کلمه جو
صفحه اصلی

خان تنگری

فرهنگ فارسی

نام سلسله جبالی بوده است در ترکستان که شهر معروف کوجا در شمال نهر تاریم در مشرق این جبال بنا شده بود .

لغت نامه دهخدا

خان تنگری. [ ت َ ] ( اِخ ) نام سلسله جبالی بوده است در ترکستان که شهر معروف کوجا در شمال نهرتاریم در مشرق این جبال بنا شده بود. در نیمه قرن دوم هجری قمری جماعتی از قوم اویغور که از قبایل تاتار بودند از حوضه نهر ارقون منشعب از شط آمور گذشتند و بحدود ترکستان آمدند و در حوضه نهر تاریم و نواحی پرآب و خرم آن قرار گرفتند و برای خود در ترکستان شرقی دولتی معتبر تشکیل دادند که شامل شهرهای تورفان و کوجا و بیش بالیغ و برقول و قره شهر و آلمالیغ میشد. ( از تاریخ مغول اقبال ص 16 ). در قاموس الاعلام آمده است : نام کوهی است از جبال «تیان شان » در مغرب چین ، قلل این کوه همواره از برف مستور است و بزرگترین آنها7200 گز میباشد. ( از قاموس الاعلام ترکی ج 3 ص 2020 ).

دانشنامه عمومی

خان تنگری که در زبان اویغوری «ارباب روح ها» و «ارباب آسمان ها» و در زبان های ترکی، «فرمانروای آسمان ها» معنی می دهد قله ای در رشته کوه تیان شان واقع در آسیای مرکزی است که در محل تقاطع مرزهای قزاقستان، قرقیزستان و ناحیهٔ خودمختار اویغورنشین سین کیانگ چین قرار دارد. این کوه در عین حال بلندترین نقطه در کشور قزاقستان است. از دیدگاه آناتولی بوکریف، کوهنورد قزاقستانی این قله به دلیل متقارن بودنش و یال های هندسی آن شاید زیباترین قلهٔ جهان باشد.
کوه خان تنگری در گوشهٔ جنوب شرقی قزاقستان در مرز این کشور با قرقیزستان و چین در کوه های تیان شان قرار دارد و بلندترین نقطه در قزاقستان شناخته می شود. نام این قلهٔ هرمی شکل بزرگ و مرمرین برگرفته از نام تنگری، خدای آسمان ها در زبان ترکی است و از آن جا که دیواره های صخره ای مرمری آن به هنگام غروب آفتاب به رنگ قرمز در می آید به آن در قرقیزستان کان تو به معنای «کوه خون» نیز لقب داده اند.
خان تنگری در منطقه ای کاملاً یخچالی قرار دارد و جریان های شمالی و جنوبی یخچال اینیلچک، یکی از بزرگترین یخچال های جهان، بخش های شمالی و جنوبی کوه را در بر می گیرد. همچنین یخچال کالاگیوری به طول ۳۶ کیلومتر واقع در پایین و شرق قلهٔ خان تنگری، بزرگترین یخچال شناخته شده در چین است.
کوه خان تنگری با ۶٬۹۹۵ تا ۷۰۱۰ متر ارتفاع تا پیش از اندازه گیری کوه جنگش چاقوسو در ۱۶ کیلومتری جنوب آن توسط کاشفان اتحاد جماهیر شوروی در دههٔ ۱۹۴۰ و ثبت ارتفاع ۷٬۴۳۹ متر برای آن، بلندترین قله در رشته کوه تیان شان شناخته می شد.

دانشنامه آزاد فارسی

خان تِنْگری
(به زبان قرقیزی یعنی شاهزادۀ ارواح) قلۀ پوشیده از برف در رشته کوه های تین شان، در آسیای مرکزی، به ارتفاع ۶,۹۹۵ متر. در منتهی الیه شمال شرقی قرقیزستان، نزدیک مرز قزاقستان و شمال غربی استان چینی سین کیانگ اویغور قرار دارد. اولین بار کوهنوردان اوکراینی در ۱۹۳۱ قلۀ خان تنگری را فتح کردند.


کلمات دیگر: