کلمه جو
صفحه اصلی

ابن میثم

فرهنگ فارسی

یکی از فضلای علما و متکلمین ماهر

لغت نامه دهخدا

ابن میثم. [ اِ ن ُم َ ث َ ] ( اِخ ) کمال الدین میثم بن علی بن میثم بحرانی.یکی از فضلای علما و متکلمین ماهر. وفات او به سال 679 هَ. ق. ابن طاوس سید عبدالکریم بن احمد و نیز مفیدالدین بن جهم از او روایت کنند. و خواجه طوسی علیه الرحمه او را به تبحر در حکمت و کلام می ستاید و شریف جرجانی بجلالت قدر او معترف است و صدرالدین محمد شیرازی حکیم مشهور در حاشیه تجرید از او بسیار نقل کند وشرح نهج البلاغه که در چند مجلد به نام خواجه عطاملک جوینی کرده است از تبرز او در تمام فنون اسلامی و ادبی و حکمی و اسرار عرفانی حکایت می کند. او در بادی عمردر بحرین بود و منزوی و معتزل میزیست تا آنگاه که علمای حله و عراق در نامه ای که بدو نوشتند از اعتزال و انزوای او گله کردند و او در جواب این نامه سفری به عراق و پس از زیارت عتبات ائمه معصومین علمای عراق را دیدار کرد. علاوه بر شرح نهج البلاغه سابق الذکر که به نام شرح کبیر معروف است دو شرح دیگر یکی متوسط و دیگری صغیر دارد. و کتاب اشارات تألیف استاد خویش علی بن سلیمان بحرانی را نیز شرح کرده است. و کتاب دیگر او قواعد المرام در علم کلام است که در 676 بپایان رسانیده و کتاب معراج سماوی و رساله ای در وحی و الهام و کتابی به نام البحر الخضم و شرح الماءة کلمه و کتاب النجاة فی القیامة فی تحقیق الامامة و کتاب استقصاء النظر فی امامة الائمة الاثنی عشر. قبر او در بلاد بحرین در قریه ای موسوم به حلتا یکی از قراء ثلاثه ماحوز است. و بعضی مدفن او را در نواحی عراق گفته اند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اِبْن ِ مِیْثَم ، کمال الدین میثم بن علی بن میثم بحرانی ، محدث ، فقیه و متکلم مشهور شیعی سده ۷ق /۱۳م می باشد. برخی لقب او را مفیدالدین آورده اند. از زندگی او آگاهی اندکی در دست است . همین قدر گفته اند که در ۶۳۶ق /۱۲۳۹م ، زاده شد.
وی نزد ابوالسعادات اسعد بن عبدالقاهر بن اسعد اصفهانی و کمال الدین علی بن سلیمان بحرانی دانش آموخت . اگرچه در منابع اشارتی به محل تحصیلات او نشده ، ولی محتملاً در عراق و در مراکز تجمع شیعیان مانند حله به تحصیل علم پرداخت . اما ظاهراً پس از آن به بحرین بازگشت و گوشه عزلت برگزید تا آنکه دانشمندان عراق ، خاصه اهل حله که او را مردی دانشمند می شمردند، از او خواستند که به تربیت شاگردان و تألیف و تصنیف بپردازد.
استادان
۱.خواجه نصیر الدین طوسی (۶۷۲ ـ ۵۹۸ ق).ابن میثم در محضر این استاد بزرگ حکمت را فرا گرفت؛ شیخ طوسی نیز در تبحر وی در علم کلام و حکمت گواهی داده و وی را بسیار ستوده است.۲. جمال الدین علی بن سلمان بحرانی (متوفای ۶۷۲ هـ.ق.).۳. نجم الدین ابوالقاسم جعفر بن حسن هذلی (معروف به محقق حلی) (متوفای ۶۷۲ ق.).احتمال دارد ابن میثم در محضر این استاد، فقه و ادبیات را فرا گرفته باشد.
شاگردان
۱.خواجه نصیر الدین طوسی،قبلاً نام وی در ردیف استادان ابن میثم ذکر شد؛ اما بر اساس نقل «ریحانه الأدب» از برخی بزرگان، خواجه نصیر الدین طوسی نیز در زمینه فقه و شرح «نج البلاغه»، از حوزه درسی ابن میثم بهره مند شده است. اگر چه برخی، این شاگردی را منتفی دانسته و دور از شأن و جایگاه بلند خواجه نصیر می دانند، اما با توضیحی که در پایان بخش استادان ذکر شد، این امر بعید به نظر نمی رسد.۲. جمال الدین، ابو منصور حسن بن یوسف بن مطهر حلی (علامه حلی) (متوفای۷۲۶ هـ.ق.) از وی به عنوان شیخ فقیهان حله، یکی از مشایخ گرامی، عالم صدوق و فقیه، شاعر و ادیب یاد شده است. وی یکی از مشایخ عبدالکریم بن طاووس نیز می باشد.
در سخن دیگران
...

[ویکی شیعه] ابن میثم (ابهام زدایی). ابن میثم ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:


کلمات دیگر: