کلمه جو
صفحه اصلی

ابراهیم ینال

دانشنامه عمومی

ابراهیم اینال یا ابراهیم ینال برادر مادری طغرل، از سران قدرتمند سلجوقی و فاتح قسمت اعظم متصرفات اولیهٔ آنان است. وی در جریان فتوحات، نقش سرداری لایق و جنگاور را ایفا نمود، که همواره در تاخت وتاز و محاصره و تصرف مناطق گوناگون بود و رهبری بسیاری از لشکرکشی های طغرل بیگ را بر عهده داشت که به همین سبب، نقش مهمی در گسترش قلمروی سلجوقیان ایفا کرد.
در ابتدای کار سلحوقیان، ابراهیم ینال، نیشابور را به وسیلهٔ دویست سوار و انجام رایزنی هایی، فتح کرد و در نخستین جمعهٔ پس از ورود به نیشابور، در مسجد جامع، به نام طغرل خطبه خواند و مدتی بعد نیز، طغرل در میان استقبال بزرگان نیشابور وارد آن شهر شد و پس از اقامت در باغ شادیاخ، بر تخت سلطنت مسعود غزنوی تکیه زد. برخی نیز تاریخ این حوادث را مصادف با سال ۲۹–۱۰۲۸ م می دانند. او در سال ۴۳۳ ه.ق به ری هجوم برد و خواستار اطاعت فرامرز از سلجوقیان شد اما فرامرز که حاضر به اطاعت از آنان نبود و قدرت هماوردی با سپاه ابراهیم را نیز نداشت، از ری خارج شد و ابراهیم نیز پس از تصرف ری و اصلاح امور آن، سرزمین های مجاور آن شهر را نیز به تصرف درآورد و پس از آن بروجرد را تسخیر کرد و سپس به سوی همدان لشکرکشی نمود. مصادف با لشکرکشی ابراهیم به همدان، ابوکالیجار گرشاسب، برادر فرامرز، بر همدان مسلط بود در سال ۴۳۴ ه‍.ق، طغرل بیک وارد ری شد و ابراهیم ینال نیز با رها کردن تاخت و تازهای خود در مناطق ذکر شده، به منظور دیدار با طغرل، به سمت ری رهسپار شد و گرشاسب به همدان بازگشت. طغرل نیز در همین دوره، کلیه متصرفات ابراهیم ینال را — که مشتمل بر ری و سرزمین های ولایت جبال بود — از او گرفت.
در بیان علت این اقدام طغرل دو فرضیه را مطرح نموده اند:
در سال ۴۳۶ ه‍.ق، گرشاسب دگربار به همدان بازگشت و پس از بیرون راندن کارگزاران طغرل از آن شهر، خطبهٔ سلطنت به نام او جاری شد. طغرل پس از وقوف بر این امر، در جهت برقراری تسلط دوباره بر آن ناحیه، به تکاپو افتاد و در پی آن ابراهیم ینال را در سال ۴۳۷ ه‍.ق، مأمور به فتح جبال نمود. در جهت اجرای این فرمان، ابراهیم ینال رهسپار همدان شد و پس از فرار گرشاسب، آن شهر را تحت تسلط خویش درآورد.


کلمات دیگر: