آلپ ارسلان. عضدالدین ابوشجاع آلپ ارسلان محمد (درگذشته ۱۵ دسامبر ۱۰۷۲) پسر چغری بیگ داوود دومین شاه از سلسله سلجوقی در ایران است. سلجوقیان نسب به سلجوق نامی می برند که یکی از خوانین ترکان در ماوراءالنهر و بخارا بوده است. «آلپ ارسلان» یک لقب تمجیدی به زبان ترکی به معنای «
شیر شجاع» می باشد.
پتروشفسکی، ایوانف. تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز. تهران: پویش.
هرتسیگ، استوارت. سلجوقیان. تهران: مرکز.
دیانت، علی اکبر (۱۳۸۰). «الب ارسلان». در سید محمدکاظم موسوی بجنوردی. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. نهم. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
پس از وفات طغرل، برادر زاده اش، اَلْپ ارسلان به جای او بر تخت سلطنت سلجوقیان نشست. دربارهٔ جانشینی الپ ارسلان، بین مورخان اختلاف نظر وجود دارد.برخی او را جانشین بلاواسطه طغرل دانسته اند و بعضی دیگر بر این باورند که الپ ارسلان پس از یک نزاع محدود خانوادگی جانشین طغرل شد. از جمله حمدالله مستوفی بر این رأی است و می گوید که پس از طغرل، سلیمان بن جغری بیک، برادر الپ ارسلان که در ری بود، بر تخت نشست.
قُتُلْمش پسر اسماعیل و عموزاده طغرل چون این خبر شنید به انگیزه این که جایگاه پادشاهی را از آن خود می دانست، با کمک گروهی از ترکمانان به جنگ سلیمان آمد و بر وی چیره شد.
الپ ارسلان نیز پس از آگاهی از این رویداد، از خراسان رهسپار ری شد و در دامغان قتلمش را شکست داد و وی به هنگام فرار از اسب به زیر افتاد و در دم جان سپرد و پادشاهی سلجوقیان از آن الپ ارسلان شد. راوندی، الپ ارسلان را پادشاهی با هیبت، خوبروی، ورزیده و دلاور توصیف می کند که تیر او هرگز به خطا نمی رفت.