سوسیالیسم تخیلی

«سوسیالیسم تخیلی» برابر واژه «Utopian Socialism» (در فارسی به «سوسیالیسم پنداری» و «سوسیالیسم ایده آلیست» نیز برگردانده شده است) واژه ای است که اولین بار توسط کارل مارکس به سوسیالیست های پیش از وی اطلاق شده است. وی عقیده داشت که بیشتر سوسیالیست های اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم انسان گرایانی هستند که نسبت به بهره کشی شدیدی که با سرمایه داری ابتدایی همراه بود اعتراضی بجا داشتند. وی با وجود تحسین بسیار آن ها، این لقب کنایه آمیز را در مورد آن ها به کار برد و معتقد بود بیش تر آنان خیال پردازانی در جستجوی مدینه فاضله اند که امیدوارند با اتکای به خرد و شعور اخلاقی طبقه تحصیل کرده، جامعه را تحول بخشند. به نظر وی بیش تر افراد تحصیل کرده اغلب اعضای طبقات بالا هستند و بدین جهت پایگاه اجتماعی، رفاه، دانش و آموزش برتر خود را مدیون امتیازات موجود در نظام سرمایه داری بوده و در حفظ آن کوشش می کنند و وجود تعداد محدودی افراد انسان گرا در میان آنان به تحقیق نمی تواند پایگاه قدرتی برای تغییر محسوب شود و برای آن هایی که به تحقق چنین تغییری عقیده داشتند واژه سوسیالیست های تخیلی را به کار برد.
قدیمی ترین عضو سوسیالیسم تخیلی افلاطون فیلسوف نامی یونان باستان می باشد او مدینه فاضله را جامعه ای ایده آلی معرفی می کند که مرکز ثقل آن عدالت اجتماعی است.
همچنین توماس ماروس(۱۴۷۸–۱۵۳۵)سوسیالیست انگلیسی در اثر معروف خود «اوتوپیا» جامعه ای را مطلوب تصور می کند که در آن مالکیت فردی وجود ندارد.
توماس کامپانلا که از سوسیالیست های ایتالیائی است جامعه اشتراکی مد نظر خود را در کتابش به نام «کشور آفتاب» به تصویر می کشد که در عین حال حکومت مسیحی بر آن حاکم است و اداره آن بر عهده کشیشان می باشد.
سیمون دو سیسموندی(۱۷۷۳–۱۸۴۲) نیز سوسیالیست فرانسوی می باشد که هدف اقتصاد کلاسیک یعنی حداکثر کردن سود را مورد انتقاد قرار می دهد و اقتصاد رقابتی را مخصوصاً در زمینه توزیع نامناسب می داند. زیرا سیستم توزیع در این اقتصاد موجب فقر عمومی و مازاد تولید می شود. او معتقد است ریشه بحران ها در استثمار کارگران و پیشرفت تکنولوژی است و وسیع ترین قشر جامعه یعنی کارگران از قدرت خرید کمی برخوردارند.
در واقع سوسیالیسم تخیلی مبتنی بر احساسات است و بدون تحلیل علمی از پدیدهای اقتصادی و اجتماعی و بدون ارائه راهکارهایی مبتنی بر تحقیقات علمی برای رفع مشکلات اقتصادی یا پیاده شدن نظام اقتصادی مورد نظر است.
اگرچه سوسیالیسم تخیلی سهم چندانی در ارائه راه حل برای مشکلات اقتصادی ندارد و راه عملی پیاده کردن نظام اقتصادی سوسیالیستی را نمی نمایاند با این وجود با انتقاد خود از نظام اقتصادی حاکم و طرح نظام اقتصادی مبتنی بر مساوات و عدالت اجتماعی و به دور از مشکلات توزیع در نظام حاکم در نشان دادن ضعف نظام سرمایه داری و ایجاد واکنش در برابر این نظام بی تاثیر نبوده است.