فارِنژیت (به انگلیسی: Pharyngitis) یا التهاب گلو، به عنوان یک علامت در بسیاری از بیماری های عفونی و التهابی دستگاه تنفس فوقانی دیده می شود. این علامت بسیار شایع می باشد. بسیاری از عوامل ویروسی و باکتریال و حتی غیرعفونی باعث فارنژیت می شوند. فارنژیت می تواند باعث ورم لوزه ها شود و گاه با تب و سرفه همراه است.
شایع ترین نوع فارنژیت باکتریایی، فارنژیت استرپتوکوکی است. عامل ایجادکننده در فارنژیت استرپتوکوکی همان طور که از نامش پیدا است، یک باکتری به نام استرپتوکوک می باشد. استرپتوکوک باعث ایجاد گلودرد، قرمزی و اگزودا (پوشش زرد روی لوزه ها)، پتشی یا دانه های قرمز روی فضای خلفی حلق می شود. همراه با تب، بزرگ شدن غدد لنفاوی قسمت قدامی گردن، سردرد، دل درد و استفراغ هم وجود دارد. در این بیماری معمولاً سرفه، عطسه و آبریزش بینی فراوان وجود ندارد. تشخیص قطعی این بیماری با کشت حلق یا تست سریع ترشحات حلق از نظر وجود استرپتوکوک است. تست سریع به طور وسیع در دسترس پزشکان در ایران نیست و کشت حلق هم در صورت اعتماد به آزمایشگاه و بیمار باید انجام شود، بنابراین تشخیص فارنژیت استرپتوکوکی در ایران معمولاً بر اساس علائم بالینی انجام می شود. وجود استرپتوکوک در حلق انسان و رشد آن در صورت عدم درمان و کنترل بیماری، ممکن است منجر به تب روماتیسمی شود و از این نظر، درمان آن حائز اهمیت بسیار است.
سایر علل عبارت اند از:
دیفتری
باکتری گونوکوک (باکتری مولد عفونت سوزاک)
در صورتی که منبع بیماری باکتریایی یا قارچی باشد از درمان با آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضدقارچ استفاده می کنند. در صورتی که منبع بیماری ویروسی باشد درمان بسته به نوع ویروس متفاوت است. در درمان فارنژیت مزمن باید بیماری ای که موجب فارنژیت شده است پیدا شده و درمان شود. در درمان فارنژیت دانه دار گاهی از لیزر برای از بین بردن دانه های ته حلق استفاده می شود.
نکتهٔ قابل ذکر این است که به طور کلی در درمان فارنژیت ها از دگزامتازون استفاده نشود. چون اکثر عوامل ویرال در اثر تزریق این دارو شدت یافته علی رغم بهبود آنی و ظاهری بیمار طولانی شدن عفونت و دورهٔ بیماری زایی را به دنبال دارد. عموم بیماران فردای پس از تزریق دگزامتازون از بدتر شدن علائم بالینی خود شکایت دارند. اما استفاده از ضد التهاب نظیر ناپروکسن یا تولمتین یا بروفن بلامانع است. از تجویز آسپیرین در دوران اپیدمی آنفلوآنزا بعلت احتمال ایجاد سندرم ری پرهیز شود.
شایع ترین نوع فارنژیت باکتریایی، فارنژیت استرپتوکوکی است. عامل ایجادکننده در فارنژیت استرپتوکوکی همان طور که از نامش پیدا است، یک باکتری به نام استرپتوکوک می باشد. استرپتوکوک باعث ایجاد گلودرد، قرمزی و اگزودا (پوشش زرد روی لوزه ها)، پتشی یا دانه های قرمز روی فضای خلفی حلق می شود. همراه با تب، بزرگ شدن غدد لنفاوی قسمت قدامی گردن، سردرد، دل درد و استفراغ هم وجود دارد. در این بیماری معمولاً سرفه، عطسه و آبریزش بینی فراوان وجود ندارد. تشخیص قطعی این بیماری با کشت حلق یا تست سریع ترشحات حلق از نظر وجود استرپتوکوک است. تست سریع به طور وسیع در دسترس پزشکان در ایران نیست و کشت حلق هم در صورت اعتماد به آزمایشگاه و بیمار باید انجام شود، بنابراین تشخیص فارنژیت استرپتوکوکی در ایران معمولاً بر اساس علائم بالینی انجام می شود. وجود استرپتوکوک در حلق انسان و رشد آن در صورت عدم درمان و کنترل بیماری، ممکن است منجر به تب روماتیسمی شود و از این نظر، درمان آن حائز اهمیت بسیار است.
سایر علل عبارت اند از:
دیفتری
باکتری گونوکوک (باکتری مولد عفونت سوزاک)
در صورتی که منبع بیماری باکتریایی یا قارچی باشد از درمان با آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضدقارچ استفاده می کنند. در صورتی که منبع بیماری ویروسی باشد درمان بسته به نوع ویروس متفاوت است. در درمان فارنژیت مزمن باید بیماری ای که موجب فارنژیت شده است پیدا شده و درمان شود. در درمان فارنژیت دانه دار گاهی از لیزر برای از بین بردن دانه های ته حلق استفاده می شود.
نکتهٔ قابل ذکر این است که به طور کلی در درمان فارنژیت ها از دگزامتازون استفاده نشود. چون اکثر عوامل ویرال در اثر تزریق این دارو شدت یافته علی رغم بهبود آنی و ظاهری بیمار طولانی شدن عفونت و دورهٔ بیماری زایی را به دنبال دارد. عموم بیماران فردای پس از تزریق دگزامتازون از بدتر شدن علائم بالینی خود شکایت دارند. اما استفاده از ضد التهاب نظیر ناپروکسن یا تولمتین یا بروفن بلامانع است. از تجویز آسپیرین در دوران اپیدمی آنفلوآنزا بعلت احتمال ایجاد سندرم ری پرهیز شود.
wiki: فارنژیت