کلمه جو
صفحه اصلی

فلسفه تکنولوژی

دانشنامه عمومی

فلسفه تکنولوژی (Philosophy of technology) به تعبیری بسیار ساده و اجمالی عبارت است از تأمل و تفکر فلسفی در باب چیستی و حقیقت تکنولوژی. به بیان دیگر فلسفه تکنولوژی خواهان اندیشیدن و پاسخگویی به این پرسش است که تکنولوژی چیست و چه سرشتی دارد. در نگاه نخست و بسیار ساده اندیشانه به نظر می رسد که تکنولوژی امری صرفاً علمی، فنی و تکنیکی است
فلسفه تکنولوژی قلمرو جدید، جذاب و سودمندی در فلسفه است که به معنا، اهمیت، ویژگی، عوارض و اثرات تکنولوژی می پردازد. ما از تکنولوژی برای تغییر جهان استفاده می کنیم تا جهان را متناسب با خود و نیازهای خود بسازیم. تکنولوژی توانایی های ما را برای ایجاد تغییر در عالم افزایش می دهد. اما آیا به راستی نتایج چنین تغییراتی همواره شفاف، قابل توصیف و قابل پیش بینی است؟ آیا نتایج تغییرات ناشی از تکنولوژی همواره سودمند است و آیا مخاطرات غیرمنتظره ای را در بر ندارد؟ در پاسخ به همین دست پرسش هاست که ضرورت تفکر فلسفی و عقلانی راجع به پیشگیری از تاثیرات سوء تکنولوژی و کنترل آن نمایان می گردد، تفکر فلسفی در باب تکنولوژی، خود پیشرفت مهمی در ظرفیت های تکنولوژی است که ضرورت تفکر فلسفی در مورد آن را توجیه می کند.
اگرچه بحث از تکنولوژی در آثار قدیمی تر حتی در آثار افلاطون به طور ضمنی مطرح شده است، اما تکنولوژی به خودی خود تا پیش از دوره معاصر هیچ گاه یک موضوع فلسفی به شمار نرفته بود. در قرن نوزدهم مارکس و برخی دیگر از نوهگلیان به تولید و تکنولوژی علاقه مند شدند. این توجه پاسخی به اهمیت و توان تکنولوژی بود که در دوره انقلاب صنعتی خود را به خوبی نشان می داد.
مارتین هایدگر (1889-1976م) یکی از معدود فیلسوفانی است که به مسأله تکنولوژی به عنوان یک مسأله فلسفی نگریسته و نگاهی عمیقاً فیلسوفانه به موضوعی به ظاهر غیر فلسفی افکنده و آن را موضوع تفکر عمیق فلسفی (وجودی) قرار داده است. او یکی از نخستین متفکرانی است که در تکنولوژی (و روح حاکم بر آن) مسأله ای وجودی یافت و به بررسی شأن وجودی تکنولوژی، روح حاکم بر آن، ارتباط آن با حقیقت، ربط و نسبت آن با علم جدید و ماهیت و ذاتیات آن و … همّت گماشت.


کلمات دیگر: