مترادف معتدل : آرام، ملایم، میانه رو، نرم خو، معتدله، دارای اعتدال، راست، مستقیم ، کج، کژ
متضاد معتدل : تندرو
برابر پارسی : میانه، میانه رو، خوش آب و هوا، نه سرد و نه گرم
معتدل
مترادف معتدل : آرام، ملایم، میانه رو، نرم خو، معتدله، دارای اعتدال، راست، مستقیم ، کج، کژ
متضاد معتدل : تندرو
برابر پارسی : میانه، میانه رو، خوش آب و هوا، نه سرد و نه گرم
فارسی به انگلیسی
temperate, moderate
equable, mild, moderate, reasonable, soft, tempered
فارسی به عربی
اخضر , سمسار , صاحی , معتدل , وسط
عربی به فارسی
معتدل , ملا يم , ارام , ميانه رو , مناسب , محدود , اداره کردن , تعديل کردن
مرتاض , ممسک در خورد و نوش و لذات , مخالف استعمال مشروبات الکليپرهيزکار , پارسامنش , مرهم , داراي خاصيت مرهم , خنک کننده , خوشبو , ملا يم , سست , مهربان , معتدل , باحيا , افتاده , فروتن , نسبتا کم
مترادف و متضاد
راست، مستقیم
وافر، سخی، روشن فکر، ازاده، زیاد، دارای سعه نظر، نظر بلند، جالب توجه، ازادی خواه، معتدل
ساده، فروتن، فای، افتاده، معتدل، نسبتا کم، متواضع، باحیا
مناسب، محدود، ارام، متعادل، ملایم، میانه رو، معتدل
متوسط، معتدل، نیم پز
مهربان، ملایم، خوش مزاج، معتدل
موزون، معتدل
ملایم، میانه رو، معتدل
معتدل
معتدل، مایل به رنگ صورتی
ساکت، معتدل، دارای صدای نرم و ملایم
آرام، ملایم، میانهرو، نرمخو ≠ تندرو
معتدله
دارای اعتدال
۱. آرام، ملایم، میانهرو، نرمخو
۲. معتدله
۳. دارای اعتدال
۴. راست، مستقیم ≠ تندرو
۵. کج، کژ
فرهنگ فارسی
راست، مستقیم ، برابر ، میانه، میانه رو
( اسم و صفت ) .۱ - میانه رو میانه . ۲- راست مستقیم . ۳ - بیتی باشد که عروض مستفعلن باشد ضرب هم مستفعلن باشد و اگر مفعولن باشد ضرب نیز مفعولن بود .
( اسم و صفت ) .۱ - میانه رو میانه . ۲- راست مستقیم . ۳ - بیتی باشد که عروض مستفعلن باشد ضرب هم مستفعلن باشد و اگر مفعولن باشد ضرب نیز مفعولن بود .
کوک‌شده براساس نظامی غیر از نظام کوک خالص
فرهنگ معین
(مُ تَ دِ ) [ ع . ] (اِفا. ) میانه ، میانه رو، راست ، برابر.
لغت نامه دهخدا
معتدل. [ م ُ ت َ دِ ] ( ع ص ) راست و برابر. و رجوع به اعتدال شود. || میانه حال.( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). به اندازه متوسط. میانه. بین دو حال در کم یا کیف :
معتدل نیست آب و خاک تنت
انده قد معتدل چه خوری.
زین دو اگر کم کنی ملک شود ناتوان.
- معتدل بالا ؛ میانه بالا. معتدل القامه. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). آن که قامتی نه کوتاه ونه بلند داشته باشد : واثق مردی بود سپید... معتدل بالا و فراخ چشم. ( مجمل التواریخ و القصص ).
- معتدل خلقت ؛ آنکه اندامی متوسط دارد. معتدل هیأت : فعمة؛ زن معتدل خلقت آکنده ساق. ( منتهی الارب ). و رجوع به معتدل هیأت شود.
