[ویکی حج] نوه امام حسن مجتبی که از بزرگان بنی هاشم و امامان زیدیه محسوب می شود و در زندان منصور عباسی به دلیل حمایت از جنبش پسرانش محمد و ابراهیم به شهادت رسید.
عبدالله بن الحسن المثنی با کنیه ابو محمد که پدرش زاده امام حسن مجتبی و مادرش فاطمه دختر امام حسین علیه السلام و نبوه دختری طلحه بن عبیدالله است. به خاطر انتساب از سوی پدر و مادر به رسول خدا لقب محض(=خالص) و کامل » به او دادند و از او نقل شده که خود را به خاطر این نسب نزدیکترین مردم به رسول خدا می دانست. عبدالله درسال هفتاد هجری در خانه حضرت فاطمه دختر پیامبراکرم در مسجد نبوی به دنیا آمد. وشباهت زیادی به رسول خدا داشت.
حسن بن حسن المجتبی ملقب به حسن مثنی(دوتایی) به خاطر وجود دو کلمه حسن در نامش است. پدر وی سبط اکبر رسول خدا وسید جوانان بهشت و مادر خوله دختر منظور بن زبان ذبیانی و بیوه فرزند دار محمد بن طلحه بن عبیدالله( از فرماندهان جمل) است که چندی پس مرگ شوهر نخستش در واقعه جمل به همسری امام مجتبی در آمد. إبراهیم، و داود، و أم القاسم فرزندان خوله از فرزند طلحه بودند.
عبدالله بن زبیر که شوهر خواهر خوله بود واسطه این ازدواج بود. ازگفتگوی خوله و پدرش منظور که تصمیم گرفته بود خوله را به منطقه خود ببرد، روشن است که خوله به امام مجتبی علاقه داشت و همسری با آن حضرت را برای خود افتخار می دانست. هنگامیکه حسن مثنی به خواستگاری به خانه عموی بزرگوارش امام حسین علیه السلام آمد، امام دخترانشان فاطمه و سکینه را به او نشان داده و از او خواستند هرکدام را که پسند کرد انتخاب کند و حسن فاطمه دختر عمویش را برگزید. به روایت دیگر امام خود فاطمه را برای او برگزید چرا که به مادرش فاطمه زهرا سلام الله علیها شبیه تر بود.
حسن مثنی در درواقعه کربلا به یاری سید الشهدا شتافت و در حالیکه به خاطر جراحت هایش نیمه جان بود، به شفاعت اسماء بن خارجه، هم قبیله ای مادرش یا به دلیل کم سن و سالی از مرگ نجات یافت و مدتی در خانه اسماء مداوا شده و به مدینه بازگشت.
او پس از شهادت امام حسین (ع) تولیت موقوفات امام علی (ع) را برعهده داشت. بنا به روایتی حسن برای این مسئولیت با امام سجاد اختلاف پیدا کرد و آن حضرت به نفع او از نزاع کناره گیری کرد.
او با کمک عبدالملک مروان خلیفه اموی توانست تا ادعای عمویش عمر بن علی در مورد سرپرستی این اموال را که با حمایت حجاج، حاکم وقت مدینه (72ـ73) روبرو شده بود، محکوم کند.
پس از واقعه کربلا امام سجاد گوشه نشینی گزیده بود، برخی از شیعیان به وی به عنوان امام، مراجعه می کردند ولی پس از اینکه شایستگی های امامت را در وی نیافتند به تدریج به امام سجاد بازگشتند.
با این حال زمانیکه، حاکم مدینه عثمان بن حیان مری 93 ه- 96 ه/ یا هشام بن اسماعیل المخزومی/ 86 ه- 87 ه/ از سوی ولید بن عبدالملک مامور شده بود تا به قصد کشت صدتازیانه بر وی زده و او را یک روز تمام در برابر مردم نگهدارد، امام سجاد کلمات فرج (نجاتبخش) به وی آموخت که او را از مرگ نجات داد و دل حاکم سنگدل مدینه را نسبت به وی نرم کرد و او طبق اختیارات خود وی را بیگناه دانست و آن را به ولید گزارش کرد. دلیل این فرمان را خبر نامه نگاری وی با مردم کوفه و برنامه ریزی برای قیام وی ذکر کرده اند.
او به سال 97 یا 99 هجری وفات کرد که برادر مادر خود محمد بن طلحه را وصی خود قرار داده بود. پیش از این زمانی که عبد الرحمن ابن اشعث، عبد الملک بن مروان(حک:65_86ق) را از خلافت خلع و بر ضد او قیام کرد، به توصیه برخی فقها وی برای حسن مثنی به عنوان خلیفه از مردم عراق بیعت گرفت. حسن به رغم تردید و ترس از بیعت شکنی مردم، با اصرار برخی قیام کنندگان، بیعت به عنوان خلیفه را پذیرفت و برخی علما مانند شعبی، حسن بصری و ابن سیرین با او بیعت کردند. پس از کشته شدن ابن اشعث در سال 85 ق حسن مثنی نیز متواری شد. سر انجام حسن مثنی در حدود سال 90ه. ق در سن 53 سالگی مسموم شد و درگذشت.
حسن مثنی از پدرش امام حسن(ع)، عبدالله بن جعفر و همسرش فاطمه بنت الحسین(ع) احادیثی نقل کرده است. و افرادی چون حنان بن سدیر کوفی، سعید بن ابی سعید، عبدالله بن حفص بن عمر بن سعد، حسن بن محمد حنفیه و همچنین فرزندان خود حسن مثنی یعنی ابراهیم، عبدالله، حسن مثلث ، سهیل، زیاد بن سوقه از او روایت نقل کرده اند.
