استرپتوکوک پنومونیه

استرپتوکوک (استرپتوکوکوس) پنومونیه یا پنوموکوک(به انگلیسی: pneumococcus)، دیپلوکوک گرم مثبت به قطر ۵/۰ تا ۲/۱ میکرومتر، آلفا همولیتیک و تحمل کننده اکسیژن از جنس استرپتوکوکوس است. اغلب شکل لانست دارند یا زنجیره ای هستند. پنوموکوکها یک کپسول پلی ساکاریدی دارند که تعیین نوع را با آنتی بادهای اختصاصی سرمی امکان پذیر می سازد. بیشتر انرژی این باکتری ها از تخمیر گلوکوز حاصل می شود. پنوموکوک انواع کربوهیدرات ها را تخمیر کرده و اسید لاکتیک را به عنوان فراورده نهایی تولید می کند. تحت شرایط هوازی مقادیر زیادی پراکسید هیدروژن به همراه اسید استیک شکل می گیرد.با توجه به این که باکتری قادر به تولید کاتالاز و پراکسیداز نیست، تجمع پراکسید هیدروژن باعث کشتن باکتری می شود مگر آنکه کاتالاز به وسیله گلبول های قرمز خون که به محیط کشت اضافه شده، تامین شود. پنوموکوک باکتری پرنیاز بوده و برای رشد نیاز به محیط غنی شده دارد. محدوده دمایی رشد بین ۲۵ تا ۴۲ درجه سانتیگراد بوده و بهینه دمای رشد ۳۷ درجه سانتیگراد است. در روی محیط آگار خون دار کلنی های استرپتوکوک پنومونیه دکمه ای شکل، کروی، مرطوب و نیمه شفاف است.
پنوموکوک یکی از مهمترین باکتری های بیماری زا در انسان است. این باکتری عامل اصلی بیماری پنومونی (سینه پهلو) می باشد. این باکتری می تواند عفونت های دیگری مانند سینوزیت، اوتیت (عفونت گوش میانی)، باکتریمی، سپسیس، مننژیت، استئومیلیت، آرتریت سپتیک، اندوکاردیت، پریتونیت، پریکاردیت، سلولیت و آبسه های مغزی را نیز ایجاد کند. به ذات الریه ایجاد شده به وسیله پنوموکوک ذات الریه لوبار هم گفته می شود. در عفونت گوش میانی ایجاد شده به وسیله پنوموکوک میزان اینترلوکین ۱۰، به طور چشمگیری افزایش می یابد و از آن می توان به عنوان بیومارکر تشخیصی استفاده کرد.