- معتدل قامت ؛ میانه بالا. معتدل بالا. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) : چشمش در میان نظارگیان بر پسری افتاد... سخت نیکوروی و طرفه و زیبا، تمام خلقت ، معتدل قامت. ( نوروزنامه ). و رجوع به ترکیب معتدل بالا شود.
- معتدل هیأت ؛ آنکه هیأتی میانه دارد. که تن و بالایی نه چندان کلان وبلند و نه چندان خرد و کوتاه داشته باشد. میانه اندام : آنگاه دانه مستقیم بنیت ، معتدل هیأت ،لطیف طبیعت ، کریم جبلت بیاوردند. ( سندبادنامه ص 43 ).و رجوع به ترکیب معتدل خلقت شود. || مناسب هر چه باشد. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). || میانه رو. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). || نه سرد و نه گرم. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) : و اندر وی آبهای روان است و هوای معتدل است. ( حدودالعالم ). و نعمتی فراخ و هوایی معتدل. ( حدود العالم ).
بهار دولت او آن هوای معتدل دارد
که گردون خرف را تازه کرد ایام برنایی.
هوایی معتدل چون خوش نخندیم
تنوری گرم نان چون در نبندیم.
معتدل نیست آب و خاک تنت
انده قد معتدل چه خوری.
خاقانی.
از کف و شمشیر تست معتدل ارکان ملک زین دو اگر کم کنی ملک شود ناتوان.
خاقانی.
- معتدل القامه ؛ معتدل بالا. میانه بالا. معتدل قامت. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ).و رجوع به ترکیبهای معتدل قامت و معتدل بالا شود.- معتدل بالا ؛ میانه بالا. معتدل القامه. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). آن که قامتی نه کوتاه ونه بلند داشته باشد : واثق مردی بود سپید... معتدل بالا و فراخ چشم. ( مجمل التواریخ و القصص ).
- معتدل خلقت ؛ آنکه اندامی متوسط دارد. معتدل هیأت : فعمة؛ زن معتدل خلقت آکنده ساق. ( منتهی الارب ). و رجوع به معتدل هیأت شود.
- معتدل قامت ؛ میانه بالا. معتدل بالا. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) : چشمش در میان نظارگیان بر پسری افتاد... سخت نیکوروی و طرفه و زیبا، تمام خلقت ، معتدل قامت. ( نوروزنامه ). و رجوع به ترکیب معتدل بالا شود.
- معتدل هیأت ؛ آنکه هیأتی میانه دارد. که تن و بالایی نه چندان کلان وبلند و نه چندان خرد و کوتاه داشته باشد. میانه اندام : آنگاه دانه مستقیم بنیت ، معتدل هیأت ،لطیف طبیعت ، کریم جبلت بیاوردند. ( سندبادنامه ص 43 ).و رجوع به ترکیب معتدل خلقت شود. || مناسب هر چه باشد. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). || میانه رو. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). || نه سرد و نه گرم. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) : و اندر وی آبهای روان است و هوای معتدل است. ( حدودالعالم ). و نعمتی فراخ و هوایی معتدل. ( حدود العالم ).
بهار دولت او آن هوای معتدل دارد
که گردون خرف را تازه کرد ایام برنایی.
انوری ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ).
غوغای سرما از بیم خنجر بید فرونشست و هوا معتدل گشت. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 349 ).هوایی معتدل چون خوش نخندیم
تنوری گرم نان چون در نبندیم.
نظامی.
|| یکی از امزجه نه گانه در طب قدیم. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ): و نزدیک طبیبان معنی معتدل تمامی بخش هراندامی است از هر کیفیتی و این چنین باشد که هر اندامی از اندامهای یکسان چندانکه او را به کار آید از گرمی و سردی و خشکی و تری یافته باشد و مزاجی که او را شاید پدید آمده. ( ذخیره خوارزمشاهی ).معتدل . [ م ُ ت َ دِ ] (ع ص ) راست و برابر. و رجوع به اعتدال شود. || میانه حال .(منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). به اندازه ٔ متوسط. میانه . بین دو حال در کم یا کیف :
معتدل نیست آب و خاک تنت
انده قد معتدل چه خوری .
