کلمه جو
صفحه اصلی

امانت خان شیرازی

دانشنامه عمومی

عبدالحق شیرازی معروف به امانت خان شیرازی طغرانویس (۹۷۸- ۱۰۵۵ه‍.ق/۱۵۷۰- ۱۶۴۵م) خوشنویس سده یازدهم هجری است. او کتابدار ایرانی پرآوازه دربار امپراتوری گورکانی هند بود. مهمترین اثر او خطاطی کتیبه های در و دیوارهای بنای باشکوه تاج محل است که آن را به فرمان شاه جهان پنجمین امپراتور گورکانی هند نوشت. این کتیبه هلی زیبا به خط ثلث بسیار عالی و به رنگ مشکی بر زمینه مرمر سفید نشسته است.۱ جستارهای وابسته۲ پیوند به بیرون۳ پانویس۴ منابع
عبدالحق فرزند قاسم شیرازی خوشنویس بود او و برادر بزرگ ترش شکرالله، در شیراز زاده شدند و خوشنویسی را در مکتب پدر خود آموختند. آنان که در شیراز تحصیلات خود را به پایان رسانده بودند، در حدود سال ۱۰۱۷ق/۱۶۰۸م به هند مهاجرت کردند تا شاید در دربار جهانگیر به پیشرفت و ترقی برسند. زمانی که شکرالله از طریق دریا به هند و سپس به برهانپور رسید و به خدمت عبدالرحیم خان خانان درآمد، عبدالحق نیز او را همراهی می کرده است. عبدالحق به زودی به منصب پراهمیت کتابداری در دربار گورکانیان هند می رسد. ظاهراً تا اندازه ای موفقیت سریع امانت خان مرهون نفوذ برادرش که بعدها به افضل خان ملقب شد، بوده است. عبدالحق در آغاز ذیحجة ۱۰۴۱ از سوی شاه جهان به لقب «امانت خان» مفتخر شد.
امانت خان شیرازی سال اختتام کتبیه های قرآنی بنای تاج محل را چنین نوشته است: «الفقیر امانت خان شیرازی ۱۰۴۸ ه‍. ق مطابق دوازدهم سنه جلوس مبارک»
در بنای تاج محل آنچه کاملاً مسلم است این است که خط ثلث کتیبه ها اثر امانت خان شیرازی است. چون تنها نام اوست که به شکل "امانت خان الشیرازی" زیر یکی از کتیبه ها در ایوان جنوبی بنا حک شده است. امضای او حاکی از مقام بلند امانت خان در دربار گورکانیان هند است.


کلمات دیگر: