سیاه گیله

سیاه گیله یا قاراگیله (نام علمی: Vaccinium arctostaphylos) نام یک گونه گیاه درختچه ای از سرده واکسینیوم است که در جنگل های گیلان (اسالم) می روید. میوهٔ آن سته خوراکی و به رنگ ارغوانی تیره یا سیاه است. برگ های آن سبز تیره و سطح زیر متمایل به سفید و میوه های آبی-سیاه کروی دارد. این گیاه با نام های قره قاط و قره قات نیز شناخته می شود. برخی منابع گیاه شناسی سیاه گیله را با قره قات (قره قاط) و سیاه دار یکی دانسته و برخی منابع آن ها را متفاوت می دانند. میوه و برگ های قره گیله در تهیه داروهای گیاهی کاربرد دارند. میوه آن حاوی ترکیباتی به نام «آنتی سیانوسید» است که گفته می شود رگ های خونی را تقویت می کند، جریان خون را بهبود می بخشد و می توان از آن در درمان اختلالات چشمی نظیر رتینوپاتی دیابتی، آب مروارید و آب سیاه و اختلالات گردش خون در بدن نظیر رگ های واریس و بواسیر استفاده کرد. این ترکیبات همچنین شبکیه را (بخشی از چشم که دید در شب را تقویت و به چشم کمک می کند تا با تغییرات نور سازگاری پیدا کند)، تقویت می کنند. خلبانان بریتانیایی در طول جنگ جهانی دوم قبل از عزیمت به عملیات بمباران شبانه قره گیله مصرف می کردند چون در اثر مصرف آن قدرت بینایی آن ها تقویت می شد. برگ های قره گیله، برای کنترل میزان قند خون در افراد دیابتی مورد استفاده قرار گرفته است، لیکن هیچگونه اسناد و مدارک مستندی دال بر موفقیت این نوع درمان وجود ندارد. هر چند مصرف قره گیله در هر میزان بی خطر است، اما اگر برگ های این گیاه در مقدار بالا و به مدت طولانی مصرف شود سمی است. به همین دلیل، مصرف کم و محدود آن توصیه می گردد. قره گیله خشک در طول سالیان متمادی برای درمان اسهال مورد مصرف بوده است. این گیاه حاوی میزان بالای تانن است، که به کنترل و کاهش التهاب روده ای (که سبب اسهال می شود) کمک می کند. عصاره قره گیله، نیز می تواند معده را در مقابل زخم معده حفاظت کند. این ماده تولید موکوس معده را، که در مقابل اسیدهای هاضمه مقاومت می کند، تحریک می کند. چون این ماده عضلات را شل می کند، در تسکین درد ناشی از انقباض های قاعدگی می تواند مؤثر واقع شود.
ارتفاع: در حدود ۱ متر
فصل گل دهی: اوایل تابستان
قره گیله گیاهی است که طول آن به 16 اینچ می رسد، این گیاه دارای برگ های بیضوی و نوک تیز با گل های صورتی و سفید ریز است، که در خلال ماه های فروردین تا خرداد (آوریل تا ژوئن) غنچه باز می کنند. در اواخر تابستان، دانه های سیاه ارغوانی آن برای چیده شدن آماده می شوند. این گیاه در زمره گیاهان خانگی از سرده سیاه گیله است و میوه آن بیشتر مزه و ظاهر سیاه گیله آمریکایی را دارد. میوه آن را می توان هم به صورت تازه و هم خشک شده مصرف کرد یا در تهیه انواع مرباها و دسرها به کار برد.
مهمترین ترکیبات موجود در میوه و عصاره قره گیله ترکیبات گلوکزی به نام "آنتی سیانوسیدها" است. این ترکیبات به تشکیل مویرگ های قوی تر کمک می کند، گردش خون به تمامی نقاط را بهبود می بخشد و کاهش چسبندگی پلاکت خون را سبب می شود و از انعقاد خون جلوگیری می کند. این عناصر رنگدانه ای که قدرت بینایی در شب را تقویت و به چشم در سازگاری با تصورات نور سازگاری پیدا کند، کمک می کنند. برگ های قره گیله از نظر "کرومیوم" غنی هستند، و احتمالاً بدین خاطر است که می توانند در کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت مؤثر واقع شوند. قره گیله خشک شده حاوی مقدار زیادی "تانیس و پکتین" است که این مواد با اثر قابض خود التهاب ایجادکننده اسهال را کنترل می کند.
قره گیله، را می توان به صورت تازه یا خشک شده مصرف کرد. می توان از قره گیله تازه یا خشک شده یا از برگ های آن چای تهیه کرد. عصاره آن به صورت کپسول های پودری عرضه می شود و باید دارای محتوای 25 درصد عناصر آنتی سیانوسید استاندارد شده باشد. عصاره آن حاوی بالاترین درصد آنتی سیانوسید است، که در اصل مؤثرترین شکل مصرفی قره گیله تلقی می شود نحوه مصرف قره گیله حاوی ترکیبات و عناصری است که سیستم گردش خون را تقویت می کند. لذا می توانید از آن به عنوان یک درمان پیشگیرانه، در صورتی که از نظر سابقه خانوادگی دارای مشکلات و اختلالات گردش خون نظیر واریس، بواسیر یا آرترواسکلروز هستید، استفاده کنید. قره گیله همچنین به سلامتی بینایی نیز کمک می کند و می توان آن را برای پیشگیری از بروز اختلالات چشمی ناشی از پیری یا بیماری دیابت مانند آب مروارید، آب سیاه، دژنراسیون ماکولا یا رتینوپاتی دیابتی مصرف کرد. قره گیله در درمان اسهال نیز مؤثر است اما اگر این عارضه بیشتر از سه یا چهار روز طول بکشد، باید با پزشک خود مشورت کنید.

درختچه هایی پیچان یا خزنده، از جنس Vaccinium، تیرۀ خلنگ. قریب به ۱۳۰گونه از این جنس به صورت پراکنده در نیمکرۀ شمالی یافت می شود. یگانه گونه این جنس در ایران V. arctostaphylos است که در جنگل های حد فاصل اسالم تا خلخال می روید. برگ ها در این درخت ریز و تقریباً بدون دمبرگ اند و گل های ارغوانی کم رنگ و میوۀ ستۀ ارغوانی تیره دارد.