صحاف

صحاف . [ ص ِ ] (ع اِ) فراهم آمدنگاه کوچک ، آب را. (از منتهی الارب ). جای جمع شدن آب .(غیاث اللغات ). || ج ِ صحیفه :
از صحاف مثنوی این پنجم است
در بروج چرخ جان چون انجم است .

(مثنوی ).

این جمع در منتهی الارب و اقرب الموارد و تاج العروس و دزی دیده نشدولی در فرهنگ ناظم الاطباء آمده است .

این واژه عربی است و پارسی آن هَنداتار می باشد. هَندات = صحافی از اوستایی هنداتَ + پسوند فاعلی ار

صحافی، یا جلد کردن کتاب، به عمل تا و ترتیب فرم های چاپ شده متن کتاب، جلدگذاری و در نهایت برش کتاب گفته می شود. فرم های چاپ شده متن کتاب، بوسیله دستگاه تاکن بر اساس قطع کتاب تا می شود و سپس فرم ها بوسیله ماشین صحافی ترتیب می شوند ( مثال: یک کتاب ۱۶۰ صفحه ای رقعی، دارای ۱۰ فرم چاپی ۱۶ صفحه ای است که باید مرتب شوند: فرم یک، فرم دو، . . . ، فرم ده ) و سپس بستگی به نوع صحافی با ماشین صحافی که می تواند چسب، مفتول زن، دوخت و جلدسازی باشد به جلد متصل می شوند. در نهایت براساس قطع استاندارد برش خورده و در اینجا مرحله صحافی به پایان می رسد.
در گذشته به این حرفه ورّاقی نیز اطلاق می شده که البته جز صحافی و جلد کردن کتاب، مواردی همچون نسخه نویسی و تهیهٔ رونوشت و تکثیر کتاب و. . . را نیز دربر می گرفته است.
محتویات [نمایش]
پیشینه صحافی در ایران [ویرایش]
صحافی و جلدسازی در عصر صفویه به اوج رسید و هنرمندان اصفهانی در تکامل آن ابتکار و خلاقیت بی مانندی از خود نشان دادند بود. در دوره صفویه در سمرقند، بخارا، مشهد و اصفهان کاغذسازی رواج داشت و تا زمان قاجار نیز ادامه پیدا کرد ولی بعد از آن کاغذسازی دستی تنزل و کاغذسازی به شکل دیگری رونق یافت.
این هنر در دوره تیموریان و بخصوص در مکتب هرات پایه گذاری شده بود. انتخاب اصفهان به پایتختی و حمایت همه جانبه ای که از هنرمندان به عمل آمد باعث شد قرآنهای دست نوشته مجلل و فاخر به بهترین وضع و شیوه صحافی شده و علاوه بر کتاب آسمانی نسخه های بی شماری از شاهنامه، اشعار نظامی، جامی و آثار سایر سرایندگان نامدار و مشهور به دست جلدسازان و صحافان به شاهکارهائی از هنر تبدیل بشوند. در این زمان بود که آثار خطاطان بزرگ نستعلیق مانند سلطان علی مشهدی، میرعلی کاتب و دیگران جمع آوری شد و جلدسازان با استفاده از روش های ابداعی خویش آثاری بوجود آوردند که بسیاری از آنها امروز زینت بخش موزه های بزرگ جهان است. هنرمندان بزرگ این فن در فنون صحافی و اقسام جلدسازی سوخت و روغنی و ساه و حاشیه سازی کتب این هنر را به جائی رساندند که بسیاری از آثار این دوران بر مکتب هرات برتری یافتند. در مورد صنعت صحافی توضیح این نکته ضرورت دارد که در دوره صفویان هنرمندان این رشته از صنعت دستی در بیشتر صنایع ظریفه آن روزگار مهارت داشتند بطوری که در شرح حال اکثر قریب به اتفاق این هنرمندان می بینیم در خطاطی و نقاشی و تذهیب و مرکب سازی و میناکاری و کاغذسازی نیز سرآمد بودند. با انتقال پایتخت از اصفهان و جنگ های متعددی که در این شهر میان خاندانهای مختلف به وقوع پیوست هنر صحافی نیز مانند دیگر هنرها در بوته فراموشی و محاق بی مهری گرفتار شد. اما در دوران قاجار بار دیگر صحافان و جلدسازان به احیاء این هنر پرداختند. از بزرگان این هنر در دوران قاجاریه آقا محمدتقی صحاف اصفهانی است که علاوه بر صحافی و جلدسازی در طراحی و رسامی و طرح نقشه های قالی و کاشی کاری و معرق سازی با پوست و بسیاری از فنون دیگر در زمان خود بی نظیر بود.
