شتاب کردن

عجلة

( مصدر ) تعجیل کردن عجله کردن .

شتاب کردن. [ ش ِ ک َ دَ ] ( مص مرکب ) عجله کردن. تعجیل نمودن. شتافتن. تَکَمُش. خَوء. ذَاب. صَمَیان. فَرط. اِقلیلاء. ( منتهی الارب ). مقابل درنگ کردن. تعجیل به کار بردن :
نکرد ایچ رستم به رفتن شتاب
بدان تا برآمد بلند آفتاب.به پشت نهنگان گذشتن در آب
به ْ آمد که در کار کردن شتاب.چو شدگرسنه تیز پران عقاب
سوی گوشت کردند هر یک شتاب.مکن هیچ بر جنگ جستن شتاب
به جنگ تو خود آید افراسیاب.به غاراندرون دیو رفته به خواب
به کشتن نکرد ایچ رستم شتاب.ز بس شتاب که جود تو بر خزینه کند
درم همی نکند در خزانه تو درنگ.شتاب کن در ارسال جواب این نبشته بسوی امیرالمؤمنین. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 314 ). از آنجا سلطان را نامه ای رسیده که ترکمانان را به چه حیلت فروگرفتند، شتابی کند و تنی چند را فرماید تا به هرات فروگیرند. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 406 ). خردمند در جنگ شتاب نکند. ( کلیله و دمنه ).
اول مجلس که باغ شمع گل اندرفروخت
نرگس با طشت زر کرد به مجلس شتاب.باد بهاری فشاند عنبر بحری به صبح
تا صدف آتشین کرد به ماهی شتاب.دور بگردان و شتابی بکن
چند کند عمر شتاب ای غلام.شها به خون عدو ریختن شتاب مکن
که خود هلاک شود از حسد به خون شکم.چون غلط بشنوی شتاب مکن
که نباید که خود غلط باشی.صبح است ساقیا قدحی پر شراب کن
دور فلک درنگ ندارد شتاب کن.ایجاف ؛ شتاب کردن در رفتار. ( ترجمان القرآن ). تَخَرلُج ؛ شتاب کردن در مشی. دَغمَشَه ؛ شتاب کردن در رفتار. دَمص ؛ شتاب کردن در هر چیز. کَعتَرَه ؛ شتاب کردن در رفتار. مَعل ؛ شتاب کردن در کار. مَهک ؛ شتاب کردن در چیزی. ( از منتهی الارب ).
- شتاب کردن بر کسی یا کسانی ؛ آنان را به شتاب واداشتن : چهل مرد را گرفت از خوارج و بند برنهاد و به بست فرستاد که کارشان فرمایید و تا مرا آنجا سرای بنا کنند و بر ایشان در کار کردن شتاب کنید. ( تاریخ سیستان ).