سورفکتانت ها یا مواد فعال سطحی (به انگلیسی: Surfactant) موادی هستند که هنگامی که به مقدار بسیار ناچیز استفاده می شوند کشش سطحی آب را به میزان قابل توجهی کاهش می دهند.
سورفکتانتها معمولاً ترکیباتی آلی هستند که دارای گروه های هیدروفوبیک که نقش دم و دنباله را دارد و گروه های هیدروفیلیک که نقش سر را دارد می باشند بنابراین معمولاً به طور ناچیز در آب و حلالهای آلی حل می شوند.
سورفکتانتها کشش سطحی آب را بوسیله جذب سطحی فصل مشترک هوا – آب کاهش می دهند همچنین باعث کاهش کشش فصل مشترک آب و روغن بوسیله جذب سطحی فصل مشترک مایع- مایع می شوند تعداد زیادی مولکول سورفکتانت می توانند در توده محلول به هم وصل شده و تشکیل توده ای به نام میسل (micelle) می دهند. به غلظتی که در آن این میسل ها شروع به تشکیل شدن می کنند غلظت بحرانی تشکیل میسل CMC گویند وقتی میسل ها شروع به تشکیل شدن کردند دم آن ها تشکیل یک هسته مانند یک قطره روغن و سر یونی آن ها یک پوسته بیرونی می سازد که تماس مطلوب با آب را بهبود می بخشد.
سورفکتانتهای بدن (حاوی فسفولیپیدها، چربی های خنثی، اسیدهای چرب) که در ریه ترشح می شوند با کاهش کشش سطحی مانع آتلکتازی ریه ها و سهولت اتساع آلوئولها هنگام دم می شوند. مسمومیت با مواد نفتی یا تولد زودرس جنین با فقدان سورفکتانت و آتلکتازی همراه است.
سورفکتانتها معمولاً ترکیباتی آلی هستند که دارای گروه های هیدروفوبیک که نقش دم و دنباله را دارد و گروه های هیدروفیلیک که نقش سر را دارد می باشند بنابراین معمولاً به طور ناچیز در آب و حلالهای آلی حل می شوند.
سورفکتانتها کشش سطحی آب را بوسیله جذب سطحی فصل مشترک هوا – آب کاهش می دهند همچنین باعث کاهش کشش فصل مشترک آب و روغن بوسیله جذب سطحی فصل مشترک مایع- مایع می شوند تعداد زیادی مولکول سورفکتانت می توانند در توده محلول به هم وصل شده و تشکیل توده ای به نام میسل (micelle) می دهند. به غلظتی که در آن این میسل ها شروع به تشکیل شدن می کنند غلظت بحرانی تشکیل میسل CMC گویند وقتی میسل ها شروع به تشکیل شدن کردند دم آن ها تشکیل یک هسته مانند یک قطره روغن و سر یونی آن ها یک پوسته بیرونی می سازد که تماس مطلوب با آب را بهبود می بخشد.
سورفکتانتهای بدن (حاوی فسفولیپیدها، چربی های خنثی، اسیدهای چرب) که در ریه ترشح می شوند با کاهش کشش سطحی مانع آتلکتازی ریه ها و سهولت اتساع آلوئولها هنگام دم می شوند. مسمومیت با مواد نفتی یا تولد زودرس جنین با فقدان سورفکتانت و آتلکتازی همراه است.
wiki: ماده فعال سطحی