انواع صحافی [ویرایش]
صحافی نرم
صحافی سخت
انواع صحافی نرم [ویرایش]
صحافی شومیز یا ته چسب (
انواع صحافی سخت [ویرایش]
صحافی گالینگور
صحافی سلفونی
منابع [ویرایش]
آشنایی با صنعت چاپ از حروف چینی تا صحافی، ناشر: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات
پژوهشکده مرمت و صحافی کاغذ
رده ها: صنایع دستی صنعت نشرطراحی گرافیک
قس عبری
כריכת ספרים הוא התהליך של הצמדת מספר דפים העשויים נייר או חומר אחר והפיכתו לספר.
תוכן עניינים [הצגה]
[עריכה]היסטוריה
כריכה של ספר ישן
אמנות כריכת ספרים נוצרה כנראה במהלך המאה הראשונה לספירה. הרומאים באותה התקופה יצרו ספר ( שבאותה עת היה בכתב יד ) באמצעות קיפול דפים עשויים קלף לחצי ותפירתם בקפל. קלף היה שיפור משמעותי יחסית לגומא או מגילה, בכך שהיה נוח יותר לטפל בהם, היה ניתן לכתוב בהם על שני צדי הדף והיה ניתן לרפרף בהם בצורה נוחה יותר.
יותר מאוחר ספרים נכרכו בין כריכה קשה כשהדפים היו עשויים מנייר או קלף, אך עדיין יוצרו על ידי תפירת הקפל של דפים מקופלים. מאחר שהספרים הראשונים היו כתובים בכתב יד ועשויים בעבודת יד, גודלם וצורתם היו מגוונים בצורה ניכרת, וכל ספר היה יצירה ייחודית או עותק שלו.
עם הגיעו ( מהמזרח ) של ייצור נייר כותנה לאירופה בסוף ימי הביניים, והשימוש בבתי דפוס באמצע המאה ה - 15, אמנות הכריכה התחילה לבסס סטנדרטים במידה מסוימת, אך גודלם של הדפים עדיין היו מגוון בצורה ניכרת.
[עריכה]כריכת ספרים מסחרית מודרנית
כיום יש מספר שיטות מסחריות לכריכת ספרים. ספרים המיוצרים בצורה מסחרית נוטים להכלל באחת מארבעת הקטגוריות הבאות:
ספר בעל כריכה קשה התפור בגב הספר. אם מסתכלים על החלק העליון של גב הספר, הספר יכול להיות מורכב ממספר גליונות דפוס מקופלים התפורים יחדיו. כאשר הספר פתוח באמצע הגיליון, ניתן לראות את חוטי התפירה. גודלו של ספר בעל כריכה קשה הוא בדרך כלל 15. 24 על 22. 86 סנטימטר ( 6 על 9 אינץ' ) או גדול יותר. ספרים כבדים נתפרים בדרך כלל בעזרת חוט תיל.
ספר בעל כריכה רכה המורכב ממספר גליונות מקופלים או דפים מבודדים מודבקים יחד בגב הספר באמצעות דבק חזק וגמיש. צורה זו של כריכה היא זולה והיא בדרך כלל מתפרקת לאחר שימוש ממושך.
מאמר מקרטון נראה ממבט ראשון כמו ספר בעל כריכה קשה אך הוא בעצם עשוי כמו ספר בעל כריכה רכה עם כריכה קשה. הספר אינו עמיד כמו ספר בעל כריכה קשה ולכן הכריכה נוטה להתפרק אחרי שימוש קל.
ספר תפור עשוי כמו ספר בעל כריכה קשה אך יש לו כריכה רכה. הספר עמיד כמו ספר בעל כריכה קשה.
ההוצאה לאור השולחנית הביאה עמה קטגוריה נוספת:
כריכת מסרק הוא ספר המורכב מדפים מבודדים, כשלכל דף שורה של חורים בצד הפנימי שלו. "מסרק" מעוקל עשוי פלסטיק מחבר את הדפים יחדיו דרך החורים הללו. ס . . .