حزب اراده ملی

حزب اراده ملی نام یکی از احزابی است که در پی آزادی های سیاسی نسبی پس از شهریور ۱۳۲۰ در ایران پدید آمد. مرکز ثقل و رهبر عملی این حزب، سید ضیاءالدین طباطبایی بود و افراد مشهوری چون مظفر فیروز و نیرالملک نیز در آن عضویت داشتند. عمده فعالیت های این حزب در رقابت با حزب توده بود و از خود ایدئولوژی سیاسی مستقلی نداشت. حزب اراده ملی کم تر از دو سال دوام داشت و با روی کار آمدن احمد قوام، منحل شد.
ملی گرایی ایرانی
فاشیسم
محافظه کاری
ضدکمونیسم
در دوره رضا شاه، هیچگونه فعالیت حزبی مجاز نبود. در فضای باز سیاسی پس از شهریور ۱۳۲۰، و طی سال های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ دوران شکوفایی احزابی با گرایش های گوناگون در ایران بود. بسیاری از احزاب همچون احزاب ملی (بعدها جبهه ملی)، حزب توده، حزب اراده ملی و سازمان فدائیان اسلام در این دوره شکل گرفتند.
در سال ۱۳۲۲ گروهی از سیاستمداران ایران همچون سیدضیاءالدین طباطبایی، مظفر فیروز (فرزند نصرت الدوله) اقدام به تأسیس حزبی با عنوان حزب وطن نمودند. ارگان مطبوعاتی این حزب، روزنامه رعد امروز بود که مظفر فیروز آن را اداره می کرد. این حزب بعدها شالوده اصلی حزب اراده ملی را تشکیل داد.
در ۲۳ بهمن ۱۳۲۳ مرام نامه جدید حزب به تصویب رسید و نام «حزب اراده ملی» برای آن انتخاب گردید. با توجه به اینکه سید ضیاء پیش بینی می کرد که توسط حزب توده به جلسسه افتتاحیه حزب حمله شود، لذا گروهی صد نفره را مأمور نمود تا با سلاح های سرد همچون چاقو، در زیرزمین ساختمان حزب آماده باشند. اتفاقاً پیش بینی سید ضیاء به حقیقت پیوست و عوامل حزب توده به محل تشکیل جلسه حمله ور شده و با مقابله چاقوکشان مجبور به عقب نشینی گردیدند.

حزب ارادۀ ملّی
از احزاب دست راستی ایران. این حزب را سیدضیاءالدین طباطبایی که پس از دو دهه تبعید به ایران بازگشته بود، تشکیل داد. سیدضیاء نخست در ۱۳۲۳ش حزبی به نام حزب وطن به وجود آورد. در خصوص زمان تأسیس حزب ارادۀ ملی، به زمستان ۱۳۲۲، تابستان ۱۳۲۳ و زمستان همین سال اشاره شده است. برخی حزب ارادۀ ملی را جانشین حزب وطن خوانده اند و بعضی نیز به فعالیت همزمان این دو حزب تا ۱۳۲۴ اشاره کرده اند. رهبری حزب ارادۀ ملی که جنبۀ تشریفاتی داشت، با رضاقلی خان هدایت (نیرالملک) بود و سیدضیاء، با عنوان منشی کل، حزب را رهبری می کرد. از دیگر اعضای اصلی حزب به مظفر پیروز، صادق سرمد، حبیب الله رشیدیان، بهاءالدین حسام زاده پازارگادی، و کلنل کاظم خان سیّاح می توان اشاره کرد. برنامه ها و فعالیت های حزب ارادۀ ملی که در شمار احزاب شخصی و کانونی برای کسب مجدد قدرت از سوی سیدضیاء محسوب می شد، عمدتاً به ترویج دیانت، ضدیت با شوروی و حزب توده، مخالفت با رقیب سیاسی قدرتمند سید ضیاء، یعنی قوام السلطنه و «حزب دموکرات ایران»، معطوف شده بود. حزب ارادۀ ملی تشکیلاتی منسجم و منضبط و سازمان سراسری گسترده ای در سطح کشور داشت. سندیکای کارگران از تشکل های صنفی وابسته به این حزب و ائتلاف های مطبوعاتی متعددی ازجمله اتحاد جراید ملی، جبهۀ مطبوعات متفق و جبهۀ استقلال وابسته یا متمایل به حزب ارادۀ ملی بودند و روزنامۀ رعد امروز با امتیاز و مدیریت مظفر فیروز که پیش تر ارگان حزب وطن بود، ارگان حزب جدید سیدضیاء شد. پس از چندی روزنامه هور که امتیاز و مدیریت آن را علی جواهرکلام در اختیار داشت، این نقش را ایفا کرد. نشریات روستا، سرگذشت، کاروان، کشور، نسیم صبا، نسیم شمال، صدای ایران، ندای آسمانی، صدای وطن، وظیفه، کانون، کوشش و اقدام از جرایدی بودند که به عنوان نشریۀ حزب و یا ناشر افکار آن منتشر می شدند. در شیراز نیز روزنامۀ ارادۀ فارس از سوی این حزب انتشار می یافت. در بهار ۱۳۲۵ش با دستگیری سیدضیاءالدین طباطبایی، به دستور قوام، حزب ارادۀ ملی منحل و اموال حزب مصادره شد. فعالیت های این حزب دست کم تا ۱۳۳۰ش ادامه یافت.