از کف و شمشیر تست معتدل ارکان ملک
زین دو اگر کم کنی ملک شود ناتوان .
- معتدل القامه ؛ معتدل بالا. میانه بالا. معتدل قامت . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).و رجوع به ترکیبهای معتدل قامت و معتدل بالا شود.
- معتدل بالا ؛ میانه بالا. معتدل القامه . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). آن که قامتی نه کوتاه ونه بلند داشته باشد : واثق مردی بود سپید... معتدل بالا و فراخ چشم . (مجمل التواریخ و القصص ).
- معتدل خلقت ؛ آنکه اندامی متوسط دارد. معتدل هیأت : فعمة؛ زن معتدل خلقت آکنده ساق . (منتهی الارب ). و رجوع به معتدل هیأت شود.
- معتدل قامت ؛ میانه بالا. معتدل بالا. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : چشمش در میان نظارگیان بر پسری افتاد... سخت نیکوروی و طرفه و زیبا، تمام خلقت ، معتدل قامت . (نوروزنامه ). و رجوع به ترکیب معتدل بالا شود.
- معتدل هیأت ؛ آنکه هیأتی میانه دارد. که تن و بالایی نه چندان کلان وبلند و نه چندان خرد و کوتاه داشته باشد. میانه اندام : آنگاه دانه ٔ مستقیم بنیت ، معتدل هیأت ،لطیف طبیعت ، کریم جبلت بیاوردند. (سندبادنامه ص 43).و رجوع به ترکیب معتدل خلقت شود. || مناسب هر چه باشد. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || میانه رو. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). || نه سرد و نه گرم . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : و اندر وی آبهای روان است و هوای معتدل است . (حدودالعالم ). و نعمتی فراخ و هوایی معتدل . (حدود العالم ).
بهار دولت او آن هوای معتدل دارد
که گردون خرف را تازه کرد ایام برنایی .
غوغای سرما از بیم خنجر بید فرونشست و هوا معتدل گشت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 349).
هوایی معتدل چون خوش نخندیم
تنوری گرم نان چون در نبندیم .
|| یکی از امزجه ٔ نه گانه در طب قدیم . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا): و نزدیک طبیبان معنی معتدل تمامی بخش هراندامی است از هر کیفیتی و این چنین باشد که هر اندامی از اندامهای یکسان چندانکه او را به کار آید از گرمی و سردی و خشکی و تری یافته باشد و مزاجی که او را شاید پدید آمده . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ).
- معتدل مزاج ؛ آنکه اعتدال مزاج دارد. آنکه اعتدال طبع دارد : شرابی که نه تیره بود و نه تنک ... مردمان معتدل مزاج را شاید. (نوروزنامه ).
- || که از جهت طبیعت موزون باشد. که در گرمی و برودت و جز اینها متعادل باشد : شکر و روغن بروی کردم تا معتدل مزاج شد و سریعالهضم گشت . (سندبادنامه ص 291 و 292).
|| بیتی باشد که عروض و ضرب آن در وزن یکسان باشند. یعنی اگر عروض مستفعلن باشد ضرب هم مستفعلن باشد و اگر مفعولن باشد ضرب نیز مفعولن بود. (المعجم چ مدرس رضوی ص 48). || در اصطلاح اهل حساب عدد مساوی را گویند. (کشاف اصطلاحات الفنون ).
معتدل نیست آب و خاک تنت
انده قد معتدل چه خوری .
خاقانی .
از کف و شمشیر تست معتدل ارکان ملک
زین دو اگر کم کنی ملک شود ناتوان .
خاقانی .
- معتدل القامه ؛ معتدل بالا. میانه بالا. معتدل قامت . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).و رجوع به ترکیبهای معتدل قامت و معتدل بالا شود.
- معتدل بالا ؛ میانه بالا. معتدل القامه . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). آن که قامتی نه کوتاه ونه بلند داشته باشد : واثق مردی بود سپید... معتدل بالا و فراخ چشم . (مجمل التواریخ و القصص ).
