کلمه جو
صفحه اصلی

شیرازی ها

دانشنامه عمومی

شیرازی نام قومی از ساکنان سواحل شرق قاره آفریقاست که عمدتاً در زنگبار، پمبا و مجمع الجزایر قمر زندگی می کنند.
بقایای چندین بنای قدیمی در تانزانیا به بازرگانان شیرازی نسبت داده شده است. از این بناهای تاریخی می توان به مخروبهٔ دهکدهٔ ماهیگیری تونگونی، و سایر بناها در تانبوتا و جزیره پمبا اشاره کرد.
وجود بشقاب های چینی در قبرهای منسوب به ملوانان ایرانی در زنگبار نشان دهندهٔ وجود ارتباط تجاری بین قارهٔ آفریقا و جنوب چین می باشد. گمان می رود این ارتباط تجاری از طریق بازرگانان ایرانی صورت می گرفته است.
۴۵۸ سکهٔ نقره ضرب شده با نام بهرام در بقایای قصر باستانی در پمبا نشان می دهد که ایرانیان در این جزیره ساکن بوده اند.
رسم الخط کوفی در مسجد کیزیمکازی در زنگبار، با بقایای خط کوفی پیدا شده در بندر سیراف در استان بوشهر ایران به یکدیگر شبیه هستند. به گفته دیوید وایت هاوس، این امر نشان دهندهٔ سکونت دائمی مسلمانان ایران در سواحل شرقی آفریقاست. ایرانیان برای ادامه سکونت در زنگبار، مسجد، قصر و شهر ساخته اند.
برگزاری جشن نوروزی (به انگلیسی: nairuzi) که در آن دهقانان سال نوی زراعی را جشن می گیرند. این جشن شامل مراسم مختلفی از قبیل حمام و شستشو در آب دریا به قصد پاک شدن، و برپایی آتش و اجرای مراسم آئینی تولد دوبارهٔ انسان از آتش است که به وسیلهٔ ابزار ابتدایی صورت می گیرد. این مراسم ممکن است دارای ریشه هایی ایرانی باشد.
مختصات: ۴°۳۲′ جنوبی ۳۹°۲۵′ شرقی / ۴٫۵۳۳°جنوبی ۳۹٫۴۱۷°شرقی / -4.533; 39.417
بیشتر اقوام ایرانی در زنگبار به شیرازی معروف هستند. نام خانوادگی شیرازی یکی از افتخارات بزرگ هر زنگباری است و منزلت اجتماعی را در پی دارد. اجداد شیرازی ها، همان کازرونی ها بوده اند که بعدها به شیرازی به دلیل شهرت این شهر معروف شده اند. در «سفرنامه برادران امیدوار» که این دو برادر با اهالی زنگبار اطلاعاتی را کسب کرده اند، اهالی گفته اند که اجداد آن ها و قوم شیرازی-کازرونی بودند از نسل فردی به نام حسن؛ که وی از کازرون به دیار زنگبار مهاجرت کرد و پایه های حکومت شیرازی ها را به وجود آورد. قوم شیرازی نزدیک به چند صد سال حاکمیت زنگبار را در دست داشتند که دوره ای درخشان بوده است. در برخی منابع از چند کازرونی مدفون در قبرستان این منطقه نام برده شده است. زبان بومی زنگبار سواحیلی نام دارد که برخی از واژه های کازرونی در آن موجود است. در گذشته شیراز بزرگترین شهر و مرکز تجارت جنوب ایران بود، از آنجا قالی، خنجر، عطر و ظروف سفالی به آفریقا صادر می شد و شهرت فراوان داشت، به گونه ای که ناحیه جنوب ایران را شیراز می گفتند، از این رو است که در منابع از ایشان با عنوان شیرازی و نه ایرانی نام برده اند. تاریخ ورود شیرازی ها به سواحل شرقی آفریقا در منابع مختلف، متفاوت ذکر شده است. بر اساس بریتانیکا شیرازی ها در نیمه دوم قرن دوازدهم از طریق اقیانوس هند، راهی زنگبار شدند.
بر اساس شواهد گروهی از شاهزادگان ایرانی که به تجارت اشتغال داشتند در هفت شهر در طول سواحل شرقی آفریقا مستقر شدند. هرچند که برخی در مورد ریشه ایرانی این افراد ابراز تردید کرده اند اما کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان در نشریات خود، قوم شیرازی را ایرانیانی می داند که از شیراز به جهت تجارت برده، عاج و ادویه راهی شرق آفریقا شده اند. به نظر می رسد ازدواج بین ایرانیان ساکن زنگبار با آفریقایی ها رایج تر از ازدواج اعراب و آفریقایی ها بوده است و آفریقایی های حاصل از ازدواج با افراد غیرآفریقایی با نام شیرازی شناخته می شده اند.


کلمات دیگر: