تنسیق میکند و هدف آن جلوگیری از عملیاتی است که مخل نظم اجتماعی محسوب میشوند. و به دو قسمت حقوق شکلی جزا و حقوق ماهیتی آن تقسیم میشود که اولی آئین دادرسی کیفری و دومی را حقوق ماهیتی جزاء گویند. رجوع به حقوق جزا و قانون مجازات عمومی و حقوق جنائی عبدالحسین علی آبادی ج 1 شود.

هدیه یا کار کسی را برابر آن چه داده یا کرده عوض دادن.

دو تا معنی داره وبیشتر معنی اول براش استفاده میشه
1. مجازات
2پاداش کار نیک

لغت اوستایی *چیثا chisā به معنای کیفر سزا - دادن تنبیه است که امروزه جزا خوانده میشود و در ترکیب �قانون جزایی� به کار رفته است. عرب از روی لغت جزا واژه مجازات را جعل کرده که رپتی ( ربطی ) ندارد به لغت آریایی موجاز - مجاز ( موچ آز مانند نماز - آغاز ) که معنای آن روا آزاد اجازه یافته است. لغت chisā از ریشه اوستایی *چی chi ساخته شده است.



*پیرس: فرهنگ واژگان اوستایی: شادروان احسان بهرامی - فریدون جُنیدی

اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیراً اجْزِهِمَا بِالإِْحْسَانِ إِحْسَاناً وَ بِالسَّیِّئَاتِ غُفْرَاناً ( از دعای ابوحمزه ثمالی )
خدایا من و پدر و مادرم را بیامرز و به هر دو آنها رحم کن، چنان که مرا به گاه کودکی پروردند، احسان هردو را به احسان، و بدیهایشان را به آمرزش پاداش ده.

عقوبت

نتیجه ی کار