- معتدل خلقت ؛ آنکه اندامی متوسط دارد. معتدل هیأت : فعمة؛ زن معتدل خلقت آکنده ساق . (منتهی الارب ). و رجوع به معتدل هیأت شود.
- معتدل قامت ؛ میانه بالا. معتدل بالا. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : چشمش در میان نظارگیان بر پسری افتاد... سخت نیکوروی و طرفه و زیبا، تمام خلقت ، معتدل قامت . (نوروزنامه ). و رجوع به ترکیب معتدل بالا شود.
- معتدل هیأت ؛ آنکه هیأتی میانه دارد. که تن و بالایی نه چندان کلان وبلند و نه چندان خرد و کوتاه داشته باشد. میانه اندام : آنگاه دانه ٔ مستقیم بنیت ، معتدل هیأت ،لطیف طبیعت ، کریم جبلت بیاوردند. (سندبادنامه ص 43).و رجوع به ترکیب معتدل خلقت شود. || مناسب هر چه باشد. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || میانه رو. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). || نه سرد و نه گرم . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : و اندر وی آبهای روان است و هوای معتدل است . (حدودالعالم ). و نعمتی فراخ و هوایی معتدل . (حدود العالم ).
بهار دولت او آن هوای معتدل دارد
که گردون خرف را تازه کرد ایام برنایی .
انوری (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
غوغای سرما از بیم خنجر بید فرونشست و هوا معتدل گشت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 349).
هوایی معتدل چون خوش نخندیم
تنوری گرم نان چون در نبندیم .
نظامی .
|| یکی از امزجه ٔ نه گانه در طب قدیم . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا): و نزدیک طبیبان معنی معتدل تمامی بخش هراندامی است از هر کیفیتی و این چنین باشد که هر اندامی از اندامهای یکسان چندانکه او را به کار آید از گرمی و سردی و خشکی و تری یافته باشد و مزاجی که او را شاید پدید آمده . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ).
- معتدل مزاج ؛ آنکه اعتدال مزاج دارد. آنکه اعتدال طبع دارد : شرابی که نه تیره بود و نه تنک ... مردمان معتدل مزاج را شاید. (نوروزنامه ).
- || که از جهت طبیعت موزون باشد. که در گرمی و برودت و جز اینها متعادل باشد : شکر و روغن بروی کردم تا معتدل مزاج شد و سریعالهضم گشت . (سندبادنامه ص 291 و 292).
|| بیتی باشد که عروض و ضرب آن در وزن یکسان باشند. یعنی اگر عروض مستفعلن باشد ضرب هم مستفعلن باشد و اگر مفعولن باشد ضرب نیز مفعولن بود. (المعجم چ مدرس رضوی ص 48). || در اصطلاح اهل حساب عدد مساوی را گویند. (کشاف اصطلاحات الفنون ).
فرهنگ عمید
۱. راست، مستقیم.
۲. برابر.
۳. میانه.
۴. میانه رو.
۲. برابر.
۳. میانه.
۴. میانه رو.
فرهنگ فارسی ساره
میان
فرهنگستان زبان و ادب
{tempered} [موسیقی] کوک شده براساس نظامی غیر از نظام کوک خالص
جدول کلمات
میانه رو
پیشنهاد کاربران
معنی گیلکی واژه ها رو بدون معرفی رویت شود ممنون
دهخدا
دادوند
دادوند. [ دْ وَ ] ( ص ) معتدل . ( برهان ) ( آنندراج ) . برابر. متساوی . ( از لغات دساتیری است )
بادرود
دادوند
دادوند. [ دْ وَ ] ( ص ) معتدل . ( برهان ) ( آنندراج ) . برابر. متساوی . ( از لغات دساتیری است )
بادرود
آب و هوایی که نه گرم است و نه سرد
میانه حد وسط
میانه یت حد وسط
غته
معتدل
معنی
معنی
کلمات دیگر: